3A1 W5 HC.1 Het X-chromosoom

Question 1

Wat wordt bedoeld met compound heterozygoot?

Answer 1

2 verschillende mutaties in hetzelfde gen

Question 2

Wat wordt bedoeld met dubbel heterozygoot?

Answer 2

heterozygoot in 2 genen

Question 3

Wat wordt bedoeld met hemizygoot?

Answer 3

1 X- en 1 Y-chromosoom

Question 4

Wat zijn klinische symptomen van ziekte van Duchenne? En wanneer manifesteer het zich?

Answer 4

laat lopen, moeilijkheden bij opstaan en traplopen, vaak vallen, pseudohypertrofie van kuitspieren
Manifestatie: jongens tussen 8 mnd - 4 jaar

Question 5

Wat zijn complicaties van ziekte van Duchenne?

Answer 5

orthopedische vervormingen, verlamming van ademhalingsspieren, hartstilstand, mentale retardatie, pneumonie (door onvoldoende spierkracht om slijm op te hoesten)

Question 6

Hoe is de overerving van ziekte van Duchenne?

Answer 6

 X-linked recessief
 In 67% is moeder draagster, 33% de novo
 Bij 14% is sprake van kiemcelmozaïcisme (geslachtscel)

Question 7

Wat houdt X-inactivatie/lyonisatie in?

Answer 7

o Bij een vrouw wordt in elke cel 1 X-chromosoom geïnactiveerd oiv het X-inactivatiecentrum (gelegen op het X-chromosoom)
o Dit gebeurt in het blastocyststadium en is willekeurig
o Het geïnactiveerde X-chromosoom is nog wel in de cel aanwezig, in de vorm van een barr body

Question 8

Waarom hebben ziektes als Klinefelter (47XXY) en Turner (45X) wel een fenotype, als er bij een gezonde vrouw sprake is van X-inactivatie?

Answer 8

De pseudo-autosomale regio’s (PAR’s, 2 per geslachtschromosoom, dus 4 in totaal) blijven WEL actief. Dat is ook de reden dat het fenotype van Klinefelter (47XXY, 6x PAR) en Turner (45X, 2x PAR) afwijkend is.

Question 9

Welke 2 soorten hemofilie bestaan er en in welke verhouding komen ze voor?

Answer 9

 85% hemofilie A: tekort aan stollingsfactor VIII
 15% hemofilie B: tekort aan stollingsfactor IX

Question 10

Welke vormen qua ernst bestaan er van hemofilie?

Answer 10

 Ernstig (<1% functie): optreden van spontane bloedingen
 Matig-ernstig (1-5% functie): optreden van bloeding na gering trauma
 Mild (5-40%) optreden van bloeding na groter trauma of ingreep

Question 11

Hoe wordt hemofilie overgeërfd?

Answer 11

X-linked recessief, fenotype in een familie is bij man constant en bij vrouw gevarieerd (door X-inactivatie)

Question 12

Welke waarden van factor VIII en IX hebben draagsters van hemofilie?

Answer 12

Alle mogelijke waarden, meestal 60-65%

Question 13

Wat gebeurt met factor VIII tijdens de zwangerschap?

Answer 13

Fysiologisch gaat de concentratie van factor VIII gedurende de zwangerschap omhoog, waardoor een zwangere draagster van hemofilie normaal kan bevallen. Na geboorte gaat de concentratie weer omlaag en het risico op nabloeding omhoog.

Question 14

Wat is het beleid van een zwangere vrouw die draagster is van hemofolie mbt bevallen?

Answer 14

Jongen:
FVIII of FIX van moeder:
- <50% –> hemofilie behandelcentrum
- >50% –> evt prenataal DNA-onderzoek:
- zoon heeft hemofilie –> hemofilie behandelcentrum
- zoon heeft geen hemofilie –> 1e lijn

Meisje:
FVIII of FIX van moeder:
- <50% –> hemofilie behandelcentrum
- >50% –> 1e lijn

Question 15

Wat is incontinentia pigmenti (PI) en welk gen is hierbij gemuteerd?

Answer 15

Aandoening met afwijkingen (blaren, wratten, afwijkende pigmentatie) aan huid, tanden en nagels. Mutatie van NEMO

Question 16

Hoe erft PI over?

Answer 16

 X-linked dominant
 Lethaal voor de meeste mannen.

Question 17

Welke mannen kunnen WEL geboren worden met PI?

Answer 17

• Klinefelter (XXY)
• Milde mutatie (hypomorhpise allelen)
• Somatisch mozaicisme (postzygotische mutaties)

Question 18

Wat gebeurt er met gemuteerde cellen bij PI?

Answer 18

Alle cellen met het gemuteerde X-chromosoom zullen niet overleven, maar de gemuteerde X blijft wel aanwezig in de gezonde cellen in de vorm van een barr body