15: Hepadnaviridae og deltavirus

Question 1

Hvaða Hepadnaviridae er í mönnum? Hvað í dýrum?

Answer 1

Hepatitis B í mönnum.

Woodchuck hepatitis virus, ground squirrel hepatitis virus og duck hepatitis virus í dýrum.

Question 2

Blumberg…

Answer 2

…lýsti antigeni í Ástralíubúa 1936 sem reyndist vera hluti hepatitis B veiru. Fékk Nóbel 1976.

Question 3

Hvernig er strúktúr Hepatitis B veirunnar?

Answer 3

22 nm hnattlaga strúktur, HBsAg. Filament. Veiran sjálf er 42 nm hnattlaga strúktur - Dane particle, með HBsAg yst og HBcAg og HBeAg innar. Til súbtýpur af HBsAg. Veiran hefur ensím, m.a. reverse transcriptasa. Með lípíð bilayer úr hýsilfrumu.

Question 4

Hvað er sérstakt við erfðaefni Hepatitis B?

Answer 4

Það er að hluta single stranded DNA en hluta double stranded. Short open strand og Long closed strand.

Question 5

Til hvers má nota HBeAg?

Answer 5

Það er í samræmi við magn Dane einda, þ.e. veiranna sjálfra, og má því nota sem mælikvarða á smithættu og horfur krónískra bera.

Question 6

Hvar er algengi hepatitis B/ HBsAg lægst og hæst á heimsvísu?

Answer 6

Lægst á Vesturlöndum, hæst í Suðaustur-Asíu, Polynesíu og Vestur-Afríku. 5-10% á Vesturlöndum.

Question 7

Hverjir eru áhættuþættir fyrir hepatitis B?

Answer 7

Lágur socioeconomiskur status, lítil menntun, sprautuefnanotkun, díalýsa/gervinýra, vera á hælum, heilbrigðisstarfsfólk, samkynhneigðir karlar.

Question 8

Hepatitis B er eingöngu í…

Answer 8

…mönnum.

Question 9

Hvernig smitast Hepatitis B?

Answer 9

Tvær aðalsmitleiðir:
1) Með blóði, einkum við fæðingu.
2) Við kynmök.
Áður var smit með blóðgjöf algengt. Einnig er hætta á smiti við nálastungur, bæði af slysni, meðal sprautufíkla, við tattúveringar og tannlækniaðgerðir. Aerosol smit er sjaldgæft, ef það er þá til.

Question 10

Getur maður smitast við daglega umgengni við króníska Hepatitis B bera?

Answer 10

Mjög lítil hætta er á því.

Question 11

Hversu lengi helst HepB veiran “lifandi” í þurru blóði/plasma?

Answer 11

A.m.k. eina viku. Veiran er til staðar í flestum líkamsvessum, t.d. munnvatni, semen og vaginal sekresjónum og brjóstamjólk (getur jafnvel sýkt nýbura).

Question 12

Hver er meðgöngutími HepB?

Answer 12

Meðg.tími 6 vikur til 6 mánuðir, meðaltal 100 dagar. Oft hægt að mæla HBsAg nokkru áður en einkenni koma fram.

Question 13

Hver eru einkenni HepB?

Answer 13

a) Prodromal/fyrirboðaeinkenni: þreyta, slappleiki, meltingaróþægindi, stöku liðverkir, liðbólgur, maculopapuler og urticarial útbrot.
b) Gula - oft svo væg að hún greinist ekki. Fylgir flökurleiki, uppköst, verkur yfir lifrarstað og úrvinda. Stendur í 3-4 vikur.
c) Afturbati - tekur tekið marga mánuði.

Question 14

Hvað er acute fulminant hepatitis?

Answer 14

0,2 til 0,5 % þeirra sem fá gulu vegna Hep B fá þetta og eru horfur þá mjög lélegar. 10% akút hepatitis B tilfella verða krónísk.

Question 15

Hvaða kvilla fær sá helmingur fólks sem ekki losar sig við HepB veiruna á ca. ári?

Answer 15

Krónískan persistent hepatitis, krónískan aktívan hepatitis. Krónískt sýktir sjúklingar geta líka fengið immune complex sjúkdóma, t.d. glomerulonephritis, polyarteritis nodosa og arthralgiur og arthrita. Skorpulifur og lifrarkrabbi.

Question 16

Hvernig lýsir sér ónæmissvar gegn HepB?

Answer 16

Anti HBc - IgM og IgG
Anti HBs - verndandi mótefni
Anti HBe.
Mælingar á antigenum og mótefnum eru notaðar til greiningar, einnig PCR til að meta árangur meðferðar.

Question 17

Frumubundið ónæmi er mikilvægt…

Answer 17

…til að útrýma HepB veirunni úr líkamanum.

Question 18

Hvernig má fyrirbyggja HepB?

Answer 18

Skima í blóðbönkum fyrir HBsAg, einnig fyrir líffæraflutninga. Meðhöndla blóðhluta þannig að veiran sýki þá ekki (t.d. factor 8 og gammaglóbúlín). Viðhafa varúðarráðstafanir við vinnu við blóð. Vara sig á nálum!

Question 19

Hvaða bólusetningar eru til gegn HepB?

Answer 19

Gammaglóbúlín annars vegar og bóluefni framleitt með erfðatækni hins vegar (hluti HBsAg).

Question 20

Hvað er Hepatitis Delta virus, HDV?

Answer 20

Mannaveira sem er háð Hepatitis B við margföldun og gerir bæði bráðan og krónískan HepB verri. Sömu smitleiðir og hjá HepB (en hér er sexuelt mikilvægara en vaginalt). Erfðaefni er ssRNA, hringlaga.

Question 21

Hvernig eru sýkingar af völdum HDV?

Answer 21

2 gerðir: Coinfection (um leið og HepB sýking) og Superinfection (gerist í HepB berum, krónískt sýktum).

Question 22

Hverju veldur coinfection HDV?

Answer 22

Acute hepatitis, sem gengur líkt og hepatitis B sýking væri ein að verki. Í þessum tilfellum verður þó fulminant hepatitis líklegri en ella.

Question 23

Hverju veldur superinfection HDV?

Answer 23

Acute hepatitis í byrjun, líkt og coinfection, og jafnvel fulminant hepatitis. Þegar fram líða stundir gerir hún síðan krónískan HepB verri, þ.e. veldur krónískum aktívum hepatitis og cirrhosis.

Question 24

Hvar er algengi HDV hæst?

Answer 24

Í Rúmeníu, Kolombíu, Venezúela og Mið-Afríku lýðveldinu. Annars svipuð útbreiðsla og HepB.

Question 25

Hvernig er Hepatitis Delta Virus, HDV, greindur?

Answer 25

Með HDAg, anti-HD (bæði IgM og IgG). Ekki greint hérlendis. Fyrirbyggt með bólusetningu (t.d. til að fyrirbyggja HDV superinfection í HBVberum). Muna að varast blóðsull.