1.B.2 - HC.4 Neurotransmitters van het autonome zenuwstelsel Flashcards
Verdeling zenuwstelsel
perifeer en centraal
perifeer verdeeld in afferent en efferent
efferent verdeeld in autonoom en somatisch
autonoom verdeeld in parasympathisch en sympathisch
parasympathicus
in rust
sympathisch
bij plotselinge actie
Soorten farmaca autonoom zenuwstelsel
- parasympathicomimetica (stoffen die parasympathicus activeren)
- parasympathicolytica (remmen parasympathicus)
- sympathicamimetica (activeren sympathicus)
- sympathicalytica (remmen sympathicus)
Soorten stoffen
- cholinerge stoffen
- adrenerge stoffen
- dopaminerge stoffen
- purinerge stoffen
responsen parasympathicus
responsen in hart, glad spierweefsel, exocriene klieren, synapsen
waar ontspringen parasympathische vezels?
hoog in het ruggenmerg of sacraal
welke neurotransmitter is belangrijk in de parasympathicus en aan welke receptor bindt het?
acetylcholine
bindt in ganglion aan nicotinereceptor en bij doelorgaan aan muscarinereceptor
Wat is de ligging van het ganglion bij een sympathische vezel?
dichtbij het ruggenmerg
Wat is de eerste neurotransmitter die wordt vrijgemaakt bij de sympathicus?
acetylcholine
–> bindt aan nicotinereceptor
Wat is het sympathisch cholinerge systeem?
acetylcholine bindt aan nicotinereceptor
Wat is het sympathisch adrenerge systeem?
(nor)adrenaline werkt op adrenerge receptoren
Voor welke respons zorgt het sympathisch cholinerge systeem?
aanzetting zweetklieren
Voor welke respons zorgt het sympathisch adrenerge systeem?
responsen in het hart, gladde spieren en synapsen
adren
bijnier
Wat is het sympathische dopamine systeem?
dopamine receptoren in renale arteriën
Hoe werkt de cholinerge synaps?
choline wordt opgenomen in de zenuwcel –> wordt gebonden aan acetyl-CoA –> wordt omgezet door ChAT in acetylcholine –> acetylcholine wordt opgeslagen in vesicles –> kan bij depolarisatie vrijkomen
Hoe kan acetylcholine worden opgeruimd uit de synapsspleet?
acetylcholinesterase kan acetylcholine afbreken
Hoe kan worden ingegrepen op het systeem van acetylcholine?
- hemicholinium
- triethylcholine
- tetrodotoxine
- botulinetoxine
- M- en N-receptor agonisten en antagonisten
- cholinesteraseremmers
Hoe werkt hemicholinium?
zorgt ervoor dat choline niet meer wordt opgenomen in het neuron
Hoe werkt triethylcholine?
Lijkt op choline, werkt als een vals substraat opgenomen, zorgt ervoor dat er geen acetylcholine gevormd kan worden
Hoe werkt tetrodotoxine?
Remt natriumkanalen, waardoor de zenuwcel niet depolariseert, waardoor acetylcholine niet wordt afgegeven
Hoe werkt botuline?
acetylcholine kan niet door de blaasjes worden afgegeven
Hoe werken M- en N-receptor antagonisten?
Remmen de receptoren
Hoe werken cholinesteraseremmers?
Acetylcholine wordt minder snel afgebroken –> blijft langer in synapsspleet
Welke soorten cholinerge receptoren zijn er?
nicotine en muscarine
Wat zijn de affiniteiten van de muscarine receptor van hoog –> laag?
muscarine –> acetylcholine –> nicotine
Wat zijn de affiniteiten van de nicotineceptor van hoog –> laag?
nicotine –> acetylcholine –> muscarine
Hoe worden nicotinereceptoren geclassificeerd?
Op basis van subunits
Op welke plaatsen zijn nicotine receptoren te vinden en wat is hun functie daar?
- ganglia: transmitter afgifte
- bijniermerg: (nor)adrenaline afgifte
- presynaptisch: transmitter afgifte
- skeletspier: contractie
Welke typen muscarine receptoren zijn er?
M1, M2, M3, M4, M5
Wat is de functie van de muscarinereceptoren in het hart?
verlaging HF, inotropie, verlaging HMV en verlaging bloeddruk
Wat is de functie van de muscarinereceptoren in de arteriën?
verwijding
Wat is de functie van de muscarinereceptoren presynaptisch?
verlaging transmitter afgifte
Wat is de functie van de muscarinereceptoren in de gladde spieren?
contractie oog, bronchiën, maagdarmkanaal, urineblaas
Wat is de functie van de muscarinereceptoren in de exocriene klieren?
traan, speeksel, bronchiale en zweetsecretie
wat doet Pilocarpine?
Verlaging oogdruk, is een cholinerge agonist
miose (pupil vernauwen)
Wat doet bethanechol?
agonist, kan blaas laten contraheren
- gebruikt bij urineretentie
Wat doet neostigmine?
acetylcholinesteraseremmer, meer acetylcholine, spieren samentrekken, herstel spierslapte
Wat doet rivastigmine?
acetylcholinesteraseremmer, werkt op muscarine receptor in CZS
Wat doet atropine?
Verwijding pupil (mydriase)
muscarinereceptor antagonist
Bijwerkingen muscarine agonisten
diarree
zweten
miose
misselijkheid
urinelozing
Wat gebeurt er als gevolg van botulinetoxine A?
Geen acetylcholine meer afgegeven
–> verlamt de cholinerge zenuwen
–> minder zweten, spierzwakte
Waarvoor kan botulinetoxine A therapeutisch gebruikt worden?
- blefarospasme (spasme ooglid)
- hemifacialisspasme (spasme helft gezichtsspieren)
- torticollis spasmodica (nekspieren aan 1 kant verkrampt waardoor hoofd 1 kant op kantelt)
- strabismus (scheelzien door spasme)
- hyperhydrose (uitscheiden overmatig zweet)
- chronische migraine
- face-lift (spieren verlammen)
