4.4 Malabsorptie en coeliakie

Question 1

Wat kunnen de oorzaken zijn van diarree?

Answer 1

• Inflammatoire diarree
• Osmotische diarree
• Secretoire diarree

Door vet, eiwit, koolhydraat

Question 2

Welke diarree komt vaker voor, osmotische of secretoire diarree?

Answer 2

Osmotische diarree

Question 3

Wat is osmotische diarree?

Answer 3

Voedingsstoffen kunnen niet worden afgebroken, opgenomen of getransporteerd over de darmwand

Osmotische lading in het lumen van de darm, leidend tot diarree

Faeces osmol > plasma osmol
Osmotische gap >100

Question 4

Wat is secretoire diarree?

Answer 4

Actief uitscheiden van grote hoeveelheden elektrolyten en vocht in het lumen van de darm met diarree als gevolg

Diarree blijft bestaan, ondanks staken van de voeding

Faeces osmol < plasma osmol
Osmotische gap <100

Question 5

Wat zijn de 4 gevolgen van de malabsorptie van vet?

Answer 5

• Steatorrhea (Stinkt heel erg)
• Gewichtsverlies
• Afname groei
• Vitamine ADEK deficiënties

Question 6

Wat zijn 3 gevolgen van malabsorptie van eiwitten (Zeldzaam geïsoleerd)?

Answer 6

• Groeifalen
• Afname spiermassa
• Oedeem

Question 7

Wat zijn 4 gevolgen van koolhydraten malabsorptie?

Answer 7

• Gewichtsverlies
• Osmotische diarree
• Stinkt
• Zuur

Question 8

Wat zijn 3 gevolgen van stoornissen in vocht en elektrolyttransport (wat kan ontstaan bij malabsorptie en chronische diarree)?

Answer 8

• Elektrolytstoornis
• Groeifalen door zouttekort
• Dehydratie

Question 9

Wat is coeliakie?

Answer 9

Een immuun gemedieerde enteropathie (vlokatrofie):
- Permanente overgevoeligheid voor gluten (Tarwe, haver, gerst en rogge)
- In genetisch vatbare personen (HLA DQ2 en/of DQ8)
- Diagnose vlokatrofie dunne darm
- Behandeling is glutenvrije dieet levenslang
- Erfelijk

Question 10

Wat is de pathofysiologie van coeliakie?

Answer 10

Gluten worden opgenomen door de Brush border (tTG) en komen in aanraking met de APC-cellen. Zij gaan met de HLA-DQ2 de gluten presenteren aan de T-cellen waardoor een ontstekingsreactie op gang komt

Question 11

Er moet een speciaal HLA-type zijn om de gluten te presenteren aan de T-cellen bij coeliakie. Welke kunnen dit zijn?

Answer 11

HLA-DQ2 (90-95%) en HLA-DQ8

Niet iedereen die dit heeft, heeft coeliakie. 20/30% van de gezonde populatie heeft dit ook zonder coeliakie. 10% van de patiënten heeft een eerstegraads familielid met coeliakie

Question 12

Wat zijn de voorwaarden voor het ontwikkelen van coeliakie?

Answer 12

• HLA type DQ2 of DQ8 (30-40%)
• Eten van gluten (Dit doet iedereen vanaf 6 maanden)
• Hebben van tTG (Dit heeft iedereen)

Question 13

Wat is tTG?

Answer 13

Een enzym dat gliadine, een belangrijk onderdeel van gluten, deanimeert zodat het in de HLA-cel past en makkelijk aan de T-cel gepresenteerd kan worden door de APC

Er worden anti-tTG stoffen bij mensen met coeliakie gezien

Question 14

Welke mensen met verhoogde kans op coeliakie hebben geen klachten?

Answer 14

• Type I diabetes
• Down syndroom
• Turner syndroom
• IgA deficiëntie
• Eerstegraads familieleden van coeliakie patiënten

Question 15

Wat zijn 8 gastro-intestinale klachten van coeliakie?

Answer 15

Leeftijd presentatie: 8-24 maanden (In ieder geval na introductie van gluten)

• Chronische of recurrente diarree
• Bolle buik
• Slechte eetlust
• Gewichtsverlies of afbuigende lengtegroei
• Buikpijn
• Braken
• Obstipatie
• Humeurigheid

Er kunnen zowel gastro-intestinale klachten als niet-gastrointestinale klachten zijn

Question 16

Hoe wordt de diagnose coeliakie gesteld?

Answer 16

Familieanamnese: Afbuigen lengte, gewicht?, anemie?
LO: Bolle buik met zichtbare ribben, Luiercheck (Geur), Atopische eczeem, groeicurve

Bloedonderzoek:
- HLA typering (DQ2 of DQ8)
- tTG antistoffen en anti-endomysium
(Als POS en 10x verhoogd -> Coeliakie)

Met een biopt (Duodenumbiopten -> Voor eliminatie gluten). Op de biopt kunnen er Intraepitheliale lymfocyten -> Vlokkenatrofie worden gezien

Question 17

Wanneer hoeft er geen biopt te worden gedaan?

Answer 17

Als de antistoffen tegen tTG en anti-endomysium met 10x verhoogd zijn

Question 18

Wat zijn niet gastro-intestinale klachten bij coeliakie (9)?

Answer 18

• Dermatitis Herpetiformis
• Afwijkende tandglazuur
• Botontkalking
• Kleine gestalte (Lengte/leeftijd <-2SD -> 10% heeft coeliakie)
• Vertraagde puberteit (Laat optreden van de menarche bij bijv. onbehandelde coeliakie)
• IJzergebrek anemie
• Hepatitis
• Artritis
• Epilepsie

Question 19

Wat is Dermatitis herpetiformis?

Answer 19

• Karakteristieke huidafwijking
• Ernstige jeuk
• Symmetrisch over lichaam
• Komt alleen bij Coeliakie voor

Bij 75% van de coeliakie gevallen

Question 20

Hoeveel kinderen en adolescenten met kleine lengte (HfA < -2 SD) heeft coeliakie?

Answer 20

10%

Question 21

Wat is de prevalentie van coeliakie?

Answer 21

1/100 of 2/100

Het is vaak niet herkend vanwege vaak geen/weinig klachten

Question 22

Hoe ontstaan de klachten bij coeliakie?

Answer 22

Door malabsorptie en vlok atrofie van de dunne darm

Question 23

Wat is de diarree deficiëntie bij kinderen?

Answer 23

Overmatig verlies van vocht en elektrolyten in de feces:
- Feces volume hoog
-> Kind: 5-10 gr/kg/dag
-> Volwassene: 200 gr/dag
- Defaecatiefrequentie omhoog
- Verandering van faecesconsistentie -> Dunne ontlasting

Acuut naar chronische diarree wordt pas gezegd als de diarree 2-4 weken duurt

Question 24

Wat zijn de alarmsymptomen bij kinderen?

Answer 24

• Dehydratie
• Afbuigende lengtegroei of gewichtsverlies (Kinderen mogen niet afvallen)
• Bloed bij de diarree
• Positieve familieanamnese (Coeliakie, IBD, CF)
• Nachtelijke diarree

Question 25

Wat kunnen de oorzaken van chronische diarree zijn op kinderleeftijd <1 jaar?

Answer 25

• Postenteritisdiarree
• Voedingsfouten
• Cystic Fibrose
• Voedingsintolerantie

Question 26

Wat kunnen de oorzaken van chronische diarree zijn op kinderleeftijd 1-3 jaar?

Answer 26

• Peuterdiarree (Verder heel gezond, maar veel koolhydraten binnen)
• Giardia Lamblia
• Coeliakie
• Infectieuze diarree
• Postenteritisdiarree

Question 27

Wat kunnen de oorzaken van chronische diarree zijn op kinderleeftijd >3 jaar?

Answer 27

• Giardia Lamblia
• Coeliakie
• Inflammatoire darmziekten (IBD)
• Lactose-Intolerantie (Secundair aan een andere oorzaak)

Question 28

Wat is de behandeling van coeliakie?

Answer 28

Met een glutenvrij dieet hersteld de darmmucosa volledig. Levenslang glutenvrij dieet

Verboden:
- Tarwe
- Haver
- Rogge
- Gerst
- Spelt
- Brood
- Pasta
- Beschuit
- Koek
- Paneermeel