Zaburzenia snu Flashcards

1
Q

Nieorganiczne zaburzenia snu F51

Podział

A

F51.0 Bezsenność nieorganiczna

F51.1 Nieorganiczna hipersomnia

F51.2 Nieorganiczne zaburzenia rytmu snu i czuwania

F51.3 Somnambulizm (sennowłóctwo)

F51.4 Lęki nocne

F51.5 Koszmary nocne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sen - charakterystyka

A
  • somnologia – nauka o śnie
  • polisomnografia (PSG) – do badania snu: EOG, EMG, EEG
  • sen dorosłego składa się z 4.–6. cykli, długość cyklu: 80-120 min.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

W trakcie każdego cyklu występują 2 rodzaje snu:

A
  1. NREM – bez szybkich ruchów gałek ocznych:
    - N1 – czuwanie przechodzi w sen,
    - N2 – sen płytki,
    - N3 – sen głęboki
    (jego ilość jest największa w 1. cyklu, organizm najbardziej w nim wypoczywa),
  2. REM – z szybkimi ruchami gałek ocznych,
    napięcie mięśni poprzecznie prążkowanych jest zniesione, występują marzenia senne (aktywność mózgu porównywalna z tą podczas czuwania).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Sen - czynniki regulujące

A
  • czynniki genetyczne - indywidualne zapotrzebowanie na sen, preferowana pora snu,
  • wiek
  • noworodki śpią ok. 16 h (50% to sen aktywny),
  • dorośli śpią ok. 7-8 h: N1 2-8%, N2 45-55%, N3 10-15%, R 20-25%,
  • osoby starsze: zmniejsza się czas trwania N3, a zwiększa N1 i częstsze są wybudzenia, faza snu jest przyśpieszona (wczesne: zasypianie i wstawanie),
  • płeć - pogorszenie jakości snu: u mężczyzn - od 20. roku życia, a u kobiet - po 40 (korelacja z ustaniem regularnych miesiączek),
  • proces homeostatyczny warunkujący kompensację niedoboru snu przez większą głębokość i długość,
  • rytm okołodobowy - w największym stopniu determinuje go światło, ale też: rytm posiłków, wysiłku fizycznego itp,
  • podwzgórze.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Dyssomnie (problemem jest czas/ pora snu)

A
  • insomnie,
  • hipersomnie: narkolepsja, hipersomnia idiopatyczna,
  • zaburzenia rytmu okołodobowego: zespół opóźnionej fazy snu, zespół przyspieszonej fazy snu, rytm wolnobiegnący,
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Parasomnie (występowanie nieprawidłowych zdarzeń podczas snu)

A
  • lęki nocne,
  • somnambulizm,
  • koszmary senne,
  • zaburzenia zachowania podczas snu REM,
  • katatrenia (jęki nocne).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Insomnia (bezsenność) - definicja i objawy

A

Sen niewystarczająco długi lub o złej jakości w wyniku występowania 1 lub kilku z następujących:

  • trudności z zasypianiem, z utrzymaniem snu,
  • zbyt wczesne budzenie się,
  • poczucie, że sen nie daje wypoczynku.

Objawy są odczuwanie przez pacjenta subiektywnie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Insomnia (bezsenność) - podział

A
  • przygodna - do kilku dni,
  • powodowana przez czynniki stresowe lub krótkotrwałe choroby somatyczne
  • krótkotrwała – do 4 tygodni, j.w.
  • przewlekła – powyżej 1 mies.,
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Insomnia (bezsenność) - etiologia

A
  • zaburzenia psychiczne (gł. afektu i lękowe) – ok. 50%,
  • pierwotna – ok. 20%,
  • choroby somatyczne – ok. 10-30%,
  • uzależnienia – ok. 10-20%.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Insomnia (bezsenność) - epidemiologia

A

Ok. 30-50% ankietowanych zgłasza objawy bezsenności.

Bezsenność przewlekła ( >1 miesiąca ), która pogarsza codzienne funkcjonowanie jest zgłaszana przez 15% osób w populacji ogólnej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Insomnia (bezsenność) - kryteria diagnostyczne

A
  1. Sen
    (trudności w zasypianiu, podtrzymaniu snu, sen nie przynosi wypoczynku)
  2. Co najmniej 3 x w tygodniu przez co najmniej MIESIĄC.
  3. Pogorszenie samopoczucia i codziennego funkcjonowania.
  4. Wykluczenie przyczyny ORGANICZNEJ
    (stany neurologiczne, stany somatyczne, zażywanie SPA lub leków)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Insomnia (bezsenność) - leczenie

A
  • rozpoznanie i usunięcie czynników utrzymujących bezsenność,
  • terapia poznawczo – behawioralna,
  • wzmacnianie rytmu okołodobowego:
  • wstawanie rano zawsze o tej samej porze,
  • oddzielenie łóżka od aktywności dnia codziennego,
  • zalecane opuszczenie łóżka, gdy wystąpi niemożność spania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Insomnia (bezsenność) - leczenie farmakologiczne

A
  • „zetki”: zolpidem, zaleplon i zopiklon,
    stosować krótko do 2-4 tygodni, po tym czasie co 3-4 dni, mogą uzależnić,
  • BDZ – szczgólnie, gdy występuje lęk, jw.,
  • hydroksyzyna,
  • mianseryna, mirtazapina, trazodon, doksepina,
  • chlorprotiksen, kwetiapina, olanzapina, lewomepromazyna, promazyna, prometazyna.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hipersomnie

A

Zaburzenia snu, które polegają na zbyt długim czasie snu i/lub nadmiernej senności w ciągu dnia.

Ważne, by wykluczyć niedobór snu (zmęczenie).
U 5–8% hipersomnia zaburza codzienne funkcjonowanie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Skala senności Epworth

A
  • ocenia prawdopodobieństwo zaśnięcia w 8 typowych sytuacjach dnia codziennego

(> 15 – senność patologiczna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wielokrotny test latencji snu (MSLT)

A
  • ocena skłonności do zasypiania podczas pięciu 20–30-minutowych drzemek zaplanowanych co 2 godziny w ciągu dnia,
  • o nadmiernej senności świadczy średni czas zasypiania poniżej 5 minut (w narkolepsji co najmniej 2-krotne zaśnięcie snem REM).
17
Q

Hipersomnie - rodzaje

A

Narkolepsja:
- związana z uszkodzeniem bocznego podwzgórza zawierającego hipokretynę (spadek jej stężenia w PMR), HLA DQB1*0602 – u 90%,

Hipersomnia idiopatyczna

18
Q

Tetrada narkoleptyczna:

A
  1. Nadmierna senność - ataki snu w nieoczekiwanych sytuacjach trwające do kilkunastu min., po wybudzeniu uczucie rześkości.
  2. Katapleksja - spadek napięcia mięśni z upadkiem, świadomość zachowana.
  3. Halucynacje hipnagogiczne - wynikają z zasypiania snem REM.
  4. Paraliż przysenny.
19
Q

Hipersomnie - leczenie

A

Metody behawioralne:
wydłużanie czasu spędzanego w nocy w łóżku > 8h i drzemki ( < 30 min.) w ciągu dnia.

W dni nauki/pracy: kofeina, modafinil, metylfenidat.

Katapleksja: wenlafaksyna, fluoksetyna, paroksetyna, klomipramina.

Ciężka katapleksja: hydroksymaślan sodu.

20
Q

Zespół opóźnionej fazy snu (DSPS)

A

Najczęstsze zaburzenie rytmu okołodobowego (dotyczy ok. 7% pacjentów z bezsennością pierwotną),

Początek snu występuje po godz. 2.00.

Częste poniżej 30. roku życia, ale zaczyna się już w dzieciństwie.

Objawia się, gdy poranne wstawanie staje się obowiązkowe,

Różnicowanie z nawykową opóźnioną fazą snu, wynikającą z trybu życia, np. oglądania do późna TV,

Leczenie: fototerapia rano, melatonina/leki melatoninergiczne wieczorem,

Ustępuje z wiekiem.

21
Q

Zespół przyspieszonej fazy snu

A

Początek snu przed godz. 21 , sen kończy się ok. godz. 3-4 w nocy.

Najczęściej powyżej 60. roku życia.

Leczenie: spędzanie aktywnie czasu wieczorem, ekspozycja na światło wieczorem.

22
Q

Rytm wolnobiegnący

A

Występuje rzadko.

Obserwowany u niewidomych lub u znajdujących się w izolacji.

Pacjent każdego dnia zasypia i budzi się później zgodnie z jego własnym endogennym rytmem, dłuższym niż 24 godziny,

Leczenie: ekspozycja na wyznaczniki czasu.

23
Q

Somnambulizm

A

Sennowłóctwo, powszechnie - lunatyzm.

Pacjent wstaje z łóżka i chodzi bez celu, ma obniżony poziom świadomości i reaktywności, zwykle oczy są otwarte i możliwy jest powierzchowny kontakt.

Występuje w czasie snu głębokiego.

Występuje głównie w pierwszej połowie nocy (60-120 min. po zaśnięciu).

Po przebudzeniu epizod zwykle pokryty jest niepamięcią.

4-10. rok życia (30% przynajmniej 1 epizod).
Często występuje rodzinnie.

24
Q

Somnambulizm

Leczenie

A
  • metody behawioralne: drzemki w ciągu dnia (sen nocny będzie mniej głęboki),
  • należy zabezpieczyć otoczenie,
  • ostatecznie: niska dawka klonazepamu.
25
Q

Lęki nocne

A

U 3% dzieci pomiędzy 4-12. rokiem życia.

Wybudzanie się podczas PIERWSZEJ z trzech części snu z głośnym krzykiem i dezorientacją.

Epizod nie przekracza 10 minut

Dziecko nie przeżywa ich świadomie, po ataku zasypia, a z rana nie pamięta epizodu lub przypomina sobie w ograniczonym stopniu.

Leczenie:
- metody behawioralne - drzemki w ciągu dnia.

26
Q

Koszmary senne

A

U 10-50% dzieci pomiędzy 3.-5. rokiem życia.

1% dorosłych cierpi z powodu pojawiających się co najmniej 1 raz w tygodniu koszmarów.

Przebudzenie może nastąpić po KAŻDEJ części snu
lecz typowo występuje w jego DRUGIEJ połowie.

W odróżnieniu od lęków nocnych ich treść jest pamiętana po przebudzeniu.

Ich przeżywanie stanowi jedno z kryterium zespołu stresu pourazowego.

27
Q

Koszmary senne

Leczenie

A
  • psychoterapia (szczególnie w przypadku PTSD),

- leki hamujące sen REM (TLPD, SSRI) - tylko chwilowa poprawa.

28
Q

Zaburzenia zachowania podczas snu REM

A

W trakcie snu REM nie dochodzi do normalnego odcięcia OUN od mięśni, co powoduje reagowanie gwałtownymi ruchami w obrębie łóżka (miotanie, kopanie) na marzenia senne.
Występują w drugiej połowie nocy (gdy ilość snu REM wzrasta).

Występują u 0,5% populacji.
Głównie powyżej 50. roku życia.

Leczenie:
gdy konieczne – niskie dawki klonazepamu.

29
Q

Zaburzenia ruchowe związane ze snem

Zespół niespokojnych nóg (RLS)

A

– najczęstsze zaburzenie ruchowe związane ze snem

około 5 % populacji ogólnej
10 % u osób powyżej 65 rż.

To zaburzenie należy do grupy dyssomnii.

30
Q

Zespół niespokojnych nóg (RLS)

Objawy

A
  • przymus poruszania nogami, często połączony z nieprzyjemnymi doznaniami czuciowymi w obrębie nóg (zwykle w łydkach) prowadzący do fragmentacji snu,
  • nasilanie się/występowanie objawów wyłącznie podczas spoczynku,
  • przynajmniej częściowa poprawa podczas aktywności, poruszania się,
  • nasilanie się objawów wieczorem i w nocy.
31
Q

Zespół niespokojnych nóg ( RLS )

Postać idiopatyczna

A
  • od 20.-30. roku życia narastanie objawów,
  • częsty dodatni wywiad rodzinny, zakłócenie działania układów dopaminowego i opioidowego.

Leczenie: leki dopaminergiczne
np. L-dopa.

32
Q

Zespół niespokojnych nóg ( RLS )

Postać wtórna

A

przyczyny (ok. 50%):

  • niedobór żelaza i magnezu,
  • niewydolność nerek,
  • polineuropatie,
  • działania uboczne leków – np. przeciwpsychotycznych.