Psychiatria dziecięca Flashcards

1
Q

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi)

A

Wg ICD-10 określane jako zaburzenie hiperkinetyczne (F90)

Należy do zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym (F90-F98).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

ADHD - 3 grupy objawów

A

deficyt uwagi + nadruchliwość + impulsywność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ADHD - rozpoznanie

A

Objawy występują w co najmniej dwóch środowiskach (deficyt uwagi + nadruchliwość + impulsywność), utrzymują się przez minimum 6 miesięcy.

Wykluczyć całościowe zaburzenia rozwojowe, epizod: maniakalny/depresyjny, zaburzenia lękowe.

Zaburzenie musi znacznie wpływać na funkcjonowanie dziecka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ADHD - epidemiologia

A

W zależności od użytych kryteriów diagnostycznych rozpowszechnienie: 4-6%.

Początek objawów przed 7. rokiem życia (zazwyczaj przed 5. r.ż.)

Częściej rozpoznawane u chłopców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

ADHD - etiologia

A

Czynniki genetyczne - determinują występowanie w 75% przypadków.

Czynniki epigenetyczne - palenie papierosów, alkoholizm, zażywanie leków przez matkę w ciąży, urazy okołoporodowe, bardzo niska masa urodzeniowa, ekspozycja na ołów.

Czynniki neurorozwojowe – odmienność struktur i funkcji OUN.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ADHD - obraz kliniczny

Nadruchliwość

A
  • jest pobudzone - wierci się, porusza rękami i nogami,
  • dziecko nie umie dostosować swojego zachowania do okoliczności,
  • nie potrafi „wysiedzieć w jednym miejscu”,
  • podczas zabawy często zachowuje się głośno, nie umie odpoczywać w ciszy i spokoju.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

ADHD - obraz kliniczny

Zaburzenia uwagi

A
  • koncentruje się tylko na krótko (szczególnie w sytuacjach dla niego nieciekawych),
  • łatwo rozprasza się pod wpływem bodźców zewnętrznych, nie potrafi wybrać najistotniejszego w danej sytuacji bodźca,

​ - przerywa wykonywanie zadań lub obowiązków i nie kończy ich, przechodzi do następnych czynności,

  • unika zadań wymagających długotrwałego wysiłku umysłowego,
  • podczas nauki, wykonywania obowiązków dziecko nie zwraca uwagi na szczegóły,
  • gubi rzeczy,
  • często zapomina o codziennych obowiązkach (np. pościeleniu łóżka).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

ADHD - obraz kliniczny

Impulsywność

A
  • podejmuje działania bez przewidywania konsekwencji
    (wiąże się to z upadkami, urazami),
  • jest gadatliwe, mówi to co myśli bez zastanowienia,
  • w sytuacjach grupowych (np. w grach) nie umie spokojnie czekać na swoją kolej,
  • przerywa innym rozmowę lub czynność.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ADHD - przebieg, rokowanie

A

Początkowo w obrazie klinicznym dominują objawy nadruchliwości i impulsywności.

Gdy dziecko podejmuje obowiązek szkolny - na pierwszy plan wysuwają się objawy deficytu uwagi.

Zaburzenia zachowania współwystępują w 30-80%.

Nadpobudliwość u chłopców jest czynnikiem ryzyka rozwinięcia się osobowości antyspołecznej.

Dzieci te wcześniej kończą edukację szkolną.

Narażenie na urazy i wypadki komunikacyjne.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

ADHD - leczenie

A

Psychoedukacja i interwencje behawioralne.

Psychoterapia poznawcza, trening umiejętności społecznych, zastępowania agresji.

Farmakoterapia:

  • gdy powyższe są nieskuteczne,
  • w praktyce leki są odstawiane na okres wakacji,

stosuje się monoterapię:

  • leki psychostymulujące – 1 rzut: METYLOFENIDAT i dekstramfetamina (mogą wywołać tiki),
  • ATOMOKSETYNA (może powodować tachykardię i myśli samobójcze),
  • inne: TLPD, bupropion, klonidyna, guanfacyna.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q
Zaburzenia tikowe (F95)
Tiki  ruchowe
A
  • spontaniczne nierytmiczne mimowolne ruchy,
  • najczęściej dot. twarzy, głowy, szyi, barków, rąk, tułowia,
  • mogą być: proste (np. mrużenie oczu) lub złożone (np. wąchanie swoich rąk).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q
Zaburzenia tikowe (F95)
Tiki  wokalne
A
  • spontaniczne mimowolne wydawanie dźwięków, słów, zdań,

- proste (np. chrząkanie) lub złożone (np. koprolalia, palilalia).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q
Zaburzenia tikowe (F95)
Tiki  czuciowe
A
  • krótkotrwałe doznania somatyczne, zlokalizowane w konkretnej części ciała,
    np. mrowienie skóry, swędzenie.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Zaburzenia tikowe - obraz kliniczny

A

Początek zwykle między 2. a 15. rokiem życia.
Objaw początkowy u 50% to pojedynczy tik ruchowy.

Z wiekiem tiki stabilizują się lub znikają.
Współwystępują z nimi: OCD (20-60%), ADHD (40-70%).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Zaburzenia tikowe - podział

A

Przemijające - tiki głosowe i/lub ruchowe, co najmniej 1 mies., ale krócej niż 1 rok.

Przewlekłe tiki ruchowe albo wokalne - co najmniej 1 rok

Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Gillesa de la Tourette’a) - dłużej niż 1 rok.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Zaburzenia tikowe - epidemiologia

A

Przemijające: 3-15%

Przewlekłe ruchowe lub wokalne: 2-5%

Zespół Tourette’a (choroba tikowa): 0,1-0,2%

17
Q

Zaburzenia tikowe - etiologia

A
  • czynniki genetyczne - wyższa penetracja u chłopców,
  • czynniki epigenetyczne związane z ciążą,
  • zakażenia (gł. paciorkowce).
18
Q

Zaburzenia tikowe - leczenie

A

Psychoedukacja:
- tiki nasilane są przez: zaburzenia snu, kofeinę, substancje dopaminergiczne.

Psychoterapia:
- metody behawioralne, metody relaksacyjne.

Farmakoterapia:
Należy unikać leków psychotropowych u dzieci, czasem jednak jest to konieczne w przypadku uciążliwych tików.

Zaleca się małe dawki leków przeciwpsychotycznych II generacji, np. risperidon

19
Q

Całościowe zaburzenia rozwoju (F84) – należą do zaburzeń rozwoju psychicznego (F8).

A

Opóźnienie lub nieprawidłowości w 3 sferach:

  • komunikacja,
  • interakcje społeczne,
  • zachowanie i zabawa.

Z wiekiem u większości dzieci następuje poprawa funkcjonowania wynikająca z uczenia się zachowań społecznych.

U 10-20% - pogorszenie objawów.

20
Q

Całościowe zaburzenia rozwoju - etiologia

A

Nieprawidłowy rozwój / wczesne uszkodzenie przez czynniki:

  • genetyczne,
  • infekcyjne,
  • powikłania w ciąży i okołoporodowe.

Wśród wad chromosomalnych najczęstszą przyczyną całościowych zaburzeń rozwoju jest zespół kruchego chromosomu X.

21
Q

Całościowe zaburzenia rozwoju - obraz kliniczny

Okres niemowlęcy i wczesnodziecięcy

A
  • brak zabaw z naśladowaniem,
  • brak dzielenia uwagi (podążania wzrokiem za wzrokiem rodziców),
  • brak wskazywania protodeklaratywnego (dziecko nie wskazuje palcem na przedmiot, którym jest zainteresowane),
  • obojętność, unikanie kontaktu fizycznego, brak reakcji na głos rodziców,
  • nieprawidłowy rozwój mowy: echolaliczna, wymyślanie własnych słów, monotonna – bez intonacji, odwracanie zaimków osobowych,
  • część dzieci autystycznych nigdy nie zaczyna mówić.
22
Q

Całościowe zaburzenia rozwoju - obraz kliniczny

Okres przedszkolny i szkolny

A
  • brak zainteresowania uczestnictwem w zabawach grupowych,
  • wąskie zainteresowania,
  • stereotypowe zabawy,
  • brak rozumienia sytuacji społecznych,
  • brak umiejętności podtrzymania rozmowy,
  • braki w myśleniu abstrakcyjnym,
  • opór przed zmianami.
23
Q

Autyzm dziecięcy (F84.0)

A

Objawy ujawniają się przed 3. rokiem życia .

Objawy ze wszystkich 3 grup – upośledzenie: komunikacji, interakcji społecznych, zachowania i zabawy.

Upośledzenie umysłowe w 65-88% przypadków.

Często występują: fobie, zaburzenia snu i odżywiania, (auto-)agresja, napady złości.

24
Q

Autyzm atypowy (F84.1)

A

Różni się WIEKIEM w którym się pojawia (zazwyczaj dopiero po 3. roku życia) oraz nie spełnia wszystkich 3 kryteriów diagnostycznych.

25
Q

Zespół Aspergera (F84.5)

A

Występują zaburzenia w zakresie interakcji społecznych, zachowania i zabawy - SŁABE zrozumienie stanów psychicznych innych osób.

Przy prawidłowym funkcjonowaniu intelektualnym i bez ewidentnych zaburzeń rozwoju mowy.

Objawy widoczne dopiero w wieku przedszkolnym lub szkolnym.

Nasilone, wyizolowane zainteresowania oraz ograniczone stereotypowe zachowania.

Osoby chore są często postrzegane jako dziwacy, źle wychowane.

26
Q

Zespół Retta (F84.2)

A

Uwarunkowany genetycznie - mutacja genu na chrom. X, występuje u dziewczynek, dla chłopców w większości jest wadą letalną.

Początkowo prawidłowy rozwój dziecka, zaburzenia pojawiają się zwykle pomiędzy 7. a 24. miesiącem życia.

Po ok. 5. miesiącach:

  • częściowa/całkowita utrata mowy,
  • utrata umiejętności lokomocyjnych i posługiwania się rękami - stereotypie (klaskanie, zacieranie)
  • zahamowanie wzrostu czaszki
  • regres lub zanik umiejętności komunikacyjnych i społecznych
  1. – 10. rok życia – poprawa kontaktu wzrokowego, maleje obojętność.

U ok. 80% - napady padaczkowe.

27
Q

Zespół Hellera (Dziecięce Zaburzenie Dezintegracyjne)

A

2 letni okres prawidłowego rozwoju.
Początek zwykle ostry, przebieg postępujący.

Pierwsze objawy między 3. a 4. rokiem życia - utrata umiejętności w co najmniej 2 obszarach:

  • ekspresja i rozumienie mowy,
  • zabawa,
  • umiejętności społeczne,
  • kontrola oddawania moczu i stolca,
  • umiejętności ruchowe.
28
Q

Całościowe zaburzenia rozwojowe - leczenie

A
  • psychoedukacja
  • interwencje behawioralne
  • leczenie logopedyczne

Farmakoterapia
- jedynie wspomagająco, np. w przypadkach znacznej agresji.

29
Q

Niepełnosprawność intelektualna (F70)

A

Zahamowany lub niepełny rozwój umysłowy charakteryzujący się upośledzeniem umiejętności stanowiących o poziomie inteligencji: poznawczych, mowy, motorycznych, społecznych.

W teście Wechslera – IQ poniżej 70 pkt.
(ma znaczenie orientacyjne, niezbędna jest całościowa ocena funkcjonowania).

30
Q

Niepełnosprawność intelektualna - epidemiologia

A

Częstość - 1- 3 % populacji.

85% to niepełnosprawność w stopniu lekkim.

Klasyfikacja ICD-10 wciąż jeszcze używa zwrotu “upośledzenie umysłowe”. Należy pamiętać, że nie jest on już stosowany!

31
Q

Niepełnosprawność intelektualna - etiologia

A

Czynniki genetyczne
– np. zespół Downa (najczęściej).

Czynniki w okresie ciąży i okołoporodowym
– infekcje, alkoholizm matki, niedotlenienie OUN dziecka.

Czynniki działające we wczesnym okresie rozwojowym
(np. zapalenia mózgu i opon mózgowych, urazy głowy).

Zaniedbania fizyczne, emocjonalne, brak stymulacji rozwoju.

32
Q

Niepełnosprawność intelektualna - podział

A

Stopnie:

Lekki (F70), IQ 50-69
Wiek mentalny w dorosłości 9-12 lat.

Umiarkowany (F71), IQ 35-49
Wiek mentalny w dorosłości 6-9 lat

Znaczny (F72), IQ 20-34
Wiek mentalny w dorosłości 3-6 lat

Głęboki (F73), IQ < 20
Wiek mentalny w dorosłości < 3 lat

33
Q

Niepełnosprawność intelektualna - stopień lekki (F70)

A

IQ 50-69

Wiek mentalny w dorosłości 9-12 lat.

34
Q

Niepełnosprawność intelektualna - stopień umiarkowany (F71)

A

IQ 35-49

Wiek mentalny w dorosłości 6-9 lat

35
Q

Niepełnosprawność intelektualna - stopień znaczny (F72)

A

IQ 20-34

Wiek mentalny w dorosłości 3-6 lat

36
Q

Niepełnosprawność intelektualna - stopień głęboki (F73)

A

IQ < 20

Wiek mentalny w dorosłości < 3 lat

37
Q

Niepełnosprawność intelektualna - opis

A

Przy IQ < 50 częściej występują zaburzenia somatyczne,
np. wady rozwojowe oraz psychiczne.

Zaburzenia psychiczne występują 3-4x częściej:
– zaburzenia zachowania i emocji, nastroju, lękowe, nadruchliwość
- problemem są zaburzenia kontroli impulsów, zachowania agresywne i stereotypowe, także o typie samouszkodzeń.

38
Q

Niepełnosprawność intelektualna - leczenie

A

Głównie rehabilitacja.

Psychoedukacja.

Farmakoterapia w zależności od współwystępowania innych zaburzeń, np. agresja - atypowe neuroleptyki.