Astma Flashcards
Definitie Astma?
Chronische, niet-infectieuze ontsteking in de wand van luchtwegen:
- Bronchiale hyperreactiviteit
- Bronchiale inflammatie
- Endobronchiale obstructie
PF astma?
- Contractie bronchiale gladde spiercellen
- Mucosazwelling
- Celinfiltratie
- Slijmsecretie
Resultaat = luchtwegobstructie
Triggers van astma?
o Allergie (huisstofmijt, pollen, schimmels; katten- en hondenepitheel)
o (virale) Infecties (zuigelingen – peuters)
o Sterke geuren (chemicaliën, passief roken, chloordampen zwembad, pollutie?)
o Koude lucht, snelle temperatuursveranderingen
o Inspanningen - inspanningsastma
o Emotionele stress - psychisch astma
Vanaf welke leeftijd zijn longfunctietesten mogelijk?
o In routine vanaf ongeveer 5 jaar –> Met eenvoudige devices (piekstroommeting)
o Spirometrie vanaf 6 – 8 jaar
o Provocatietest > 8 jaar
Wat is atopie?
Aanleg hebben om allergisch of buitengewoon overgevoelig te reageren op normale, niet levensbedreigende stoffen of omstandigheden:
- Astma
- Eczeem
- Hooikoorts (of andere allergie)
Welke zijn de meest voorkomende allergiën bij een type 1 hypersensitiviteitsreactie?
- Voeding: melk, ei, vis, pinda, noten, …
- Pneumoallergenen: huisstofmijt, dieren, …
- Insectengiffen
Wat is de atopic march?
De opvolging van verschillende atopische aandoeningen:
1: Huid: atopisch eczeem
2: gastro-intestinaal: voedselallergie
3: Luchtwegen: astma
4: KNO sfeer: allergische rhinitis en conjunctivitis f
Kliniek van astma-exacerbatie?
o Kortademigheid, ademnood (expiratoir met typisch gepiep = wheezing) –> Kinderen klagen vaak van pijn op de borst of in de keel
o Hoesten vaak in salvo’s (meer uitgesproken ’s nachts)
o Meestal kan er een uitlokker voor de klachten gevonden worden
Afwijkingen op KO bij astma-exacerbatie?
o Wheezing
o Verlengd expirium (ook zonder stethoscoop)
o Gebruik van accessoire ademhalingsspieren
o Auscultatie: Naast wheezing vaak rhonchi of vochtige crepitaties –> verspringen bij het hoesten
o Soms tekens van desaturatie!
o CAVE: Silent chest is een teken van een ernstige astmacrisis !!!
hoe noemt men een irreversiebele en ernstige aanval?
Status astmaticus
= levensbedreigend –> intensieve behandeling noodzakelijk
Afwijkingen op ABG bij astma-exacerbatie?
- pCO2 verhoogt
- pO2 verlaagt
- pH verlaagt
Afwijkingen op RX bij astma-exacerbatie?
o Meestal hyperinflatie en hyperlucente longen
o Horizontale ribben en laagstaand diafragma met afgeplatte koepels
o Versterkte peribronchiale tekening
o Profielopname: Lucht tussen sternum en hartschaduw bij aanval
Moet men steeds een RX doen bij astma-exacerbatie?
NEEN –> nuttig bij eerste aanval, of als men andere pathologie verwacht
Differentieel diagnose van astma-exacerbatie?
o Aangeboren hartafwijkingen met links-rechts shunt
o Mucoviscidose (CF)
o Aspiratie vreemd lichaam
o Externe obstructie luchtwegen: Klier (TBC, maligniteit), Vaten, Tumoren
o Ex-prematuren (BPD)
o Wheezing secundair aan bronchiolitis (Post-RSV)
o Slikstoornissen
o Massieve gastro-oesofageale reflux met aspiratie
Welke zijn de principes van een astma therapie?
o Bronchusverwijdende medicatie = reliever, noodmedicatie
o Ontstekingsremmers = controller, beschermende medicatie, onderhoudstherapie
Noem de verschillende types reliever?
SABA = short-acting beta-agonist: ventolin/salbutamol, fenoterol
SAMA = short-acting muscarine antagonisten: ipratropium (Atrovent)
Noem verschillende mogelijkheden als controller?
- Inhalatie CS (ICS)
- Leukotriëne receptor antagonist (LTRA)
- Long-acting beta2-mimetica (LABA) (altijd in combinatie met CS)
Noem de verschillende ICS?
o Budesonide - Pulmicort®
o Fluticasone - Flixotide®
Noem de verschillende LTRA?
Montelukast = Singulair
Noem de verschillende LABA’s?
o Salmeterol - Serevent®
o Formoterol - Foradil®
Wat is de behandeling van een acute astma-exacerbatie?
Steeds brochusverwijdende medicatie (reliever) geven = Ook als de patiënt al onder een onderhoudstherapie staat
o NIET stoppen met controller bij een aanval
o NIET ophogen controller tijdens acute fase
Indicaties voor opstart van onderhoudsbehandeling bij astma in kinderen?
- Gebruik van een bronchodilator meer dan 2x/week
- Activiteitsbeperking
- Verstoorde longfunctie
- Nachtelijke symptomen
- Opname na een crisis met zuurstofnood
Welke zijn de criteria van een levensbedreigende astma exacerbatie?
- Sat < 92 + één van onderstaande criteria:
- Silent chest
- Weinig arbeid om te ademen (uitputting)
- Aggitatie
- Verminderd bewustzijn
- Cyanose
–> eventueel peak-flow meten (< 33% beste waarde)
Behandeling van een acute astma-exacerbatie bij kinderen?
1: Start ALTIJD met Salbutamol (Via verstuiver of aerosol)
• Indien nodig herhalen na 20 minuten (onder medisch toezicht)
• Indien saturatie < 92% –> geef O2
2: IV Prednisolone
Indien blijvende O2-nood na 3 vernevelingen Salbutamol en verder O2
3: MgSO4 (150 mg) en/of IV Salbutamol
MgSO4 in aerosol
Bij onvoldoende effect van vorige stappen
ALTIJD opname INZO nodig!
PF van langbestaande astma?
Ontstaan van remodellering van de luchtwegen –> bindweefselafzetting aan binnenzijde luchtwegen die irreversibel is
Welke medicatie kan astma exacerbatie uitlokken?
- Aspirine
- Beta blokkers
- ACEi
Hoe stelt men de diagnose van Astma?
- Spirometrie + reversibiliteit test
- Peak expiratory flow (PEF) meting
- Bronchiale challange test
Afwijkingen op spirometrie en reversibiliteitstest bij astma?
- Tiffeneau index < 70% = obstructief patroon
Vervolgens toedienen van bronchodilatator (ventolin) OF 4 weken anti-inflammatoire therapie:
- Stijging van FEV1 > 200 ml of 12%
Hoeveel moet de Peak expiratory flow verschillen om van een reversibele luchtwegobstructie te spreken?
> 20%
kan eventueel ook getest worden na toediening bronchodilatator
Hoe werkt bronchiale challange test?
Patiënt histamine laten inademen –> na elke inademing spirometrie uitvoeren om te kijken hoe hypersensitief de longen van een persoon zijn!
Hoe interpreteren we de bronchiale challenge test?
- We gaan kijken hoeveel histamine er moet toegediend worden om de FEV1 > 20% te laten zakken
Indien < 2 mg histamine –> bronchiale hypersensitiviteit
Welke bijkomende testen kunnen er nog gedaan worden om de oorzaak van het Astma te achterhalen?
- Skin prick tests
- Specifieke IgE bepaling
Werking van reliever?
Werken in op de gladde spiercellen van de luchtwegen –> bronchodilatatie
Behandeling van astma bij kinderen < 1 jaar?
- SABA op proef (ventolin)
- Start met ICS vergt diagnose door kinder(long)arts
Behandeling van astma bij kinderen 1 - 6 jaar?
- -> er kan nog geen spirometrie gebeuren, dus diagnose is onzeker:
1: SABA, evolueer effect tijdens of direct aansluitend aan contact
2: Onvoldoende effect: ICS minimaal 6 weken
Behandeling van astma in kinderen van 6-12 jaar?
1: Symptomen < of = 2 x/week: SABA zo nodig
2: frequente symptomen of > of = 3 keer per week SABA nodig: opstart ICS
Welke richtlijnen worden er gevolgd voor de behandeling van astma?
GINA richtlijnen
Wat is de eerste stap in behandeling van lichte astma klachten bij personen > 12 jaar?
- Low-dose ICS in onderhoud
- Reliever LABA
Vanaf wanneer geven we een low dose ICS in onderhoud?
- > 2x/maand symptomen
- > 1x/maand nachtelijk ontwaken door astma
Welke behandeling geven we bij ernstigere astma?
- Low dose ICS + LABA (ICS + formoterol)
- SABA reliever
Vanaf wanneer is ICS + LABA in onderhoud aangewezen?
- Dagelijkse symptomen
- Nachtelijk ontwaken door astma exacerbatie > 1x/week
- Patiënt met een exacerbatie
Noem enkele ICS + LABA’s:
- Inuvair
- Symbicort
- Seretide
- Relvar
Wanneer moet er een stapje hoger gegaan worden in de behandeling?
- > 2x/week klachten
- > 2x/week reliever nodig
- Nachtelijk ontwaken door astma
- Inspanningslimitatie door astma
Welke meting kan gedaan worden om het effect van astma-behandeling op te volgen?
FENO meting –> meten van concentratie NO in lucht die patiënt uitademt
= maat voor inflammatie
(NO gevormd door eosinofiele inflammatie)
Om de hoeveel tijd moet de FENO waarde gecontroleerd worden?
Idere 3-6 maanden
Welke niet-farmacologische interventies worden aangeraden bij astma?
- Rookstop
- Fysieke activiteit
- Checken op werkgebonden astma
- Vermijden bepaalde medicaties: aspirine en beta-blokker
- vaccinatie!
Behandeling van astma-exacerbatie bij volwassenen?
- O2 therapie zo nodig
- Short-acting bronchodilators: salbutamol (SABA) + ipratropium (SAMA)
- Systemische glucocorticoïden (prednisone)
(- eventueel Magnesiumsulfaat)
Wanneer spreekt men van een ernstige astma exacerbatie?
- Dyspneu in rust, moeite met uitspreken volzinnen, niet plat kunne liggen
- Hoge ademarbeid, hoge RF + tirage
- HF > 100 bpm
- Saturatie < 94%
Wat is er belangrijk na een astma exacerbatie?
- Stapje hoger gaan in GINA richtlijnen van astma behandeling
- Nauwgezet opvolgen
