Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Psychiatria > Zaburzenia nastroju (afektywne) > Flashcards

Zaburzenia nastroju (afektywne) Flashcards

1
Q

Choroby afektywne - wymień

A

F30 – epizod maniakalny

F31 – choroba afektywna dwubiegunowa

F32 – epizod depresyjny

F33 – zaburzenia depresyjne nawracające

F34 - uporczywe zaburzenia nastroju (cyklotymia, dystymia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Epizod maniakalny (F30) - rozpoznanie

A

Dominacja nastroju wzmożonego, ekspansywnego lub drażliwego w stopniu zdecydowanie nieprawidłowym dla danej osoby.

Zmiana nastroju jest wyraźna i trwa co najmniej 1 tydzień.

Co najmniej 3 z 9 następujących objawów, prowadzących do zaburzenia codziennego funkcjonowania:

  1. Wzmożona aktywność / niepokój fizyczny
  2. Nadmierna gadatliwość
  3. Zmniejszona potrzeba snu
  4. Utrata normalnych zahamowań społecznych - zachowania niestosowne do okoliczności
  5. Zachowania bezceremonialne / lekkomyślne z niedocenieniem ryzyka (np. wydatki, nierozsądne interesy)
  6. Wzmożona energia seksualna / seksualne nietakty
  7. Łatwość w zmianie aktywności / planów
  8. Wzmożona samoocena / poczucie wyższości
  9. Gonitwa myśli lub subiektywne odczuwanie ich przyspieszenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Urojenia w manii

A

zwykle zgodne z nastrojem : wielkościowe, prześladowcze, erotyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hipomania

A
  • trwa co najmniej 4 dni,
  • łagodne podwyższenie nastroju lub jego drażliwość,
  • mniejsze zakłócenie codziennego funkcjonowania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Mania

A
  • trwa co najmniej 7 dni
  • znaczne podwyższenie nastroju lub wysoka drażliwość
  • silne zakłócenie codziennego funkcjonowania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Epizod maniakalny (F30) - etiologia

A

Czynniki zewnętrzne mogące wywołać stan maniakalny:
- uraz głowy,

  • choroba mózgu: np. infekcja (kiła, AIDS), guz, udar,
  • nadczynność tarczycy/nadnerczy,
  • GKS,
  • leki dopaminergiczne,
  • amfetamina, kokaina,
  • leki antycholinergiczne.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - epidemiologia

A

Nazywana dawniej cyklofrenią .

2% populacji.

Częstość: kobiety = mężczyźni

Początek zwykle około 30 rż.

Współwystępowanie z nadużywaniem SPA: 20-40% (najczęstsza przypadłość psychiczna wśród uzależnionych).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - etiologia

A

Czynniki genetyczne odgrywają bardzo ważną rolę:
– zachorowania u bliźniąt monozygotycznych: 60-80%
(niektóre geny jako predysponujące są wspólne dla ChAD i schizofrenii)

Teoria neuroprzekaźnikowa:
- nadmierna aktywność układów dopaminergicznego i noradrenergicznego

Zaburzenia: osi stresu i tarczycowej, rytmów dobowych, układu odpornościowego.

Zmiany strukturalne w OUN.

Koncepcja kindlingu (rozniecania).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Koncepcja kindlingu (rozniecania)

A
  • zakłada możliwość istnienia ognisk rozniecania w ciałach migdałowatych (układ limbiczny),
  • nawroty ChAD powodowałyby uwrażliwienie i zwiększenie aktywności tych ognisk - co powodowałby kolejne nawroty choroby,
  • przesłanki: karbamazepina (podobnie jak lit), lek działający profilaktycznie przeciwko nawrotom choroby afektywnej, przeciwdziała zjawisku kindlingu w ciałach migdałowatych (ogniska takie wywoływano eksperymentalnie u zwierząt).
  • ważne przy interpretacji zaburzeń typu rapid cycling.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - rozpoznanie

A

Obecny epizod spełnia kryteria hipomanii, manii, epizodu depresyjnego

W przeszłości stwierdzono co najmniej 1 epizod afektywny (hipomaniakalny, maniakalny, depresyjny, mieszany),

Przynajmniej 1 z tych epizodów afektywnych był inny niż depresyjny

Epizody nie są spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych ani zaburzeniami organicznymi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

ChAD (F31)

Typ I - KLASYCZNY

A
  • występuje 1 lub więcej epizodów manii (średnio przez 2 tygodnie do 5 miesięcy)

i 1 lub więcej epizodów depresji (4-9 miesięcy),

  • najczęściej stosunek liczby epizodów depresyjnych do maniakalnych wynosi 4:1,
  • do typu I zaliczamy też stan, w którym chorzy doświadczają jedynie manii.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

ChAD (F31)

Typ II - KLASYCZNY :

A
  • występuje 1 lub więcej epizod depresji i co najmniej 1 epizod HIPOMANII,
  • okres jaki pacjent spędza w depresji jest istotnie dłuższy,
  • kobiety chorują częściej.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

ChAD z szybką zmianą faz - rapid cycling

A
  • nawroty okresów depresji lub manii co najmniej 4 razy w roku,
  • pomiędzy nimi bardzo krótkie okresy zdrowia, a nawet brak okresów remisji,
  • u 2/3 chorych pojawia się po wielu latach przebiegu klasycznego (częściej u kobiet i częściej z wcześniejszym przebiegiem t. II)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - cechy epizodu depresji

A

1) częste nawroty,
2) lekooporność (przy leczeniu przeciwdepresyjnym),
3) cechy PSYCHOZY,
4) poważne PRÓBY SAMOBÓJCZE,
5) drażliwość,
6) nadmierna senność,
7) MŁODY WIEK pierwszego epizodu (przed 25 rż),
8) SZYBKIE narastanie i ustępowanie objawów (godziny/dni),
9) wywiad w kierunku ChAD / samobójstwa w rodzinie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - przebieg i rokowanie

A

Nawracająca (nawroty w 100%) i przewlekła.

Średnia liczba epizodów w ciągu życia to ok. 10.

Cykl (okres od jednego epizodu do początku następnego) pierwszy - jest zwykle dłuższy, drugi krótszy, następne – nieregularne.

Epizod depresji trwa 4–9 miesięcy, manii 2 tygodnie–5 miesięcy.

Rokowanie w przypadku leczenia jest pomyślne.

Ale ok. 15% pacjentów z ChAD popełnia samobójstwo.

Pacjenci częściej zgłaszają się do lekarza w depresji, bowiem w manii często bagatelizują swoje objawy (także somatyczne).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - farmakoterapia

Leczenie epizodu manii

A

normotymik i LPP

ew. LPP o działaniu normotymicznym (np. arypiprazol)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa / ChAD (F31) - farmakoterapia

Leczenie depresji

A
  • OSTROŻNIE z lekami przeciwdepresyjnymi - mogą zwiększać ryzyko wystąpienia manii!

(większe ryzyko w przypadku TLPD i wenlafaksyny niż SSRI, większe w typie I niż II),

W razie konieczności stosowania LPD, powinny być one łączone z normotymikami i stosowane w takich samych dawkach jak przy leczeniu depresji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

ChAD (F31) - farmakoterapia - ciężka depresja z objawami psychotycznymi

A

leki przeciwpsychotyczne II generacji - ATYPOWE
( olanzapina, kwetiapina)

W przypadku ciężkiej depresji wskazane jest również stosowanie elektrowstrząsów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

ChAD (F31) - farmakoterapia - lekka/umiarkowana depresja bez objawów psychotycznych

A

normotymik o działaniu przeciwdepresyjnym w monoterapii

( lamotrygina , kwetiapina, lit )

lub w połączeniu z LPD

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Choroba afektywna dwubiegunowa - farmakoterapia

Profilaktyka nawrotów

A
  • wskazaniem do długotrwałego leczenia są 2 epizody choroby, z których jeden był hipomanią lub manią,

Lit:

  • lek pierwszego wyboru (UWAGA na ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy)
  • gdy brak efektu (ocena po roku) dodać inny normotymik
  • postacie atypowe – leki przeciwdrgawkowe (walproinian, karbamazepina),
  • Rapid cycling – 2 leki: lit + karbamazepina/walproinian,
  • lekooporność: klozapina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

ChAD (F31) - psychoterapia

A

Może poprawić efektywność farmakoterapii.

Wskazana jest także psychoedukacja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Depresja - podział ICD-10

A

Epizod depresyjny (F32) - pierwszy epizod

Zaburzenia depresyjne nawracające (ZDN) (F33)

23
Q

Depresja (F33)- epidemiologia

A

Częstość występowania w populacji wynosi około 5-17%
( około 7% ♀ i 4% ♂)

Ryzyko zachorowania w ciągu życia wynosi około 14,4 - 18%
(10-25% ♀ i 5-12% ♂)

Ryzyko zachorowania na dystymię 6% ( 8% ♀ i 5% ♂)

24
Q

Depresja (F33)- epidemiologia

A

Szczyt zachorowalności na ZDN: 20.–40. rok życia

Najczęstsze, oprócz otępienia, zaburzenie psychiczne w podeszłym wieku

Jedno z najczęstszych zaburzeń psychicznych w praktyce lekarza rodzinnego.
(wg M.Jaremy do najczęstszych przyczyn zgłaszania się chorych do opieki medycznej należą zaburzenia nerwicowe)

25
Depresja (F33)- etiologia
Czynniki genetyczne: 43-53% w przypadku bliźniąt monozygotycznych (ryzyko dla potomstwa: 10-13%). Współczesne modele opierają się na hipotezie monoaminoergicznej: dysfunkcje w zakresie neuroprzekaźnictwa dopaminy (DA), acetylocholiny (ACh), noradrenaliny (NA) i serotoniny (5-HT). Czynniki hormonalne: - nadmierna aktywność osi ukł. limbiczny-podwzgórze-przysadka-nadnercza (LPPN), - zaburzenia funkcji tarczycy (gł. niedoczynność), - rola hormonów płciowych u kobiet. Zmiany strukturalne w OUN. Zaburzenia układu odpornościowego - hipoteza zapalna. Zaburzenia rytmów dobowych. Teoria NEUROROZWOJOWA - mechanizmy epigenetyczne (łączy w całość wszystkie hipotezy psychologiczne, takie jak teoria poznawcza, wydarzenia stresowe, czynniki behawioralne). Wydarzenia stresowe. Teoria poznawcza - triada Becka. Niedobory wit. B12 i kwasu foliowego oraz wit. D.
26
Triada depresyjna Becka
Według Arona Becka, przedstawiciela podejścia poznawczego, u podłoża zaburzeń depresyjnych leżą dwa mechanizmy: Triada poznawcza (=triada Becka) - sposób myślenia wynikający z trzech przekonań: negatywnej oceny samego siebie, własnej przeszłości i sytuacji obecnej oraz przewidywania negatywnych zdarzeń: "Nic mi się w życiu nie udało" "Świat jest zagrażający" - "Nic dobrego mnie już nie spotka" Błędy logiczne w myśleniu - przypisywanie jedynie sobie odpowiedzialności za negatywne zdarzenia.
27
Epizod depresyjny- rozpoznanie
Aby stwierdzić występowanie epizodu depresyjnego (F32), muszą występować przez co najmniej 2 tygodnie przynajmniej dwa z trzech objawów podstawowych oraz dwa lub więcej objawów dodatkowych.
28
Zaburzenia depresyjne nawracające - rozpoznanie
Aby rozpoznać zaburzenia depresyjne nawracające musi wystąpić co najmniej jeden przebyty epizod depresyjny, oddzielony od obecnego epizodu co najmniej 2 miesiącami wolnymi od zaburzeń oraz brak występowania manii / hipomanii w przeszłości.
29
Depresja - objawy podstawowe
1) Obniżenie nastroju . 2) Utrata zainteresowań i anhedonia . 3) Zmniejszenie energii, wzmożona męczliwość, zmniejszenie aktywności.
30
Depresja - objawy dodatkowe
- osłabienie pamięci i koncentracji uwagi, - niska samoocena i mała wiara w siebie, - poczucie winy, - lęk, - myśli i czyny samobójcze, - zmiana aktywności, - zaburzenia snu, - zaburzenia apetytu.
31
Depresja (F33)- podtypy
- melancholiczna - atypowa - psychotyczna - sezonowa - w wieku starszym - w następstwie żałoby - krótkotrwała nawracająca - maskowana
32
Depresja melancholiczna
- „typowa”, - główne objawy to smutek z anhedonią, - złe samopoczucie rano i wczesne budzenie („zespół katastrofy porannej”), - utrata masy ciała, utrata apetytu, zahamowanie.
33
Depresja atypowa
- „na odwrót”: nadmierna senność i łaknienie, złe samopoczucie wieczorem, reaktywność nastroju.
34
Depresja psychotyczna
- z urojeniami depresyjnymi: winy, hipochondrycznymi, | nihilistycznymi (z. Cotarda).
35
Depresja sezonowa
- w miesiącach jesienno–zimowych (deficyt światła).
36
Depresja w wieku starszym
- przybiera postać upośledzenia funkcji poznawczych, | - może być zwiastunem otępienia (np. AD).
37
Depresja w następstwie żałoby
- powyżej 2 miesięcy po utracie bliskiej osoby.
38
Krótkotrwała nawracająca
- epizody trwające kilka dni, powtarzające się ok. 1 raz w miesiącu.
39
Depresja maskowana = Ekwiwalent depresji
Typowe objawy są w małym nasileniu, na pierwszy plan wysuwają się inne objawy: - somatyczne: dławica piersiowa rzekoma, bóle, świąd, zespół jelita drażliwego, zespół niespokojnych nóg, - psychopatologiczne: fobie, zaburzenia odżywiania i snu, używanie SPA, natręctwa, zaburzenia lękowe.
40
Częstość depresji w chorobach somatycznych
Częstość depresji w: - przewlekłych zespołach bólowych 30-60% - nowotworach 20-40% - chorobach tarczycy 20-30% - cukrzycy 15-20% - po zawale serca 15-20% - po udarze mózgu 15-20%
41
Depresja może predysponować do wystąpienia:
- cukrzycy - zaburzeń krążenia mózgowego - ChNS
42
Gdzie występują objawy podobne do depresji?
Objawy podobne do depresji (apatia, męczliwość, osłabienie, brak energii) ​występują w zespole Glińskiego-Simmondsa (niedoczynność przysadki).
43
Leki i substancje chemiczne, które mogą wywołać objawy depresji:
Leki hipotensyjne (beta-blokery, klonidyna, rezerpina, hydralazyna, ACEI), GKS Interferony Hormonalne środki antykoncepcyjne Leki przeciwpsychotyczne (chlorpromazyna, haloperidol, flufenazyna, trifluoperazyna), Glikozydy naparstnicy (digoksyna, digitoksyna, acetylodigoksyna), Antagoniści kanału wapniowego (werapamil, nifedypina), Leki dopaminergiczne (L-dopa, bromokryptyna), Leki przeciwhistaminowe (cymetydyna), Inhibitory 5-alfa-reduktazy (finasteryd), Leki przeciwgruźlicze (izoniazyd, etionamid), Leki przeciwnowotworowe (winkrystyna, winblastyna), Agoniści GnRH (leuprolid).
44
skale oceniające nasilenie objawów depresyjnych
Skala Depresji Becka - opisowa, Skala Depresji Hamiltona - obserwacyjna, Skala Depresji Montgomery-Asberg - obserwacyjna. GDS – Geriatryczna Skala Oceny Depresji jedna z częściej stosowanych skal w wieku podeszłym.
45
Depresja (F33)- rokowanie
Ryzyko nawrotu: 50-60%. Każdy kolejny epizod zwiększa ryzyko następnego. W chorobach afektywnych samobójstwa dotyczą 15-20% pacjentów.
46
Depresja (F33)- leczenie farmakologiczne
- leki przeciwdepresyjne - leczenie ostrego epizodu i kontynuacja do uzyskania remisji (np. SERTRALINA - lek typu SSRI zalecana jako PIERWSZY WYBÓR) - leki przeciwpsychotyczne - w depresji psychotycznej (olanzapina, klozapina) UWAGA: zwiększają ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego!
47
Depresja (F33) - Psychoterapia
- także wspomagająco przy lekach | - głównie poznawcza, ale też interpersonalna
48
Depresja (F33)- leczenie - inne metody
- fototerapia - w depresji sezonowej, - elektrowstrząsy - przy ciężkiej opornej depresji, - deprywacja snu, gimnastyka, metody inwazyjne.
49
Leczenie depresji lekoopornej
- leczenie dwoma LPD, - zmiana LPD na inny LPD, - augmentacja (potencjalizacja działania LPD za pomocą innego leku, niebędącego antydepresantem).
50
Uporczywe zaburzenia nastroju (afektywne) (F34) -podział
F34.0 - Cyklotymia - stałe wahania nastroju | F34.1 - Dystymia - przewlekłe obniżenie nastroju
51
Cyklotymia (F34.0) - definicja
Zaburzenie afektywne polegające na utrzymujących się stale wahaniach nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii, które występują naprzemiennie. Żaden z epizodów nie spełnia kryteriów epizodu manii lub depresji (umiarkowanego lub ciężkiego). Zwykle bez związku z wydarzeniami życiowymi. Trwa minimum 2 lata.
52
Dystymia F34.1
W ciągu co najmniej 2 lat występowanie co najmniej 3 następujących objawów: - zmniejszenie energii, - bezsenność, - brak wiary w siebie, - problemy z koncentracją, - płaczliwość, - anhedonia, - poczucie bezradności, - pesymizm, - nieradzenie sobie z codziennością, - wycofanie społeczne, - zmniejszona rozmowność.
53
„Podwójna depresja”
- gdy u osoby cierpiącej na dystymię pojawi się epizod depresji.

Psychiatria (20 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions