Αγχολυτικά Flashcards
Βενζοδιαζεπίνες - Μηχανισμός δράσης
- εκλεκτική δράση στους Υ του GABA
- πρόσδεση -> στερεοχημική μεταβολή -> είσοδος ιόντων Cl- στα κύτταρα του μετασυναπτικού οργάνου
- οι Β συνδέονται σε θέση διαφορετική από το σημείο πρόσδεσης του GABA -> αλλοστερικοί μηχανισμοί -> ⬆️ συγγένεια του Υ για τον προσδέτη του, το GABA
- περιοχή πρόσδεσης Β: “ρυθμιστική περιοχή του Υ”
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακολογικές δράσεις
1) ⬇️ άγχος+επιθετικότητα
2) καταστολή + επαγωγή ύπνου
3) ⬇️ μυϊκός τόνος + συντονισμός κινήσεων
4) σπασμολυτική δράση
5) προϊούσα αμνησία
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακολογικές δράσεις
(1) ⬇️ άγχος + επιθετικότητα
- όχι αντικαταθλιπτικές ιδιότητες / εκτός από ΑΛΠΡΑΖΟΛΑΜΗ
- ΤΡΙΑΖΟΛΑΜΗ: υπερβραχεία δράση, -> ⬆️ ευερεθιστότητα + επιθετικότητα σε ανθρώπους
Φάσεις ύπνου
1) ελαφρύς ύπνος, μπορούμε να ξυπνήσουμε εύκολα
2) stop σε κίνηση ματιών, πιο αργά τα κύματα που εκπέμπονται από τον εγκέφαλο
3) βαθύς ύπνος. ξύπνημα εδω-> αποπροσανατολισμός. ! για να νιώθουμε ξεκούραστοι το πρωί
4) Πολύ βαθύς ύπνος - πολύ δύσκολο να ξυπνήσουμε - πολύ μικρές αυτές οι περίοδοι-> μη ικανοποιητικός ύπνος
REM ύπνος: το 20% του ύπνου, όνειρα
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακολογικές δράσεις
(2) καταστολή + επαγωγή ύπνου
- ⬇️ χρόνος που χρειάζεται για επαγωγή ύπνου + ⬆️ συνολική διάρκεια
- ⬇️ διάρκεια REM ύπνου
- ⬇️ διάρκεια φάσης 4, χωρίς σημαντική επιρροή δε μεταβολικές διεργασίες της φάσης αυτής
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακολογικές δράσεις
(3) ⬇️ μυϊκού τόνου + συντονισμού κινήσεων
- μυϊκή χαλάρωση ανεξάρτητη από κατασταλτικό αποτέλεσμα βενζοδιαζεπινών
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακολογικές δράσεις
(4) Σπασμολυτική δράση
- ΜΠΙΚΟΥΚΟΥΛΙΝΗ: δρα μέσω αναστολής κατασταλτικών ΝΔ + αλληλεπιδρά με τους Υ του GABA
- ΚΛΟΝΑΖΕΠΑΜΗ, ΔΙΑΖΕΠΑΜΗ: πιο εκλεκτική σπασμολυτική συμπεριφορά -> αντιεπιληπτικά
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακολογικές δράσεις
(5) Προϊούσα αμνησία
- εξάλειψη μνήμης γεγονότων που βιώνονται όταν ένα άτομο βρίσκεται υπό την επήρρειά τους
- χρήση σε μικρές χειρουργικές επεμβάσεις για διαγραφή δυσάρεστων αναμνήσεων
Αντίστροφοι αγωνιστές βενζοδιαζεπινών
- τα Φ που συνδέονται με τον Υ GABA κ προκαλούν αντίθετο αποτέλεσμα = σ/τα άγχους (πχ. β-καρβονύλες)
- μοντέλο που ερμηνεύει τη δράση τους: ο Υ απαντάται σε 2 διαμορφώσεις Α+Β που βρίσκονται μεταξύ τους σε δυναμική ισορροπία
Ανταγωνιστές βενζοδιαζεπινών
- τα Φ που ανταγωνίζονται την επίδραση των Β + των αντίστροφων αγωνιστών τους
- ΦΛΟΥΜΑΖΕΝΙΛΗ:
- συναγωνιστικός
- αγχογόνες+προσπασμογόνες δράσεις
- ταχύτατη δράση, δδ: μόνο 2 ώρες
- χρήση σε υπόνοια overdose Β για να αναστρέψει πιθανή καταστολή αναπνευστικής λειτουργίας
Βενζοδιαζεπίνες - Φαρμακοκινητική
- καλή απορρόφηση per os, φθάνουν στη max C στο πλάσμα σε ~1h
* μερικές οπως οξαζεπάμη, λοραζεπάμη: πιο αργή απορρόφηση - ισχυρή σύνδεση με πρωτεΐνες πλάσματος - μεγάλη λιποδιαλυτότητα -> σταδιακή συσσώρευση σε σωματικό λίπος -> συνεχής χορήγηση σε τακτά διαστήματα ίσως έχει προσθετικό αποτέλεσμα
- χορήγηση per os ή IV, ανάλογα με εφαρμογή
Βενζοδιαζεπίνες - Μεταβολισμός
- μεταβολισμός+απέκκριση στα ούρα συζευγμένες με γλυκουρονίδια
- μετατρέπονται σε ενεργούς ή ανενεργούς υδροξυλιωμένους μεταβολίτες
- ανάλογα με μεταβολική οδό: βραχείας, μεσαίας, μακράς διάρκειας
- βραχείας δράσης: εκείνες που μτβ απευθείας με σύζευξη με γλυκουρονίδιο
- Διαζεπάμη (μητρική ουσία): t1/2=20-40h
- Νορδαζεπάμη: t1/2=60h => αθροιστικά φαινόμενα
- Ο μεταβολισμός καθυστερεί όσο ⬆️ ηλικία -> σε μεγάλες ηλικίες έντονα αθροιστικά φαινόμενα -> συνεχής υπνηλία + σύγχυση
Βενζοδιαζεπίνες - ΑΕ
Περιπτώσεις
Α) οξεία υπερδοσολόγηση
Β) κατά τη διάρκεια της χρήσης
Γ) ανοχή + εξάρτηση
Βενζοδιαζεπίνες - ΑΕ
(Α) οξεία overdose
- παρατεταμένος ύπνος, χωρίς σοβαρή καταστολή αναπν-καρδ λειτουργίας
- +αλκοόλ/άλλες ουσίες -> απειλητική αναπνευστική καταστολή
- αντίδοτο: ΦΛΟΥΜΑΖΕΝΙΛΗ (συναγωνιστικός αναστολέας)
Βενζοδιαζεπίνες - ΑΕ
(Β) κατά τη διάρκεια της χρήσης
- υπνηλία
- σύγχυση
- αϋπνία
- ⬇️ συντονισμός
=> επιρροή σε ικανότητα οδήγησης, χειρισμού μηχανημάτων
+αλκοόλ/φαρμακα -> τις εντείνει
Βενζοδιαζεπίνες - ΑΕ
(Γ) Ανοχή
- συνεχής χορήγηση Β -> σταδιακή ⬆️ δόσης για να επαχθεί το απαιτούμενο αποτέλεσμα
- +βαρβιτουρικά: επάγουν τα ηπατικά μεταβολικά ένζυμα -> ιδιαίτερα έντονη η ανοχή
Βενζοδιαζεπίνες - ΑΕ
(Γ) Εξάρτηση
- stop Β -> έντονα στερητικά σ/τα (⬆️ άγχος, αίσθημα τρόμου, ζάλη)
- stop Β μετά από χρόνια χορήγηση -> νευρικότητα, τρόμος, ⬇️ όρεξη, σπασμοί-παραισθήσεις κάποιες φορές
- το ΣΣ: βραδύτερη εμφάνιση για μακράς διαρκείας Β από ότι σε άλλες κατηγορίες Φ (βαρβιτουρικά) λόγω μεγάλου t1/2
- βραχείας δράσης: περισσότερο αιφνίδια ΣΣ
SSRIs - χρήσεις
- κατάθλιψη
- διαταραχή πανικού
- γενικευμένο άγχος
- νευρική ανορεξία
SSRIs - Μηχανισμός δράσης
- εκλεκτική αναστολή επαναπρόσληψης σεροτονίνης μέσω αναστολής της δράσης του μτφ της σεροτονίνης στον προσυναπτικό νευρώνα
SSRIs - Φαρμακοκινητική
- per os-> max επίπεδα στο αίμα μετά από ~5h
- τα περισσότερα t1/2=16-36h, ανάλογα με μεταβολική οδό
- μτβ από ισοένζυμα του P450, απέκκριση κυρίως από νεφρούς
- εμφάνιση θεραπευτικής δράσης 2-3 εβδομάδες μετά την αρχική χορήγηση
Αγωνιστές Υ 5ΗΤ-1Α
Βουσπιρόνη
- μερικός αγωνιστής
- συνδέεται και στους DA Υ, αλλά αγχολυτική δράση λόγω των Υ 5ΗΤ-1Α
- αγχολυτικές δράσεις μετά από ημέρες / εβδομάδες
- ΑΕ λιγότερο ενοχλητικές από Βενζοδιαζεπίνες: ζάλη, ναυτία, κεφαλαλγία
- αγωνιστές: ΟΧΙ καταστολή + απώλεια συντονισμού όπως οι Β
Βαρβιτουρικά
- κατασταλτική δράση στο ΚΝΣ
- ανάλογη δράση με Β: πρόσδεση στον Υ GABA -> ⬆️ συγγένεια του GABA για τον Υ/δίαυλο ιόντων χλωρίου
- μάλλον αλληλεπιδρούν με α1-υπομονάδα του Υ GABA, αλλά σε διαφορετική θέση από τις Β
- λιγότερο ειδικά από τις Β
Βαρβιτουρικά - ΑΕ
1) έντονη καταστολή (αναπν+καρδ) -> θάνατος σε μεγάλες δόσεις
2) επάγουν έκφραση ηπατικών μεταβολικών ενζύμων (CYP-P450) -> ⬆️ ρυθμός μεταβολικής αποδόμησης των περισσότερων Φ που συγχορηγούνται με Βαρβιτουρικά
3) υψηλός βαθμός ανοχής + εξάρτησης σε παρατεταμένη χρήση
* * άρα σπάνια χρήση ως υπνωτικά+αγχολυτικά, σημαντική εφαρμογή ως IV αναισθητικά
Κύριες ομάδες Φαρμάκων
1) Βενζοδιαζεπίνες
2) SSRIs: εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης
3) Βουσπιρόνη: αγωνιστής των 5ΗΤ-1Α υποδοχέων
4) Ανταγωνιστές β αδρενεργικών Υ: κυρίως για καταστολή φυσικών σ/των άγχους (εφίδρωση, αίσθημα τρόμου-ταχυκαρδίας) - Προπρανολόλη
5) Βαρβιτουρικά
6) Κατασταλτικά αντισταμινικά 1ης γενιάς: χρήση και ως υπνωτικά
