2.6 Acute en chronische pancreatitis Flashcards

1
Q

Wat is de functie van de pancreas?

A

Digestie van de pancreas enzymen (exocriene functie):
- Trypsine
- Lipase
- Amylase

Bloed glucose regulatie hormoonproductie (endocriene functie):
- Insuline
- Glucagon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Exocriene functie van de pancreas heeft te maken met de acinaire en ductulaire cellen. Hoeveel procent van de pancreas bestaat uit acini?

A

80%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat doe CCK en secretine ook al weer in de intestinale fase?

A

CCK zorgt voor het activeren van de acinaire cellen waardoor verteringsenzymen worden gemaakt en uitgescheiden (CCK zorgt ook voor stimulatie van D-cellen voor somatostatine)

Secretine zorgt voor de activatie van de ductulaire cellen waardoor water met bicarbonaat wordt uitgescheiden (Secretine zorgt ook voor remming pariëtale cellen)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hoe neemt de secretie toe met eten?

A

Synchroon aan de contracties dat er wordt gegeten nemen de pancreas enzym secretie toe. In fase 3 is deze het meest in het eerste uur (intestinale fase). Dit houdt 3-4 uur aan op een lager level

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is exocriene insufficiëntie?

A

De pancreas is niet goed in staat tot een adequate afbraak van voedselproducten te zorgen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat zijn de oorzaken van exocriene insufficiëntie?

A
  • Afname van de pancreas secretie door bijvoorbeeld acute/chronische pancreatitis, Cystic Fibrose of een tumor
  • Na een operatie zoals pancreas chirurgie of Roux-and-Y (Er is dan vaak een mismatch vanwege een langere weg)
  • Verminderde darmomgeving door bijvoorbeeld coeliakie, Morbus Crohn of Zollinger-Ellison
  • Obstructie van de ductus pancreaticus (en verminderde excretie van pancreasenzymen). Kan komen door pancreascarcinoom of chronische pancreatitis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is de klinische presentatie van acute pancreatitis?

A
  • Extreme Buikpijn (uitstraling naar diep in de rug): VATS-score 10 (Morfine geven)
  • Ziek en ingedeukt
  • Als de oorzaak van de acute pancreatitis een biliaire oorzaak is presenteert zich soms met koliekpijn (Door bijvoorbeeld steen in de papil van Vater)
  • 6-12 uur na heftig/stevig (binge) drinken
  • Serum amylase stijging >3x LLN
  • Bijpassende radiologische aanwijzingen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de acute pancreatitis?

A
  • Toxische stoffen -> Alcohol of drugs (!)
  • Galstenen (Obstructie) (!)
  • Trauma (Vaak bij kinderen)
  • Metabolische abnormaliteiten (Hoge triglyceride of hypercalciëmie)
  • Genetische aandoeningen
  • Infecties
  • Auto-immuun
  • Vasculaire abnormaliteiten
  • Medicatie

Indicentie is 70-700 per 1.000.000 en recidiverende pancreatitis in 10-20% van de gevallen. Mortaliteit is 9%

Pancreatitis begint per definitie altijd met een steriele ontsteking door te vroeg geactiveerde enzymen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat kan een gevolg zijn van acute pancreatitis?

A

Mensen met acute pancreatitis kunnen uiteindelijk ook exocriene insufficiëntie krijgen

80% van de acute pancreatitis verloopt ‘mild’, want na paar dagen wordt de patiënt ontslagen en er is geen necrose (2% mortaliteit)

20% van de acute pancreatitis is ernstig met necrose van de pancreas en/of andere falende organen. 70% is een steriele necrose (12% mortaliteit) en 30% is een geïnfecteerde necrose (25% mortaliteit)

Mensen die genezen van acute pancreatitis behouden geen enkele vorm van littekens of tekenen van een doorgemaakte pancreatitis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is er aan de hand bij chronische pancreatitis?

A

Er is irreversibele schade aan de pancreas. Er is fibrose en calcificatie (Fibroinflammatoire syndroom) te zien op de CT-scan of verminderde functionerende pancreas

Symptomen zijn vaak buikpijn, insufficiëntie (exocrien/endocrien) en radiologische beeldvorming van de chronische pancreatitis

Prevalentie is 0,04-5% en de mortaliteit is 50% gedurende 25 jaar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat zijn de oorzaken van chronische pancreatitis?

A
  • Toxisch metabool: Alcohol, roken (30% meer kans op pancreaskanker), drugs
  • Medicatie (Phenacetin)
  • Toxisch (DBTC)
  • Idiopathisch (10%)
  • Genetische vorm
  • Auto-immuun
  • Obstructie
  • Na een acute pancreatitis of recidiverende pancreatitis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wanneer treedt er malabsorptie op?

A

Wanneer de capaciteit voor de enzymsecretie met meer dan 90% verminderd is

Dan pas is er vet in de urine aanwezig (exocriene insufficiëntie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat zijn beeldvormende kenmerken van een chronische pancreatitis, waarvan de meerderheid dan ook een exocriene insufficiëntie heeft?

A

Een gecalcificeerde pancreas (80%) of een gedilateerde pancreas ductus (82,2%)

Meer dan 80% van de chronische pancreatitis patiënten heeft dan ook exocriene insufficiëntie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ook chirurgie kan zorgen voor exocriene insufficiëntie. Hoe zorgt chirurgie hiervoor?

A
  • Doordat bijvoorbeeld de n. Vagus is aangetast. Hierdoor is er een verminderde neurale stimulatie of een verminderde hormonale stimulatie
  • Door asynchronie tussen waar het eten terecht komt en waar de secretie van de pancreas enzymen is
  • Doordat een deel van de pancreas is verwijderd (Of door het onderliggende ziektebeeld)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ook een veranderde darmomgeving kan zorgen voor exocriene insufficiëntie. Wat is een voorbeeld van een ziekte die dit veroorzaakt?

A

Coeliakie. Het is een inflammatie in het duodenum

Door de inflammatie treedt er atrofie op in de mucosa van de duodenum -> Minder secretie van CCK en secretine

Ondanks glutenvrij dieet komt lage faeces elastase bij 30% van de patiënten voor

Faeces elastase test zou vals-positief kunnen zijn in het geval van diarree
Faeces elastase kan verhogen bij het verbeteren van het probleem duodenaal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Waarmee kan de exocriene pancreas insufficiëntie worden gemeten?

A

Met faeces elastase. Kan echter wel fout positief zijn bij bijvoorbeeld diarree door verdunning

Het kan worden gebruikt voor de diagnose, maar niet voor de controle van de therapie want de elastase blijft, ondanks de enzymsuppletie, laag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat zijn de consequenties van exocriene insufficiëntie (4)

A

Symptomen zijn vaak:
- Abdominale krampen/pijn
- Steatorrhoea (Vettige ontlasting)
- Gewichtsverlies (Kan ook door geen intake, kanker of chronische alcoholisme komen)
- Deficiëntie van vetoplosbare vitamines (ADEK)

18
Q

Hoe kan exocriene insufficiëntie worden gediagnosticeerd?

A

Direct:
- Via een infuus (CCK/secretine inspuiten en meten)
- Hormoon stimulatie test

Indirect: Ontlasting controleren, ademtest, faeces elastase

19
Q

Wat zijn de nadelen van de directe test?

A

Het is invasief en er wordt soms ook niet relevante exocriene insufficiëntie gevonden welke asymptomatisch is

20
Q

Wat is de Van de Kamer test?

A

Er moet 5 dagen lang 100 gram vet worden ingenomen. 3 dagen lang wordt de ontlasting verzameld. Bij gezonde mensen moet er minder dan 7 gram vet in de ontlasting zitten

Van de kamer test is wel vaak de Gouden standaard

21
Q

Wat zijn de nadelen van de Van de Kamer test?

A
  • Het is niet makkelijk om vol te houden
  • Het is geen fijn werk voor de lab medewerkers
  • De hoeveelheid vet wat de patiënt eet moet exact gemeten worden
22
Q

Hoe gaat de C-triglyceride ademtest?

A

Er wordt een maaltijd gegeten en labeled met het substraat wat wordt omgezet in het duodenum door de enzymen

Het afbraakproduct wordt gemetaboliseerd in de lever en uitgescheiden door de longen

23
Q

Wat zijn de voordelen van de C-triglyceride ademtest?

A

Het metabolisme kan direct worden gemeten

Bij mensen die enzym suppletie hebben kan er worden gekeken of de therapie goed werkt

24
Q

Wat zijn de nadelen van de C-triglyceride ademtest?

A
  • Het kost veel tijd
  • Niet veel beschikbaar
  • Duur
25
Q

Wat zijn de voordelen van de faeces elastase?

A
  • Simpel (In normale gevallen hoort het stabiel te blijven)
  • Goedkoop
  • Genoeg beschikbaar
26
Q

Wat zijn de nadelen van de faeces elastase?

A
  • Het kan vals negatieve uitslagen geven bij diarree door verdunning
  • Het spoort alleen ernstige exocriene insufficiëntie op
27
Q

Wat is het doel van het behandelen van exocriene insufficiëntie?

A
  • Verdwijnen van maldigestie (slechte vertering) gerelateerde symptomen
  • Normale voedingswaarde status bereiken
28
Q

Hoe wordt er enzymsuppletie gegeven aan patiënten met exocriene insufficiëntie?

A

In capsules

Om de capsule zit een coating waardoor ze door de maag heen kunnen. In de capsule zitten korreltjes met enzymen die actief worden in het duodenum. De medicatie moet worden genomen tijdens maaltijden en patiënten moeten het liefst gespreid eten

29
Q

Waarvan zijn de capsules voor de enzymsuppletie gemaakt?

A

Een varkens product (Hierdoor oppassen bij Islamitische patiënten)

30
Q

Hoe kunnen de capsules worden gegeven aan mensen die niet kunnen slikken?

A

De capsules openbreken en de granules op iets zuurs leggen (in sinaasappelsap doen) en drinken met water

31
Q

Wat wordt er gedaan als de enzymsuppletie bij de behandeling van exocriene insufficiëntie niet werkt?

A

Een PPI toevoegen. De enzymen werken beter in een basisch milieu

32
Q

Waar wordt er naar gekeken bij de follow-up van een patiënt met exocriene insufficiëntie?

A
  • Gewicht
  • Bloedonderzoek
  • Dieet
  • Overige klachten
  • Maldigestieve symptomen (!)
33
Q

Waaruit is de pancreas uit opgebouwd?

A
  • Cauda pancreaticus
  • Corpus pancreaticus
  • Caput pancreaticus
  • Ductus pancreaticus en eindigt in het duodenum (Ductus choledochus) in de Papil van Vater: Per dag 0,5 - 1 L pancreas sap geproduceerd

Ligt achter het maagwand, obstructie bij de kop van de pancreas kan leiden tot icterus

34
Q

Wat kunnen de complicaties zijn van een ERCP?

A
  • Darmwand perforatie (zeldzaam)
  • Acute pancreatitis (Door de stress): 8-10%

Patiënten worden eerst behandeld met NSAIDs voordat ze een ERCP ondergaan om het risico op acute pancreatitis te verminderen (vermindert met 50%)

35
Q

Wat zijn de meest voorkomende pancreas aandoeningen?

A
  • Cystic fibrosis (CF)
  • Acute pancreatitis
  • Chronische pancreatitis
  • Pancreascarcinoom (dodelijk, 5 jaarsoverleving is <10%)
36
Q

Wat is de pancreas enzym cascade?

A

Trypsinogeen wordt onder invloed van enteropeptidase trypsine en die zorgen weer voor het actief worden van zymogenen

  • Trypsinogeen -> Trypsine
  • Chymotrypsinogeen -> Trypsinogeen
  • Proelastase II -> Elastase II
  • Proprotease E -> Protease E
  • Kallikreinogen -> Kallikrein
  • Procarboxypeptidase A -> Carboxypeptidase A
  • Procarboxypeptidase B -> Carboxypeptidase B
  • Profosfolipase A2 -> Fosfolipase A2
37
Q

Wat zijn de complicaties van een pancreatitis?

A
  • Typische pijn
  • Misselijkheid
  • Koorts
  • Jaundice
  • Pseudocyst
  • Infectie/necrose/abces
  • Sepsis
  • Multiple Organ Failure
38
Q

Wat is de behandeling van acute pancreatitis?

A

Er is geen aanwijsbare behandeling

  • Supportive
  • Oorzaak verwijderen
  • Intensive care
  • Endoscopische behandeling
  • Radiologische interventie
  • Chirurgie
39
Q

Wat is de prognose van een chronische pancreatitis?

A

Verhoogde mortaliteit vergeleken met de rest van de bevolking:
- 15-20% direct gerelateerd aan de ziekte en de complicaties
- 80-85% indirect gerelateerd aan de redenen zoals malabsorptie, alcoholische lever, trauma, roken

Verhoogde risico op het ontwikkelen van een panreascarcinoom:
- 4% per 20 jaar

40
Q

Wat is de behandeling van chronische pancreatitis?

A

Pijn behandeling:
- Medicatie
- Endoscopie
- Chirurgie

Exocriene insufficiëntie:
- Pancreas enzym suppletie

Endocriene insufficiëntie:
- Insuline injectie

Pseudocysts:
- Endoscopie
- Chirurgie