Zaburzenia urojeniowe i schizoafektywne Flashcards
E. Kraepelin - 3 kategorie diagnostyczne odpowiadające zespołom zaburzeń psychicznych:
- dementia praecox ~ schizofrenia ~ zespół paranoidalny
- urojenia nieusystematyzowane,
- zaburzenia ogólnego funkcjonowania,
- mogą zajść znaczne zmiany/rozpad w strukturze osobowości,
- omamy,
- zespół parafreniczny – stan pośredni
- „paranoja” ~ zaburzenia urojeniowe ~ zespół paranoiczny
- urojenia usystematyzowane,
- brak/małe zaburzenie ogólnego funkcjonowania,
- struktura osobowości zachowana,
- bez wyraźnych doznań omamowych.
Zaburzenia schizotypowe (F21) Definicja i obraz kliniczny
Ekscentryczne zachowanie i nieprawidłowości myślenia i afektu.
(przypominają zaburzenia występujące w schizofrenii, natomiast BRAK jest typowo występujących tam objawów)
Objawy trwają w sposób ciągły lub epizodyczny przez co najmniej 2 lata.
Początek zwykle w młodym wieku 20 -30 lat.
Zaburzenia schizotypowe (F21) Leczenie
Pacjenci rzadko zgłaszają się do lekarza.
Gdy pacjent wyraża potrzebę podjęcia leczenia - terapia wspierająca.
W uzasadnionych przypadkach można zastosować niskie dawki atypowych neuroleptyków (np. przelotne objawy psychotyczne).
Przy zaistnieniu pełnoobjawowej psychozy - konieczne leczenie farmakologiczne.
Zaburzenia urojeniowe (F22) Definicja i obraz kliniczny
Stabilny, usystematyzowany system urojeń
(najczęściej prześladowcze, ksobne)
bez rozpadu struktury osobowości i wyraźnych doznań omamowych.
Objawy trwają co najmniej 3 miesiące.
Zwykle po 40. lub 50. roku życia.
Początek może być powolny.
Przebieg uporczywy i przewlekły.
Ze względu na to, że urojenia mogą wydawać się prawdopodobne, ważny jest wywiad obiektywny.
Wskazówką diagnostyczną może być duży upór pacjenta
w wypowiadaniu treści urojeniowych.
Zaburzenia urojeniowe (F22) Podział dotyczący treści urojeń
Prześladowcza. Pieniacza. Ksobna. Somatyczna. Niewiary (zazdrości). Erotyczna. Wielkościowa. Błędnej identyfikacji osób.
Zaburzenia urojeniowe (F22) Leczenie
Leki przeciwpsychotyczne
efekty zależą od współpracy w leczeniu
Zaburzenia urojeniowe (F22) Postać prześladowcza
- chory jest przekonany o obecności spisku/zorganizowanych działań osób, zwykle wymierzonych w niego (najczęściej niekorzystnych)
- mogą pojawić się objawy depresyjne lub wielkościowe,
- chory może zareagować izolacją, jak i konfrontacją (aż do agresji)
Zaburzenia urojeniowe (F22) Postać ksobna (odnosząca)
- chory uważa, że inni ludzie (a także wypowiedzi, np. z radia) zwracają uwagę szczególnie na niego
Zaburzenia urojeniowe (F22) Postać pieniacza
- pacjent ma poczucie niesprawiedliwości i dochodzi zadośćuczynienia doznanej (subiektywnie) krzywdy (często na drodze sądowej)
Zaburzenia urojeniowe (F22) Postać somatyczna
- pacjent wykazuje nadmierną koncentrację na swoim stanie zdrowia,
- często dotyczą chorób skóry, zębów, wydzielania przykrego zapachu, zakażenia.
- w postaci hipochondrycznej istnieje nieracjonalne przeświadczenie o istniejącej chorobie (nie mylić z zaburzeniami pod postacią somatyczną, które występują częściej i mają charakter nerwicowy).
Zespół Ekboma
„obłęd pasożytniczy”
Dysmorfofobia urojeniowa
- przekonanie o nieodpowiednim wyglądzie zewnętrznym, pomimo braku faktycznych defektów urody.
Zespół Cotarda
- urojenia nihilistyczne, przekonania o uszkodzeniu, zaniku, nieobecności narządów wewnętrznych,
- w skrajnej postaci o byciu martwym (np. w głębokiej depresji)
Zespół Otella (niewiary/zazdrości)
- częsty u osób uzależnionych od alkoholu (przewlekła psychoza),
- częściej u mężczyzn
Zaburzenia urojeniowe (F22) Postać erotyczna (zespół de Clerambaulta, erotomania)
- przekonanie, że jakaś osoba, zwykle o wyższym statusie społecznym, jest w pacjencie zakochana,
- nie towarzyszy mu przyjemność fizyczna,
- częściej u kobiet.
Zaburzenia urojeniowe (F22) Postać wielkościowa
- nieadekwatne przekonanie o własnej wysokiej pozycji społecznej, władzy, bez towarzyszących zaburzeń nastroju lub manii.
(np. paranoja wynalazcza)
Zespoły urojeniowe błędnej identyfikacji osób
należy wykluczyć podłoże organiczne) - np. w schizofrenii (4
- Zespół Capgrasa - chory uważa, że osoba bliska została zastąpiona przez obcą, identycznie wyglądającą.
- Zespół Fragoliego - pewna, najczęściej znana, osoba (prześladowca) podąża za chorym, wcielając się w kolejne osoby napotkane na jego drodze.
- Zespół przemiany (intermetamorfozy) - przekonanie, że osoby z otoczenia chorego zamieniają się wyglądem lub tożsamością.
- Zespół własnego sobowtóra - chory jest przekonany, że istnieje osoba identyczna do niego.
Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne (F23)
Definicja i obraz kliniczny
Heterogenna grupa zaburzeń, w której występują urojenia- głównie prześladowcze i religijne, omamy, zaburzenia postrzegania oraz znaczna dezorganizacja zachowania.
Rozwój nieprawidłowego obrazu pojawia się NAGLE w ciągu ≤ 2 tygodni i trwa również do 2 tygodni.
Pojawia się wcześnie, około 20-30 rż,
i może, ale nie musi mieć związku z traumatyzującym przeżyciem.
Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne (F23)
Diagnostyka
Przy podejrzeniu tych zaburzeń KONIECZNIE wykonaj TK głowy!!
Należy wykluczyć organiczne uszkodzenie mózgu.
Dość często okazuje się że objawy mogą nawracać - w większości przypadków rozpoznaje się wówczas schizofrenię.
Indukowane zaburzenie urojeniowe (F24)
Definicja
„obłęd udzielony”
„folie a deux”
Zaburzenia urojeniowe, które są udzielone osobie (lub osobom) blisko związanej emocjonalnie z osobą chorującą (np. urojenia o treści prześladowczej) i ustępują, kiedy osoby te są od siebie oddzielone.
Zwykle takie osoby pozostają długo w izolacji (np. językowej), a osoba pierwotnie chora jest dominująca.
Zaburzenia schizoafektywne (F25) Charakterystyka
W epizodzie chorobowym jednocześnie występują zarówno objawy psychotyczne, jak i afektywne (o co najmniej umiarkowanym nasileniu).
W tym TYPOWE dla schizofrenii powinny być obecne co najmniej przez 2 tygodnie.
Zaburzenia schizoafektywne (F25) Charakterystyka
Początek: 30. - 40. rok życia.
Częściej u kobiet (zwłaszcza typ depresyjny).
Znaczne ryzyko samobójstwa.
Lepsze rokowanie niż w schizofrenii.
Typy: depresyjny, maniakalny, mieszany
Preferowane są leki przeciwsychotyczne II generacji.
Wraz z farmakoterapią znajduje zastosowanie psychoterapia.
Zaburzenia schizoafektywne (F25)
Typ maniakalny - leczenie
(2x rzadziej niż typ depresyjny, ale ma lepsze od niego rokowanie):
- rzut - lek przeciwpsychotyczny
- rzut - lek przeciwpsychotyczny + normotymik
- rzut - lek przeciwpsychotyczny + 2 normotymiki
(jako normotymik: walproiniany)
Zaburzenia schizoafektywne (F25)
Typ depresyjny - leczenie
- rzut - lek przeciwsychotyczny + lek p/depresyjny
- rzut - lek przeciwpsychotyczny + normotymik
- rzut - lek przeciwpsychotyczny + p/depresyjny + normotymik
- brak poprawy: elektrowstrząsy
(jako normotymik: karbamazepina)
