fysiologie van de bloedaanmaak Flashcards
functie erytrocyten
zuurstof transport van longen naar weefsels
O2 bindt aan Hb
Hb bestaat uit 4 ketens:
2 a-globines en 2 b-globines
elke globine heeft een Fe deeltje die O2 kan binden. Dus 1 Hb kan 4 O2 moleculen binden
3 soorten Hb
foetaal Hb (HbF): 2 alfa en 2 gamma globines: <1%
HbA: 2 alfa en 2 beta globines: 97%
HbA2: 2 alfa en 2 delta globines: 2-2,5%
opname en afgifte O2 afhankelijk van
O2-spanning
pH
temperatuur
2,3-DPG
ertyopoiese lokalisatie
foetaal:
3e week: dooierzak, chorion
6e week: lever, milt
5e maand: beenmerg
kind: wervels, platte beenderen, lange pijpbeenderen
volwassenen: wervels, platte beenderen, bovenste deel humerus en femur
reticulocyt
voorlopercel rode bloedcel
hier zit nog wel RNA in (ery heeft zelf geen kern)
1-2% reticulocyten in bloed aanwezig
ery’s leven 120 dgn
humorale factoren erytropoise
erytropoetine (EPO): productie in nier
schildklierhormoon; TSH
testosteron
interleukine-3 (IL-3)
elementaire bouwstoffen erytrocyt
ijzer, vit B12 en foliumzuur (vit B11)
ijzer
opgenomen uit voeding(tot 2 g per dag) en uit lever
opgenomen voor villi. Apicaal: DMT1 transporter en basolateraal via ferroporine
hepcidine reguleert ijzeropname–> blokkeert transportkanalen
dus bij ijzergebrek–> laag hepcidine
Fe bindt aan transferrine en gaat naar spieren/beenmerg of voor opslag naar lever
vit B12
bronnen: vlees, eieren, zuivel
normaal krijg je genoeg binnen via dieet (2-5 mcg)
resorptie in terminale ileum
opslag: voorraad in lever (voldoende voor enkele jaren)
krijg je dus niet snel een tekort aan
foliumzuur
bronnen: bladgroenten, orgaanvlees, bonen, noten
normaal dieet is genoeg (50 mcg)
resoptie in jejunum
opslag in oa lever (voldoende voor enkele weken)
anemie
definitie: te lage hemoglobine concentratie ivm de normaal waarde
mannen: 8,6-10,5 mmol/L
vrouwen: 7,5-9,5 mmol/L
incidentie mannen 4% en vrouwen 8%
vrouwen meer door menstruatie
symptomen anemie
moe bleek pob kortademig hartkloppingen klachten hartfalen duizeligheid
ernst klachten afhankelijk van snelheid ontstaan van anemie en co-morbiditeit
indelingen naar oorzaak
probleem met aanmaak=
- Beenmerg ziekte (MDS, aplastische anemie, leukemie, infiltratie door maligniteit)
- gebrek bouwstoffen (tekort Fe, foliumzuur, vitamine B12, Epo, TSH)
reticulocyten in bloed zijn hierbij verlaagd, want te weinig aanmaak
verlies van ery;s=
acuut bloedverlies
chronisch bloedverlies
hier kunnen reticulocyten normaal/verhoogd of verlaagd zijn
verhoogd verbuik/afbraak van ery’s (verkorte levensduur)=
corpusculaire defecten: Hb-pathie (afwijkingen Hb productie)
membraan afwijkingen
erytrocytaire enzym deficientie
extracorpusculaire defecten:
auto/allo antistoffen
mechanisch=hartklep, diffuus intravasale stolling
hierbij reticulocyten verhoogd (want niks mis met BM)
indeling naar grootte (MCV)
indeling naar gemiddelde ery volume
microcytaire anemie: MCV < 80 fl
normocytaire anemie: MCV 80-100 fl
macrocytaire anemie: MCV>100 fl
praktische indeling met aanmaak: reticulocyten aantal
microcytaire anemie
MCV <80 fl
Fe gebrek= reticulocyten verlaagd
Hb-pathie of thalassemie= reticulocyten normaal of verhoogd
anemie van chronische ziekte=reticulocyten verlaagd
