3.6 afbraak van nutriënten in de tractus digestivus

Question 1

wat is het nut van de spijsvertering?

Answer 1

het is nodig voor de afbraak van macromoleculen tot transporteerbare brokstukken

het voorkomt antilichaamvorming tegen dieet eiwit

het garandeert een soort specifieke resynthese van lichaamseigen macromoleculen (eiwitten, glycoproteinen, DNA, RNA)

Question 2

hoe wordt een polymeer afgebroken?

Answer 2

met hydrolases (spijsverteringsenzymen). zij gebruiken water om een molecuul te splitsen, het polymeer wordt namelijk gehydroliseerd.

handig want H2O is altijd aanwezig

Question 3

wat levert de hydrolyse bij de afbraak van de polymeren op?

Answer 3

energie in de vorm van warmte dus niet in de vorm van ATP

Question 4

welke 5 voedingscomponenten/ koolhydraten hebben we?

Answer 4

zetmeel (amylose, amylopectine)
glycogeen
saccharose (sucrose)
lactose 
cellulose

Question 5

waaruit bestaat zetmeel en welke glycosidische bindingen heeft het?

Answer 5

zowel amylose als amylopectine hebben D-glucose als bouwsteen

glycosidische binding van amylose is a-1,4

glycosidische binding van amylopectine is a-1,4 en a-1,6

Question 6

waaruit bestaat glycogeen en welke glycosidische bindingen heeft het?

Answer 6

bestaat uit D-glucose

glycosidische binding is a-1,4 en a-1,6

Question 7

waaruit bestaat saccharose en welke glycosidische bindingen heeft het?

Answer 7

bestaat uit glucose/ fructose.

bevat de a-1,2 binding

Question 8

waaruit bestaat lactose en welke glycosidische bindingen heeft het?

Answer 8

bestaat uit glucose en galactose

b-1,4 binding

Question 9

waaruit bestaat cellulose en welke glycosidische bindingen heeft het?

Answer 9

het is een voedingsvezel (we kunnen het daarom ook niet zelf verteren). het bestaat uit D-glucose en b-1,4

Question 10

hoeveel enzymen heb je nodig om de bruikbare koolhydraten af te breken?

Answer 10

je hebt 4 glycosidische bindingen:
a-1,4
a-1,6
a-1,2
b-1,4

je hebt dus ook 4 enzymen nodig

Question 11

hoe gaat de afbraak van zetmeel?

Answer 11

speeksel geeft a-amylase af. dit knipt de a-1,4 binding (behalve de eindstandige en die naast een a-1,6 binding)

a-amylase wordt in de maag geïnactiveerd en opnieuw toegevoegd in de pancreas

je houdt uiteindelijk maltotriose, a-limit dextrine en maltose over

Question 12

hoe gaat de splitsing van oligo-, tri- en disacchariden aan het dunne darm oppervlak?

Answer 12

de maltose en maltatriose worden verder bewerkt in de glucoamylase tot glucose

maltose wordt ook deels afgebroken door de sucrase deel van de S-I tot glucose en fructose

de a-limit dextrine gaat naar de S-I en maakt gebruik van het isomaltase gedeelte (de I van S-I) tot glucose

sucrose gaat naar de S-I en maakt gebruik van het sucrase gedeelte tot glucose en fructose

lactose wordt door lactase gesplitst tot galactose en glucose

Question 13

welke 3 enzymen zitten in het darm epitheel?

Answer 13

surcase-isomaltase (S-I)
glucoamylase
lactase

Question 14

hoe worden de afbraakproducten van de splitsing van a-limit dextrine, maltose, maltatriose, sucrose en lactose opgenomen?

Answer 14

de afbraakproducten die ontstaan aan het dunne darm oppervlakte door die afbraak zijn: glucose, fructose en galactose

glucose en galactose worden opgenomen door SGLT1

fructose wordt opgenomen door GLUT5

Question 15

wat is het langzaamst werkende enzym aan het dunne darm oppervlak?

Answer 15

lactase

Question 16

peptidases knippen eiwitten. welke 3 peptidases zijn er en wat doen ze, door welk orgaan worden ze uitgescheiden?

Answer 16

endopeptidases: knipt het eiwit in het midden waardoor je een nieuwe C terminus en N terminus maakt.
ze worden uitgescheiden door de maag en pancreas

aminopeptidases worden uitgescheiden door het darmoppervlak en cytosol van de enterocyt. ze knippen aan het uiteinde van de N terminus

carboxypeptidases worden uitgescheiden door de pancreas en knippen aan het uiteinde van de C terminus

Question 17

hoeveel dieetvet krijgen we binnen per dag en hoeveel van onze totale voedingsenergie is dit?

Answer 17

de aanbevolen hoeveelheid is ongeveer 100 gram/dag. het is 30-40% van de voedingsenergie

Question 18

wat is het nut van de afbraak en resorptie van lipiden?

Answer 18

energiebron
drager van vet oplosbare vitamines (ADEK)
energiebron van essentiele vetzuren (vetzuren die we uit voeding moeten halen)

Question 19

wat zijn de belangrijkste componenten van het dieetvet?

Answer 19

triglycerides
fosfolipides
cholesterol

Question 20

hoe gaat de triglyceride afbraak door lipases (lipiden afbraak)?

Answer 20

a-lipases hydroliseert de buitenste vetzuren. je krijgt 2 vrije vetzuren en een monoglyceride. werkt in duodenum
(zit in de pancreas)

we hebben ook maaglipase. voorziet 15-30% van de afbraak van vetten. het werkt alleen bij een lage pH (komt uit de hoofdcel)

melk lipase (komt uit moedermelk). het is HCL resistent en werkt het beste in een basisch milieu. het werkt in de darm

Question 21

wat is het nut van maag en melk lipase?

Answer 21

het vormt FFA (vrije vetzuren) als trigger voor CCK secretie door I cellen in duodenum

het is essentieel voor de vetvertering van zuigelingen (neonaten). de pancreas functie is nu namelijk nog niet volledig

Question 22

wat heeft de pancreas lipase (a-lipase) nodig?

Answer 22

een colipase. het pancreas lipase wordt niet gesecreteerd als pro-enzym, het co-enzym wel.

het pancreas lipase wordt geïnactiveerd door galzouten. het co-enzym beschermt de pancreas lipase hiertegen

Question 23

noem de 3 stadia van lipolyse

Answer 23

1. als je vet eet ontstaan er vetbolletjes. deze worden verkleind= emulsie
2. aan de emulsie wordt pancreas lipase toegevoegd en galzouten.
3. galzouten fuseren met de vetdruppels–> gemengde micellen

Question 24

wat zijn de lipolyse producten?

Answer 24

vrije vetzuren
monoacylglyceride

ze zijn afmonteer (zowel polair als apolair) en bevorderen de gemengde Micel vorming

Question 25

wat gebeurd er met de afbraakproducten van de lipolyse in het jejunum?

Answer 25

monoacylglyceride en vrije vetzuren worden opgenomen door de enterocyt via de natrium proton Exchanger. de natrium proton Exchanger zorgt er namelijk voor dat het oppervlakte dichtbij de enterocyt zuur wordt. vetzuren worden geprotoneerd en neutraal waardoor ze door diffusie door de membraan van de enterocyt kunnen.

er blijft een Micel over die alleen uit galzouten.

Question 26

wat gebeurd er met de micel in de dunne darm?

Answer 26

de micel bestaat nu alleen nog maar uit galzouten en gaat naar het distale ileum. het wordt hier opgenomen en gerecycled door IBAT

Question 27

wat gebeurd er in de enterocyt na de opname van monoacylglyceride en FFA’s in het jejunum bij de hydrolyse?

Answer 27

re-synthese van triglyceride (van de mono acyl glyceride)
daarna wordt het verpakt in chylomicronen en getransporteerd naar de lymfe

je hebt dus eerst met die lipases de triglyceride uit elkaar gehaald tot monoacylglyceride en de FFA’s om het vervolgens in de eneterocyt weer bij elkaar te brengen

dit gebeurd met de vetten die lang zijn. de korte vetten (MCT’s) gaan direct het bloed in

Question 28

waaruit bestaat een triglyceride?

Answer 28

3 vetzuurstaarten

1 glycerol molecuul

Question 29

hoe gaat de afbraak en resorptie van MCT’s?

Answer 29

er zijn geen alfa lipases of galzouten nodig
in de cel wordt de MCT door esterases afgebroken gehydroliseerd waarbij vrije vetzuren en 1 glycerol ontstaan. ze worden aan het bloed afgegeven, worden opgeslagen als glycerol in de lever of worden geoxideerd in andere organen

Question 30

noem 3 stoornissen van nutriënt afbraak (koolhydraat afbraak). wat is de therapie die erbij hoort?

Answer 30

lactose malabsorpie (je hebt dan geen lactase)
- lactose arm dieet

sucrase-isomaltase insufficientie
- sucrose vrij dieet

a-Amylase tekort bij pancreasdysfunctie
- oraal pancreatine in zuurresistente capsules

Question 31

wat zijn symptomen van stoornissen in de koolhydraat afbraak?

Answer 31

osmotische diarree door onverteerd lactose etc. in de darmlumen

flatulentie en H2 gas in de uitademingslucht (bacteriele omzetting van onverteerd suiker/ zetmeel)

zure faeces (bacteriele vorming van melkzuur, azijnzuur, propionzuur en boterzuur )

Question 32

noem 2 stoornissen in de eiwit afbraak

Answer 32

pancreas insufficiëntie zoals CF
- orale pancreas enzymen

enterokinase defficntie
- orale toediening enterokinase

Question 33

noem 2 stoornissen in de vet afbraak (staetorroe) en therapie

Answer 33

verminderde lipase activiteit (pancreas insufficiëntie)
- orale pancreas enzymen, MCT’s

verminderde galzout secretie (bacteriele overgroei, cholestase, ileum resectie/ ontsteking, cholesyramine dieet)
- MCT, essentiele vetzuren, Ursodiol, ADEK