12. කර්මය සහ එහි ප්‍රභේද හැඳින ගනිමු

Question 1

බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත්නුවර දෙව්රම් වෙහෙර වැඩ වසන සමයෙහි උන්වහන්සේ හමුවට පැමිණ ලෝකයේ මිනිසුන් අතර වෙනස්කම් ඇති වීමට හේතුව විමසූ මාණවකයා කවු ද?

Answer 1

සුභ මානවකයා

Question 2

සුභ මාණවකයා බුදුන් වහන්සේ හමු වී කළ ප්‍රකාශය කුමක් ද?

Answer 2

“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, මේ මිනිස් ලෝකයේ ජීවත් වන හැම දෙනා ම එක සමාන නැහැ. සමහරුන්ට ආයුෂ අඩුයි. සමහරුන්ට වැඩියි. සමහරුන්ට ලෙඩ දුක් අඩුයි. සමහරුන්ට වැඩියි. සමහරු නොපැහැපත්. සමහරු පැහැපත්.මේ විදිහට අල්පේශාක්‍ය හා මහේශාක්‍ය, දුප්පත් හා පොහොසත්, සමාජ සම්මතයෙන් උසස් හා පහත්, නුවණ අඩු හා වැඩි මිනිස්සු ඉන්නවා. මේ විදිහට ලෝකේ මිනිස්සු අතර වෙනස්කම් ඇති වෙන්න හේතුව කුමක් ද?”

Question 3

සත්ත්වයා උස් පහත් වශයෙන් බෙදන්නේ කුමක් මගින් ද?

Answer 3

කර්මය මගින්

Question 4

කර්මය යනු කුමක් ද?

Answer 4

• සිතා මතා කරන සචේතනික ක්‍රියාව

Question 5

බුදුරජාණන් වහන්සේ කර්මය පිළිබඳ දේශනා කළේ කුමක් ද?

Answer 5

“මහණෙනි, මම චේතනාව ම කර්මය යැයි කියමි”

Question 6

මිනිසුන්ගේ සචේතනික ක්‍රියා ප්‍රකට වන, කර්ම රැස් කරගන්නා, කර්ම ක්‍රියාත්මක වන දොරටු මොනවා ද?

Answer 6

• කය
• වචනය
• මනස (චේතනා)

Question 7

කර්මය ක්‍රියාත්මක වන, ප්‍රකට වන දොරටු අනුව තෙවැදෑරුම් කර්මය නම් කරන්න.

Answer 7

1. කාය කම්ම (කයින් සිදුවන සචේතනික ක්‍රියා)
2. වචී කම්ම (වචනයෙන් සිදුවන සචේතනික ක්‍රියා)
3. මනෝ කම්ම (මනසින් සිදුවන සචේතනික ක්‍රියා)

Question 8

අකුසල කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 8

සසර දුක් උපදවන, නරක, අවැඩදායක, සචේතනික ක්‍රියා

Question 9

කුසල කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 9

• සසර සැප උපදවන වැඩදායක ක්‍රියා
• අකුසල් නොවන්නේ කුසල් ය (This has a deeper meaning though it seems pretty obvious)

Question 10

දස අකුසල කර්ම නම් කරන්න

Answer 10

1. ප්‍රාණඝාතය
2. අදත්තාදානය
3. කාමමිත්‍යාචාරය
4. මුසාවාදය
5. පිසුණාවාචය (කේලාම් කීම)
6. පරුසාවාචය (පරුෂ, රළු වචන කීම)
7. සම්පප්පලාප (හිස්, නිසරු වචන කීම)
8. අභිධ්‍යාව (දැඩි ලෝභය හා මසුරු බව)
9. ව්‍යාපාදය (තරහව)
10. මිත්‍යාදෘෂ්ටිය (වැරැදි දැකීම)

Question 11

අකුසල මූල නම් කරන්න

Answer 11

• ලෝභය
• ද්වේශය
• මෝහය

Question 12

ලෝභය යනු කුමක් ද?

Answer 12

සම්පත් පිළිබඳ ඇති ඇල්ම

Question 13

ද්වේශය යනු කුමක් ද?

Answer 13

අන් අය කෙරෙහි ඇති විරුද්ධවාදී බව

Question 14

මෝහය යනු කුමක් ද?

Answer 14

මුලාව හෙවත් පින් පව් විපාක නැතැයි සිතීම

Question 15

කුසල මූල නම් කරන්න

Answer 15

• අලෝභ
• අද්වේශ
• අමෝහ

Question 16

විපාක දෙන කාලය අනුව කර්මය බෙදා ඇති ආකාර හතර නම් කරන්න

Answer 16

1. දිට්ඨධම්මවේදනීය කර්ම
2. උපපජ්ජවේදනීය කර්ම
3. අපරාපරියවේදනීය කර්ම
4. අහෝසි කර්ම

Question 17

ප්‍රවෘත්ති විපාක යනු කුමක් ද?

Answer 17

උපතේ සිට මරණය දක්වා ලැබෙන්නා වූ කර්මානුරූපී විපාක

Question 18

ප්‍රතිසන්ධි විපාක යනු මොනවා ද?

Answer 18

මරණින් මතු නැවත උපතක් ලබා දීමට අදාළ කර්මානුරූප බලපෑම

Question 19

දිට්ඨධම්මවේදනීය කර්මයේ ලක්ෂණ මොනවා ද?

Answer 19

• මෙලොව දී ම විපාක දෙන කුසාලකුසල කර්ම වේ
• ප්‍රවෘත්ති විපාක ලබා දෙන අතර ප්‍රතිසන්ධි විපාක ලබා දීමට සමත් වේ

Question 20

උපපජ්ජවේදනීය කර්මයේ ලක්ෂණ මොනවා ද?

Answer 20

• මරණින් මතු පළමු ආත්ම භාවයේ දී විපාක දෙන කර්ම වේ
• ප්‍රවෘත්ති විපාක මෙන් ම ප්‍රතිසන්ධි විපාක ද ලබා දෙයි

Question 21

උපපජ්ජවේදනීය කර්මයට අදාළ වන අකුසල පක්ෂයේ ක්‍රියා මොනවා ද?

Answer 21

පඤ්චානන්තරීය පාප කර්ම වන,
- මව මැරීම
- පියා මැරීම
- බුදුන්ගේ ලේ සෙලවීම
- රහතුන් නැසීම
- සංඝ භේදය

Question 22

උපපජ්ජවේදනීය කර්මයට අදාළ වන කුසල පක්ෂයේ කර්ම මොනවා ද?

Answer 22

• පඤ්ච අභිඥා
• අෂ්ට සමාපත්ති
  ආදී ධ්‍යාන උපදවා ගැනීම

Question 23

අපරාපරියවේදනීය කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 23

දෙවන ආත්ම භවයෙන් පසු කවර හෝ ආත්මභාවයක දී විපාක දෙන කර්ම

Question 24

අහෝසි කර්ම යනු කුමක් ද?

Answer 24

නිශ්චිත අවස්ථාවේ දී විපාක දීමට ඉඩ නොලැබීමෙන් අවිපාක බවට පත් වන කර්ම

Question 25

විපාක දෙන ආකාරය අනුව සතරාකාර කර්මය කුමක් ද?

Answer 25

• ගරුක කර්ම
• ආසන්න කර්ම
• ආචිණ්ණ කර්ම
• කටත්තා කර්ම

Question 26

ගරුක කර්ම යනු මොනවා ද

Answer 26

වෙනත් කර්මයකින් වළක්වාලිය නොහැකි වඩාත් ශක්තිමත් බලසම්පන්න කුසලාකුසල කර්ම

Question 27

ගරුක අකුසල කර්ම මොනවා ද?

Answer 27

• පඤචානන්තරීය පාප කර්ම
• නියත මිත්‍යාදෘෂ්ටිය

Question 28

ගරුක කුසල කර්ම නම් කරන්න

Answer 28

• පඤ්ච අභිඥා
• අෂ්ට සමාපත්ති
• මාර්ගඵල
  ආදිය උපදවාගෙන ඉන් නොපිරිහී මිය යාම

Question 29

ආසන්න කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 29

මරණාසන්න අවස්ථාවේ දී කරන ලද්දා වූ හෝ කලින් කරන ලදු ව මරණාසන්න මොහොතේ දී සිහියට නැගුණා වූ කර්ම වේ

Question 30

ගරුක කර්ම විපාක දීමට ඉදිරිපත් වී නොමැති විට දී ප්‍රතිසන්ධිය ලබා දීමට ඉදිරිපත් වන කර්මය කුමක් ද?

Answer 30

ආසන්න කර්ම

Question 31

ආසන්න කර්ම විපාක සඳහා උදාහරණ මොනවා ද?

Answer 31

• මට්ටකුණ්ඩලී තරුණයා මරණාසන්න මොහොතේ බුදුරදුන් දැක උපදවාගත් පිනෙන් දෙව්ලොව ඉපදීම
• කෝසල රජුගේ බිසව වූ මල්ලිකා දේවියට මරණාසන්න මොහොතේ සිතට නැගුණු අකුසල කර්මයක් නිසා දුගතිගාමී වීම

Question 32

ආචිණ්ණ කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 32

ජීවිතයේ පුරුද්දක් ලෙස සිදු කරන ලද කුසලාකුසල කර්ම හෝ කලින් කරන ලදු ව නිරන්තරයෙන් සිහි කරන ලද කුසලාකුසල චේතනා

Question 33

ආචිණ්ණ කර්මය ප්‍රතිසන්ධිය ලබා දීමට ඉදිරිපත් වන්නේ කුමන අවස්ථාවල දී ද?

Answer 33

ගරුක හෝ ආසන්න කර්ම විපාක ලබා දීමට ඉදිරිපත් වී නොමැති අවස්ථාවක දී

Question 34

කටත්තා කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 34

දැඩි චේතනාවක් නොමැති ව සිදුවන අසම්පූර්ණ කුසලාකුසල කර්ම

Question 35

කටත්තා කර්මවල ලක්ෂණ මොනවා ද?

Answer 35

• ප්‍රතිසන්ධි විපාක ලබා දීමට අසමත් වන අතර ප්‍රවෘත්ති විපාක ලබා දෙයි.
• ගරුක, ආසන්න හා ආචිණ්ණ යන කර්ම විපාක ලබා දීමට ඉදිරිපත් වී නැති අවස්ථාවල දී විපාක ලබා දීමට ඉදිරිපත් වෙයි

Question 36

කෘත්‍ය හෙවත් කාර්‍යය අනුව සතරාකාර වන කර්මය නම් කරන්න

Answer 36

• ජනක කර්ම
• උපත්ථම්භක කර්ම
• උපපීලක/ උපපීඩක කර්ම
• උපඝාතක කර්ම

Question 37

ජනක කර්ම යනු මොනවා ද?

Answer 37

ප්‍රතිසන්ධිය ලබා දීමට ඉවහල් වන කර්ම වේ

Question 38

උපත්ථම්භක කර්ම යනු මොනවාද?

Answer 38

ජනක කර්මය කරණ කොටගෙන උපන් තැනැත්තාට එම ජීවිතය තවදුරටත් පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වන කර්මය වේ

Question 39

දුක්ඛිත උපතක් ලබා එම ජීවිතය තවත් දුක්ඛිත කිරීමටත්, සැපවත් උපතක් ලබා එම ජීවිතය තවත් සැපවත් කිරීමටත් කටයුතු කරන කර්මය කුමක් ද?

Answer 39

උපත්ථම්භක කර්ම

Question 40

උපපීඩක කර්මය යනු කුමක් ද?

Answer 40

ජනක කර්මයට බාධා පමුණුවන, එහි බලය හීන කරන කර්ම

Question 41

උපපීඩක කර්මයේ ලක්ෂණ මොනවා ද?

Answer 41

• ප්‍රවෘත්ති විපාක පමණක් ලබා දීම
• උපපීඩක කුසලය ජනක අකුසලයටත්, උපපීඩක අකුසලය ජනක කුසලයටත් හානි කරයි

Question 42

උපඝාතක කර්ම යනු කුමක් ද?

Answer 42

ජනක කර්මයේ විපාක දීමේ හැකියාව නැති කොට තමා ම විපාක ලබා දෙන කර්මය

Question 43

උපඝාතක කර්මය ජනක කර්මයට බලපෑම් ඇති කරන්නේ කෙසේ ද?

Answer 43

උපඝාතක කුසල කර්ම ජනක අකුසල කර්මයේත්, උපඝාතක අකුසලය ජනක කුසලයේත් විපාක දීමේ ශක්තිය නැති කරයි

Question 44

වර්තමාන ක්‍රියා සහ පරිසර සාධක නිසා අතීත කර්ම ශක්තිය මතුකර ගැනීමට, වෙනස් කර ගැනීමට හෝ නැතිකර ගැනීමට හැකියාව ඇති අවස්ථා මොනවා ද?

Answer 44

• ගති සම්පත්ති
• උපධි සම්පත්ති
• කාල සම්පත්ති
• ප්‍රයෝග සම්පත්ති

Question 45

ගති සම්පත්ති යනු කුමක් ද?

Answer 45

යස ඉසුරින් පිරි ස්ථානයක ඉපදීම

Question 46

උපධි සම්පත්ති යනු කුමක් ද?

Answer 46

මනා වූ රූප ශෝභාවකට හිමිකම් කීම

Question 47

කාල සම්පත්ති යනු කුමක් ද?

Answer 47

සෞභාග්‍යමත් කාලයක ඉපදීම

Question 48

ප්‍රයෝග සම්පත්තිය යනු කුමක් ද?

Answer 48

ස්ථානෝචිත ප්‍රඟාවෙන් හා උත්සාහවන්ත ව කටයුතු කිරීම නිසා අකුසල කර්ම මඟ හැරීම

Question 49

අහිතකර කර්ම විපාකවල බලපෑම අඩු කරගැනීමට හේතුවන සතර සම්පත්ති අකුසල පක්ෂයෙන් ගත්විට ඒවා හැඳින්වෙන නම කුමක් ද?

Answer 49

විපත්‍ති

(ගති විපත්ති, උපධි විපත්ති, … ආකාරයෙන්)

Question 50

‘යාදිසං වපතේ බීජං’ යන ගාථාව හා එහි තේරුම ලියන්න₁

Answer 50

යාදිසං වපතේ බීජං
තාදිසං හරතේ පලං
කල්‍යාණකාරි කල්‍යාණං
පාපකාරීච පාපකං

යම් බීජයක් වපුරා ද ඒ අනුව ඵල ලැබේ. එසේ ම යහපත් ක්‍රියා තුළින් යහපත් විපාක ලැබේ. අයහපත් ක්‍රියා තුළින් අයහපත් විපාක ලැබේ.