Schizofrenia Flashcards
Schizofrenia (F20)
Definicja
Pojęcie „schizofrenia” wprowadził Eugen Bleuler na początku XX w;
pochodzi od greckich słów „schizis” (rozszczepienie) i „phren” (umysł)
Choroba przewlekła należąca do grupy zaburzeń
psychotycznych.
Występują w niej zaburzenia myślenia i spostrzegania,
niedostosowany i spłycony afekt, a także pewne deficyty poznawcze.
Schizofrenia (F20)
Epidemiologia
Częstość w populacji: 1 %
Rozpoczyna się zwykle w:
- 26-45 r.ż. (kobiety) - przebieg najczęściej ostry, dominują objawy psychotyczne,
- 20-25 r.ż. (mężczyźni) - przebieg mniej korzystny, przewlekły, dominują objawy negatywne.
Ryzyko zachorowania w populacji ogólnej: 1 - 1,5%
Częstość zachorowań u kobiet = mężczyzn
Częściej chorują osoby urodzone zimą/wczesną wiosną
(teoria neuroinfekcyjna - prenatalna ekspozycja na wirus grypy)
Schizofrenia (F20)
Czynniki etiologiczne
Organiczne:
m.in. poszerzenie komór bocznych mózgu, „hipofrontalność” (niepatognomoniczne),
Infekcyjne (domniemane)
Genetyczne
(bliźniaki monozygotyczne – ok. 48% ryzyko zachorowania)
Biochemiczne
– teoria dopaminowa, transmisja serotoninergiczna, glutaminergiczna,
Teoria neurorozwojowa
– zmiany w OUN w okresie rozwoju płodowego,
Teoria uwrażliwienia (vulnerability)
– czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wykształtowały nadmierną wrażliwość danej osoby na stres,
Teorie społeczno-psychologiczne.
Objawy osiowe wg Bleulera “ 4A”
Autyzm – skupienie na życiu wewnętrznym, wycofanie się z rzeczywistości.
Afekt tępy – sztywność emocjonalna, skąpa ekspresja nie odzwierciedla przeżyć wewnętrznych, „chłód uczuciowy”.
Objawy „Ambi” – ambiwalencja, ambisentencja, ambitendencja.
Zaburzenia Asocjacji – rozkojarzenie myślenia i wypowiedzi.
Objawy – dwie grupy wg T. Crowe’a
Negatywne - ubytkowe
(spadek aktywności dopaminergicznej w korze przedczołowej)
Alogia i inne zaburzenia mowy
Apatia, Abulia, Awolicja
Anhedonia
Afekt płaski (blady, obojętny, uboga mimika i reakcja emocjonalna) lub niedostosowany (katatymiczny, atymiczny, paratymiczny)
Formalne zaburzenia myślenia - np. rozkojarzenie
Ambiwalencja
Objawy depresyjne i zaburzenia funkcji poznawczych
(traktowane niekiedy jako oddzielna kategoria)
Objawy – dwie grupy wg T. Crowe’a
Pozytywne - wytwórcze
(wzrost aktywności dopaminergicznej w układzie limbicznym)
Omamy SŁUCHOWE- komentujące, imperatywne.
Urojenia - TYPOWO odnoszące, ksobne i oddziaływania.
Rzadko inne urojenia i halucynacje.
Doznania typowe dla schizofrenii
(echo myśli, nasyłanie myśli, odciąganie myśli)
Zachowania katatoniczne
(stupor, podniecenie)
Schizofrenia (F20)
Inne objawy
Zaburzenia poznawcze:
- zmniejszenie tempa przebiegu czynności intelektualnych,
- zaburzenia uwagi, pamięci, zdolności do wyciągania wniosków,
- zaburzenie poznania społecznego (rozpoznawania stanów emocjonalnych innych osób),
Objawy neurologiczne:
- rzadkie i niecharakterystyczne, typu „soft signs”
- np. dysgrafia, zaburzenia chodu, niezdarność, astereognozja.
Schizofrenia (F20)
Rozpoznawanie wg klasyfikacji ICD-10
Kryteria wykluczenia
Kryteria wykluczenia:
- epizod manii lub depresji,
- choroba organiczna mózgu,
- zatrucie,
- uzależnienie od substancji psychoaktywnej lub jej odstawienie.
Schizofrenia (F20)
Początek i przebieg
Początek schizofrenii może być
nagły (rozwija się w ciągu kilku dni),
szybki (kilka tygodni)
lub
stopniowy (z objawami narastającymi powoli przez miesiące, lata).
Przebieg z reguły przewlekły, nawrotowy.
Może być ciągły (objawy stale obecne).
W ok. 10% przypadków tylko JEDEN epizod.
Typy schizofrenii
Paranoidalna
Katatoniczna
Hebefreniczna
Niezróżnicowana
Prosta
Rezydualna
Schizofrenia paranoidalna (F20.0)
Najczęstsza.
Urojenia luźno powiązane (paranoidalne)
- głównie prześladowcze, ale również ksobne i odnoszące.
Pseudohalucynacje
- głównie słuchowe (komentujące lub rzadziej imperatywne).
Zaburzenia napędu (pobudzenie).
Niedostosowanie afektu.
Postawy wielkościowe.
Schizofrenia hebefreniczna (F20.1)
Dominują objawy afektywne
- niedostosowanie, sztywność afektu.
Rozkojarzenie myślenia.
Zachowanie pełne bezładu, manieryzmy, grymasy, stereotypie.
Skłonność do błaznowania.
Rzadziej niż w innych typach występują omamy i urojenia prześladowcze.
Bardzo rzadki typ, dotyczy głównie osób bardzo młodych.
Schizofrenia katatoniczna (F20.2)
Zaburzenia napędu psychoruchowego
– od zahamowania do pobudzenia.
Ponadto zaburzenia popędów (np. odżywiania), i bardzo utrudniony kontakt z chorym.
Schizofrenia katatoniczna - postać hiperkinetyczna
nadmierne, niekontrolowane pobudzenie
OSTRA, ŚMIERTELNA KATATONIA: - hipertermia ośrodkowa - wysoka leukocytoza - podwyższona kinaza kreatynowa - sztywność mięśni - utrata przytomności - niewydolność narządów i w konsekwencji śmierć
Schizofrenia katatoniczna - zahamowanie katatoniczne
- postępujące spowolnienie psychoruchowe
- mutyzm
- brak interakcji z otoczeniem
- zaprzestanie przyjmowania pokarmów i płynów
- wstrzymanie wydalania (w skrajnych przypadkach)
