3.3 fysiologie van gal Flashcards
wat is de samenstelling van gal in de lever ? 11
galzouten
cholesterol
fosfolipide
geconjugeerde bilirubine
elektrolyten en water
ADEK
geconjugeerde drugs
steroid hormonen
immunoglobulines
glutathion
eiwit
wat is de functie van galzouten?
vormt galmicellen met cholesterol en fosfolipiden
emulgeert/ transsport dieet lipiden
opname van ADEK in micellen
wat is de functie van cholesterol?
afvoer in gal is de enige excretie
wat is de functie van fosfolipiden ?
beschermt tegen toxiciteit van galzouten
lost cholesterol op
wat is de functie van geconjugeerd bilirubine?
afvoer van metaboliet
hoe wordt galzout gemaakt?
gal bestaat uit galzouten. galzouten worden gemaakt uit cholesterol. cholesterol wordt namelijk omgezet tot galzuur (= galzout) door hydroxilering en omzetten van de beta naar de alfa configuratie
in totaal 3 OH groepen
later wordt aan de galzouten met een isopeptide binding glycine of taurine toegevoegd waardoor glycocholaat en taurocholaat ontstaan
er ontstaat zo een afmonteer galzout met zowel een hydrofiele als hydrofobe kant
hoe ontstaan galmicellen?
galzoiyen wordt uitgescheiden door de lever en komen in de gal gangetjes. wanneer de concentratie van galzouten boven een bepaald niveau is (CMC) ontstaan er micellen: de galzouten gaan nu groeperen waarbij de hydrofiele kant naar buiten zit en de hydrofobe kant naar binnen
waaruit bestaan de micellen?
galzouten
fosfolipide
cholesterol
galcomponenten worden vanuit de hepatocyt via 3 transporteurs afgegeven aan de galweg. welke zijn dit?
BSEP (ABC11): export galzouten
steroline 1/2 (ABCG5/8): export cholesterol
MDR3 (ABCB4): export fosfolipasen
wat doen de cholangiocyten en wat zijn het?
het zijn hepatische duct cellen. ze voegen een bicarbonaat rijke vloeistof toe aan het geheel (op dezelfde manier als in de pancreas met CFRT)
van welke 3 componenten is totale gal secretie afhankelijk ?
galzout-onafhankelijk canaliculair: vaste galsecretie door de hepatocyten die constant is
galzout-afhankelijk canaliculair: als er meet galzouten worden gesecreteerd, gaat er meer vloeistof mee (cholesterisch effect)
galzout-onafhankelijk, ductulair (CFRT afhankelijk): secretie vindt plaats via CFRT kanaal
wat gebeurd er bij cystische fibrose?
je mist de ductulaire secretie (geen HCO3- en H2O bij het gal tiegevoged). het gal is dikker en vfusceuzer en de patient heeft meer kans op het krijgen van cholestase door de verminderde aanwezigheid van vloeistof en de hogere concentratie galzouten
waar worden galzouten omgezet en hoe?
ze worden omgezet in het colon door bacteriën. ze gaan de galzouten deconjugeren. de glycine en taurine wordt eraf geknipt waardoor het ongeconjugeerde galzout ontstaat. doordat het hydrofober is kan het makkelijker over het plasma membraan. het is een manier om galzouten opnieuw terug te resorberen (weinig gesynthetiseerd, veel gericyled)
wat is UDCA?
het is ursodiol.
het is een galzout welke niet amfoteer is. ook is het hydrofieler.
het is niet toxisch en zorgt ervoor dat er geen cholestase optreedt. het wordt oraal gegeven bij cholestase, cystische fibrose en galstenen
wat zijn voordelen van UDCA?
cholesterisch effect gaat omhoog (hoeveelheid galzouten neemt toe dus meer vloeistof)–> spoelt galwegen schoon
remt de novo synthese van toxische galzouten door de lever
het is zelf niet hepato-toxisch
wat is de entero-hepatische cyclus van galzouten?
galzouten worden als geconjugeerde zouten vanaf de lever afgegeven aan de duodenum/ jejunum. de galzouten die een defect hebben worden hier opgenomen en terug gebracht naar de lever voor re-synthese.
het overgrote deel gaat echter gewoon naar het distale deel van het ileum. 80% wordt hier opgenomen door IBAT.
20% gaat naar het colon en wordt gedeconjugeerd waardoor nog een deel via passieve diffusie in de lever komt. een klein deel verlaat het lichaam via ontlasting
wat zijn 2 manieren voor terugresorptie van galzouten door het darmepitheel?
diffusie in het jejunum en colon
IBAT in de distale ileum
wat zijn 3 stappen van gal vorming? wat is hepatische gal?
- secretie (van galzouten, cholesterol en fosfolipiden) door hepatocyten in de canaliculi
- transport en toevoeging van de HCO3- rijke stof
- opslag in de galblaas. hier verandert de samenstelling weer
stap 1 en 2 heet de hepatische gal en is ongeveer 900 ml/dag
wanneer is de secretie van galzouten normaal?
bij 30 gram galzout/ dag
waarvan meeste deel gerecycled en klein deel gesynthetiseerd/ Novo synthese
wat gebeurd er met de galzout synthese bij m. Crohn?
m. Crohn tast het distale ileum aan. als er geen IBAT is wordt er veel galzouten niet gerecycled en uitgescheiden met de faeces. de hepatocyt gaat nu zijn productiecapaciteit opvoeren zodat de galzout secretie per dag op 30 gram/ dag blijft
wat gebeurd er met de galzout synthese als de recycling omhoog gaat? wanneer is dit zo?
de synthese gaat nu omlaag. dit is bijv zo bij ursodiol/ UDCA: heeft een remmend effect op de Novo synthese.
langzaam verandert de samenstelling van galzouten naar die van UDCA
Hoe gaatje regulatie van de toevoeging van de bicarbonaat rijke vloeistof?
de cholangiocyt wordt geactiveerd door
- secretine
- VIP
- glucagon
en geremd door somastostatine
wanneer de cholangiocyt wordt geactiveerd wordt CFRT via verhoging van cAMP geactiveerd. Cl- gaat naar buiten en wordt uitgewisseld met HCO3-. water en natrium gaat passief mee
wat gebeurd er in de galblaas met het gal?
de concentratie wordt 10-20x verhoogd door het onttrekken van NaCl waardoor H2O automatisch volgt. dit gebeurd via de Na/H en Cl-/HCO3- exchanger
de pH wordt verlaagd via Na/K-ATPase. er worden 3x zoveel protonen uitgescheiden doordat Na/H exchanger actiever is–> verzuring
waar hangt de opslag van de galblaas van af? wat is een belangrijke regulator ?
opslag van de galblaas hangt af van
- relatieve druk in de galgang
- vullingstoestand van de galblaas
belangrijke regulator is de sfincter van Oddi
hoe gaat de regulatie van de opslag en lediging van de galblaas?
als de maag vult wordt de vagovagale reflexboog geactiveerd, een van de takken leidt tot relaxatie van de sfincter van oddi.
CCK is er ook bij betrokken (gevormd in duodenum) en speet een rol bij de contractie van de galblaas (via ACh) en relaxatie van de sfincter van Oddi (via NO of VIP)
