3.4 het ABC van galvorming en cholestase

Question 1

waar vindt de galvorming plaats?

Answer 1

in de canaliculus van de hepatocyt

Question 2

waaruit bestaat gal vooral?

Answer 2

galzouten
fosfolipiden
cholesterol
bilirubine 
elektrolyten, geneesmiddelen of andere toxische stoffen

Question 3

wat doet de galblaas met het gal?

Answer 3

zorgt voor lagere pH en door sterk concentrerend vermogen, zorgt het voor een hogere concentratie

Question 4

via welke transporten komt galzout in de hepatocyt (bij recycling)?

Answer 4

NTCP (natrium afhankelijk)

OATP

Question 5

wat zijn ABC transporters?

Answer 5

ATP-Binding cassette transporters.
ze zorgen dat galzouten van cytosol naar de galcanaliculi wordt getransporteerd (in galcanaliculi zal de concentratie zo hoog worden dat er micellen worden gevormd)

Question 6

wat is het nut van geconcentreerd galzout uitscheiding?

Answer 6

het oplossen van lipiden in de darm. absorptie van lipiden in de darm

Question 7

wat is de ‘flip side’ van het geconcentreerde galzout?

Answer 7

de galzouten vormen na uitscheiding een grote concentratie waardoor ze micellen vormen in de galcaniculi. in micellen kan vet goed oplossen. ze kunnen eventueel het membraan van de canaliculi oplossen door fosfolipide vanuit het membraan te extraheren

Question 8

met welke transporter worden galzouten over de canaliculaire membraan, uit de hepatocyt, getransporteerd?

Answer 8

ABCB11

Question 9

welke galzouten lossen al bij een lage concentratie de vetten op? in volgorde van lage concentratie naar hogere concentratie (4)

Answer 9

TDC, TCDC, TC, TUDC

Question 10

wat gebeurt er bij afwezigheid van Abcb4?

Answer 10

het leidt tot een defect in de fosfolipiden uitscheiding
ontstaan leverziekte (lever cirrose) en later tumoren

Question 11

wat zijn de bouwstenen van membranen?

Answer 11

fosfolipiden en cholesterol

Question 12

hoe beschermt het canaliculaire membraan zich tegen de vetoplosbare ‘werking’ van de micel?

Answer 12

het bevat Abcb4 (een floppase) wat fosfolipiden (phosphatidylcholine) uitscheidt. de micellen zullen nu deze fosfolipiden opnemen en ze niet gaan onttrekken uit het membraan

Question 13

wat gebeurd er met de lipiden in de micellen?

Answer 13

ze worden in de dunne darm aangevallen door lipase en afgebroken en opgenomen in de darmcel. er kunnen nu nieuwe fosfolipiden in die micel worden opgenomen

Question 14

wat is PFIC3?

Answer 14

het is een Progressive familial intrahepatic cholestase 3.
er wordt nu geen phosphatidylcholine uitgescheiden waardoor cholestase ontstaat.

gevolgen

• cholestase
• fibrose–> cirrose
• portale hypertensie
• lever falen–> lever transplantatie

Question 15

wat is PFIC2?

Answer 15

het is een Progressive familial intrahepatic cholestase 2. er worden geen galzouten (ABCB11) meer uitgescheiden–> je krijgt cholestase

Question 16

wat is ATP8B1?

Answer 16

een flippase wat phosphatidylserine naar binnen brengt. hierdoor is sphingomyeline alleen aan de buitenkant van het membraan waardoor het een soort ‘beton’ vormt en bestand is tegen de galzouten

Question 17

welke 2 soorten fosfolipiden zijn er?

Answer 17

glycerophospholipiden:

• phosphatidylcholine
• phosphatidylethanolamine
• phosphatidylserine

sphingolipide:
- sphingomyeline
bestaat uit alleen maar verzadigde vetzuren

Question 18

waar zorgen sphingomyeline voor?

Answer 18

dat het membraan een soort van beton vormt en niet opgelost kan worden door galzouten. het werkt nog beter in combinatie met cholesterol

Question 19

Wat is PFIC1?

Answer 19

het is een Progressive familial intrahepatic cholestase 1. Atp8b1 is nu defect wat leidt tot een oplosbaarder membraan waardoor cholesterol meer uitgescheiden zal worden. cholesterolgehalte gaat dus omlaag waardoor de ABC transporters niet meer goed werken–> cholestase

Question 20

wat is de pomp voor cholesterol (om cholesterol van hepatocyt in de galcaniculi te brengen?)

Answer 20

ABCG5/G8

Question 21

wat gebeurd er als er een mutatie zit in ABCG5/G8?

Answer 21

het leidt tot sitosterolemia: plant sterolen worden nu opgehoopt in het lichaam doordat je geen transporten meer hebt die sterolen uitscheidt. de membranen, met name in erytrocyten, worden instabiel–> hemolyse en thrombocytopenie

Question 22

waarom scheiden we cholesterol uit?

Answer 22

doordat cholesterol erg lijkt op de plant sterolen die worden uitgescheiden door ABCG5/G8. er kunnen hierdoor galstenen ontstaan

Question 23

wat zijn galstenen?

Answer 23

aan elkaar geklitte cholesterol kristallen

Question 24

waarin lost cholesterol op?

Answer 24

cholesterol lost alleen op in gemengde micellen van galzout en fosfolipide

Question 25

wanneer ontstaan galstenen ?

Answer 25

bij verhoogd cholesterol uitscheiding, verlaagd fosfolipiden uitscheiding (bijv PFIC 3) of te weinig galzouten uitscheiding

Question 26

waarom is de fosfolipide uitscheiding belangrijk?

Answer 26

het zorgt voor de vermindering van de toxiciteit van galzouten/ beschermen tegen galzouten

zorgt dat cholesterol in oplossing blijft en dus geen galstenen vormt