4.3 IBD therapie

Question 1

Wat zijn de behandeldoelen van IBD?

Answer 1

• Inductie remissie
• Onderhouden remissie
• Voorkomen en behandelen van complicaties: Afwegen risico’s behandeling en bijwerkingen

Start therapie wordt gebaseerd op type IBD (Colitis ulcerosa of m. Crohn), ernst en uitbreiding van de ziekte
NB: Altijd stoppen met roken

Question 2

Wat zijn de medicamenteuze opties bij IBD (9)?

Answer 2

• 5 ASA/Mesalazine (Alleen bij Collitis Ulcerosa)
• Thiopurine (Mercaptopurine, azathiopurine)
• Corticosteroïden
• Ciclosporin/tacrolimus
• Methotrexaat/azathiopurine

Biologicals:
- Infliximab (anti-TNF)
- Vedolizumab (anti-TNF)
- Tofacitinib
- Ustekinumab

Wisselen in dezelfde klasse -> Werkt wel, maar bijwerkingen. Dan kan er worden geswitcht naar zelfde klasse maar andere medicijn

Question 3

Hoe ziet de step up behandeling bij IBD eruit?

Answer 3

1) 5-ASA of Sulfasalazine (Bij m. Crohn wordt dit niet gedaan)
2) Prednison (Hele systeem) of budesonide (Specifiek op de darm)
3) Immunomodulatoren: AZA, 6-MP, MTX
4) Biologische agents
5) Chirurgie

Voldoende voeding is bij alle stappen belangrijk

Question 4

Voor welke behandeling worden corticosteroïden gebruikt?

Answer 4

Voor inductiebehandeling

Question 5

Hoe kunnen corticosteroïden worden gegeven?

Answer 5

• Oraal
• Intraveneus
• Zetpillen
• Klysma

Question 6

Wat zijn voorbeelden van 2 corticosteroïden?

Answer 6

Prednison : Oraal, intraveneus, zetpillen, klysma
- Voor inductiebehandeling: m. Crohn en Colitis Ulcerosa

Budesonide:
- Minder toxisch
- Topicaal: Rectum, linkszijdig colon
- Per os (Slikken): Werkt topicaal, rechtszijdige colon, ileocecaal regio

Question 7

Wat zijn 6 bijwerkingen van corticosteroïden?

Answer 7

• Hypertensie
• Acne
• Infecties
• Diabetes
• Gewichtstoename
• Osteoporose

Question 8

Wat is mesalazine en wanneer wordt het gegeven?

Answer 8

Het zijn 5-ASA preparaten

Het wordt gegeven bij een milde tot matige Colitis Ulcerosa (Niet bij Crohn)

Zowel als inductie als onderhoudstherapie
Zowel oraal als lokaal (Zetpil, klysma -> linkszijdig), dus combinatietherapie (Bij linkszijdige colitis ulcerosa wordt het als slik medicatie en klysma beide gegeven)

Question 9

Wat zijn de bijwerkingen van mesalazine?

Answer 9

• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Uitslag
• Pancreatitis
• Paradoxale opvlamming
• Interstitiële nefritis

Question 10

Wat zijn 3 immunosuppressiva?

Answer 10

Thiopurines:
- Mercaptopurine
- Azathiopurine (Imuran)
- Tioguanine (Minste bijwerkingen)
Methotrexaat

Enzym TPMT belangrijkste rol in omzetting azathiopurine naar de actieve metaboliet dus altijd vooraf bepalen

Het heeft 3 maanden inwerktijd, dus werkt als onderhoudstherapie
Frequente controle van de bloedwaarden bij opstarten

Question 11

Wat zijn 6 bijwerkingen van thiopurines (Immunosuppressiva)?

Answer 11

• Beenmergtoxiciteit
• Pancreatitis
• Griepachtige verschijnselen
• Leverontsteking (hepatitis)
• Lymfoom
• Non-melanoma skin cancer

Question 12

Wat zijn 4 bijwerkingen van methotrexaat (MTX) immunosuppressiva?

Answer 12

• Leverontsteking (Hepatitis)
• Kaalheid
• Griepachtige verschijnselen
• Teratogeen (Foliumzuur bijgeven)

Question 13

Wat zijn 3 biologicals?

Answer 13

Anti-TNF:
- Infliximab (IV): Remicade
- Adalimumab (Zelf spuiten): Humira
- Golimumab (Alleen geregistreerd voor Ulcerosa): Simponi

Vedolizumab (Alfa-4-Bèta-7 antagonist): Entyvio
Ustekinumab (Anti-IL 12/IL-23)

Question 14

Wat zijn de bijwerkingen van biologicals?

Answer 14

• Infusie gerelateerde bijwerkingen
• Infecties
• Allergieën
• TBC-reactivatie
• Huid maligniteiten

Question 15

Wat is JAK STAT?

Answer 15

JAK eiwitten (Tofacitinib, Upadacitinib):
- JAK1, JAK2, JAK3
- Signaaltransductie van cytokine receptoren en groeifactoren
- Celproliferatie en differentiatie

STAT:
- 7 transcriptiefactoren

JAK-remmers:
- Als de JAK wordt geinhibeerd is dit effectief bij chronische inflammatoire aandoeningen (Rheumatoide artritis, psoriasis)
- Nieuwste middel voor de behandeling van IBD (Nu nog alleen geregistreerd voor Colitis Ulcerosa)

Question 16

Hoe kan IBD chirurgisch worden behandeld?

Answer 16

Colitis ulcerosa:
- Chirurgie curatief
- (Sub)totale colectomie

M. Crohn:
- Chirurgie niet curatief, maar palliatief (Risico op recidief)
- (Ileo)colische segmentele resectie (Ileum vast aan rectum)
- Terughoudend met chirurgie voor M. Crohn

Question 17

Wat zijn de kenmerken van Tofacitinib?

Answer 17

• JAK 1 en JAK 3 remmer
• Alleen voor Colitis Ulcerosa
• Al effect na 3 dagen

Beoordeling cardiovasculair risico voor start therapie
Herpes Zoster -> Vaccinatie?

Question 18

Wat zijn de klinische prestaties bij Acute Severe Colitis?

Answer 18

• Hoge pols
• Koorts
• CRP hoog
• Lage Hb (<6,5)
• Meer dan 6 keer per dag ontlasting

Question 19

Hoe wordt er gehandeld bij een patiënt met buikpijn?

Answer 19

• Anamnese
• LO
• Lab (Hb, Nieren, Lever)
• Feces onderzoek (CRP)
• Invasieve onderzoek (Colonoscopie, MRI)

Question 20

Hoe wordt er voor een medicatie gekozen bij milde tot matige Colitis Ulcerosa?

Answer 20

Proctitis (Alleen in rectum) -> Zetpil (Werkt het nog steeds na 6-8 weken dan door blijven gaan)

Linkszijdig of pancolitis (hele darm) -> Klysma en orale medicatie (Werkt het nog steeds na 6-8 weken dan door blijven gaan)

Werken de medicaties na 6-8 weken niet:
- Dosering aanpassen -> Hoge dosering bij heftige ziektebeeld
- Als hogere dosering niet werkt dan tropicale steroïd toevoegen (Budesonide klysma of prednison)
- Als tropicale steroïd niet werkt dan oraal starten met budesonide of prednison (Hopen op remissie)
- Als Orale tropicale steroïd ook niet werkt dan moet er een step-up worden gedaan met Thiopurine of biological