1.B.2 - HC.2 Het autonoom zenuwstelsel Flashcards
Waarin is het autonoom zenuwstelsel onder te verdelen?
- parasympathisch systeem (efferent)
- sympathisch systeem (efferent)
- plexus entericus
Waar komt afferente informatie terecht?
Nucleus tractus solitarii
principe sympathisch zenuwstelsel
Fight or flight
principe parasympathisch zenuwstelsel
rest and digest
Waar komen sympathische neuronen vooral vandaan?
thoracale en hoog lumbale wervels
lengte preganglionaire en post ganglionaire neuronen sympathicus
preganglionair: kort
postganglionair: lang
Waar komen parasympathische neuronen vandaan?
hersenstam en sacrale wervels
lengte preganglionaire en post ganglionaire neuronen parasympathicus
preganglionair: lang
postganglionair: kort
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de pupil?
sympathicus: mydriase (verwijding)
parasympathicus: miose (vernauwing)
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de speekselklieren?
sympathicus: secretie (licht)
parasympathicus: secretie
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de hartfrequentie?
sympathicus: omhoog
parasympathicus: omlaag
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de longen?
sympathicus: bronchodilatatie
parasympathicus: bronchoconstrictie
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de spijsvertering?
sympathicus: verlaagde mobiliteit
parasympathicus: verhoogde mobiliteit
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de blaas?
sympathicus: contractie van de sphincter
parasympathicus: relaxatie van de sphincter
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de penis?
sympathicus: ejaculatie
parasympathicus: erectie
Wat is het effect van de sympathicus en parasympathicus op de clitoris, labia minora?
sympathicus: -
parasympathicus: erectie/ zwellen
Wat is de belangrijkste neurotransmitter van de parasympathicus?
acetylcholine
Hoe wordt acetylcholine gemaakt?
Choline wordt onder invloed van acetyl CoA door choline acetyltransferase omgezet in acetylcholine
Aan welke receptoren kan acetylcholine binden?
nicotine receptor
muscarine receptor
Hoe werkt het gebruik van acetylcholine in de parasympathicus?
preganglionaire vezels gebruiken acetylcholine als neurotransmitter. Acetylcholine bindt in het ganglion aan een nicotinereceptor
postganglionaire vezels gebruiken acetylcholine ook als neurotransmitter. Acetylcholine bindt aan de muscarinereceptor bij het te innerveren orgaan
Waardoor wordt acetylcholine afgebroken
acetylcholinesterase
Hoe gebruikt het sympathische systeem acetylcholine?
Alleen preganglionaire vezels gebruiken het als neurotransmitter. Het bindt in het ganglion aan de nicotinereceptor
Welke neurotransmitter gebruiken de postganglionaire vezels van de sympathicus?
(nor)adrenaline
–> bindt aan alfa- en betareceptoren
Hoe wordt adrenaline aangemaakt?
aangemaakt door chromaffiene cellen in de bijnier en wordt afgegeven aan het bloed
Hoe wordt noradrenaline gevormd?
gevormd uit tyrosine
Uit tyrosine wordt dopa en dopamine gevormd
Dit wordt door dopamine beta-hydroxylase omgezet in noradrenaline. Dit kan worden afgegeven in de synapsspleet
Wat zijn belangrijke agonisten van de nicotinereceptor?
nicotine en acetylcholine
Wat voor soort receptor is de nicotinereceptor?
ligand gestuurd ionkanaal
–>bij activatie opent kanaal
Wat voor soort receptor is de muscarine receptor?
G-eiwit gekoppelde receptor
Wat zijn belangrijke agonisten van de muscarine receptor
muscarine en acetylcholine
Wat is een bekende antagonist van de muscarine receptor?
atropine
Hoe werkt de pupilreflex?
prikkel waargenomem –> retina –> ganglioncellen –> thalamus –> pretectal nucleus –> Edinger Westphal nucleus –> verwerking via n. oculomotorius –> contractie van de m. sphincter pupillae
Waaruit bestaat de parasympathische pupilreflex?
- miose (pupilvernauwing via m. sphincter pupillae)
- accomodatie (dichtbij goed zien, vernauwing via m. ciliaris)
- convergentie: ogen dichter naar elkaar toe brengen
Waaruit bestaat de sympathische pupilreflex?
mydriase (pupilverwijding via de m. dilatator pupillae)
Wat is het effect van de parasympathicus op vaten en hart?
vasodilatatie, HF omlaag, contractiekracht hart omlaag
Wat is het effect van de sympathicus op vaten en hart?
vasoconstrictie, HF omhoog, verhoging contractiekracht van het hart
Welke neurotransmitters kunnen in een vesicle zitten bij het sympathische systeem?
noradrenaline, neuropeptide Y en ATP
Wat is co-transmissie?
Meerdere neurotransmitters in een vesicle
Waaraan kan ATP binden en wat is het effect hiervan?
purine receptor
–> sneller depolarisatie door natrium en calcium –> hierdoor calciumkanalen open
Waaraan kan noradrenaline binden en wat is het effect hiervan?
noradrenerge receptor
–> via second messengers (IP3) receptor op ER activeren –> extra calcium komt vrij
Waaraan kan neuropeptide Y binden en wat is het effect hiervan
G-eiwit gekoppelde receptor
–> intracellulaire calciumconcentratie verhoogt
Met welke stoffen kan co-transmissie plaatsvinden in het parasympathische systeem?
acetylcholine, nitrietoxide en VIP
Wat doet acetylcholine bij de co-transmissie in de parasympathicus?
acetylcholine kan binden aan de muscarinereceptor –> IP3 afgegeven –> calciumconcentratie in endotheel verhoogt –> NOS wordt aangezet tot NO vorming –> relaxatie
Wat doet NO bij de co-transmissie in de parasympathicus?
NO diffundeert naar de gladde spiercel –> cGMP gevormd –> relaxatie
Wat doet VIP bij de co-transmissie in de parasympathicus?
VIP wordt samen met acetylcholine afgegeven –> VIP bindt aan VIP receptor –> intracellulaire calciumconcentratie omlaag –> relaxatie
In welke 3 fasen verloopt de activatie van de pacemakercellen in het hart?
-depolarisatie (calciumkanalen)
-repolarisatie (kaliumkanalen)
- depolarisatie (funny current)
Hoe zorgt de parasympathicus voor HF verlaging?
remming calciumkanalen
activering kaliumkanalen
remmen funny current
Hoe zorgt de sympathicus voor HF verhoging
stimulatie calciumkanalen
stimulatie funny current
Welke soorten receptoren bevinden zich in het cardiovasculaire systeem?
baroreceptoren
volumereceptoren
Ligging baroreceptoren
vertakking van de a. carotis communis
aorta
Wat gebeurt er bij activatie van de baroreceptoren?
vasodilatatie en verlaging hartprestatie, waardoor de bloeddruk daalt
Ligging volumereceptoren
atria
vena cava
2 typen volume receptoren
A-type vezels: in rechter atrium, activeren bij atriale contractie
B-type vezels: in v. cava superior en inferior, raken steeds meer geactiveerd tijdens vulling atria
