Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Flashcards
Podstawowe założenia ustawy o ochronie zdrowia psychicznego
1) Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka.
2) Ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa.
Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy rządowe i samorządowe oraz powołane do tego instytucje.
Podstawowe założenia ustawy o ochronie zdrowia psychicznego
1) Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka.
2) Ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa.
Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy rządowe i samorządowe oraz powołane do tego instytucje.
Ochrona zdrowia psychicznego polega na
1) promocji zdrowia psychicznego,
2) zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,
3) zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi opieki zdrowotnej i pomocy w środowisku rodzinnym i społecznym,
4) kształtowaniu właściwych postaw społecznych wobec takich osób i przeciwdziałaniu ich dyskryminacji.
Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
1) Stanowi sposób realizacji działań z zakresu ochrony zdrowia psychicznego.
2) Określany przez Radę Ministrów, koordynowany przez Ministra Zdrowia i działającą przy nim Radę do spraw Zdrowia Psychicznego.
3) Ocena jego realizacji następuje co 2 lata.
4) Prowadzenie działań w nim określonych należy do samorządów, Ministerstwa Zdrowia i NFZ.
Dla dzieci upośledzonych umysłowo organizuje się bezpłatnie
1) naukę;
2) zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze - w domu, szkołach i placówkach;
3) rehabilitację:
- leczniczą,
- zawodową,
- społeczną.
Według ustawy osoba z zaburzeniami psychicznymi to osoba
1) chora psychicznie (z zaburzeniami psychotycznymi);
2) upośledzona umysłowo;
3) wykazująca inne zakłócenia czynności psychicznych zaliczane do zaburzeń psychicznych, która wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki.
Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko gdy
1) dopuszczają się one zamachu przeciwko zdrowiu lub życiu własnemu lub innych albo bezpieczeństwu powszechnemu,
2) gwałtownie niszczą i uszkadzają przedmioty w otoczeniu,
3) poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu leczniczego lub jednostki pomocy społecznej (niekoniecznie szpitala psychiatrycznego!).
Przymusem bezpośrednim może być
1) przytrzymanie - krótkotrwałe unieruchomienie z użyciem siły fizycznej;
2) przymusowe zastosowanie leków - doraźnie lub przewidzianych w planie leczenia;
3) unieruchomienie - obezwładnienie z użyciem pasów, prześcieradeł, uchwytów lub kaftana;
4) izolacja - umieszczenie osoby pojedynczo w zamkniętym i odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu.
Odebranie przedmiotów na czas stosowania przymusu bezpośredniego
Osobie z zaburzeniami psychicznymi, wobec której jest stosowany przymus bezpośredni w formie unieruchomienia lub izolacji, należy odebrać przedmioty, które mogą być niebezpieczne dla życia lub zdrowia tej osoby albo innych osób, w szczególności:
przedmioty ostre, okulary, protezy zębowe, pas i szelki, sznurowadła, źródła ognia.
Ochrona zdrowia psychicznego polega na
1) promocji zdrowia psychicznego,
2) zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,
3) zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi opieki zdrowotnej i pomocy w środowisku rodzinnym i społecznym,
4) kształtowaniu właściwych postaw społecznych wobec takich osób i przeciwdziałaniu ich dyskryminacji.
Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
1) Stanowi sposób realizacji działań z zakresu ochrony zdrowia psychicznego.
2) Określany przez Radę Ministrów, koordynowany przez Ministra Zdrowia i działającą przy nim Radę do spraw Zdrowia Psychicznego.
3) Ocena jego realizacji następuje co 2 lata.
4) Prowadzenie działań w nim określonych należy do samorządów, Ministerstwa Zdrowia i NFZ.
Dla dzieci upośledzonych umysłowo organizuje się bezpłatnie
1) naukę;
2) zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze - w domu, szkołach i placówkach;
3) rehabilitację:
- leczniczą,
- zawodową,
- społeczną.
Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego
1) Realizuje zadania Rzecznika Praw Pacjenta poprzez pomoc pacjentowi, jego przedstawicielowi bądź opiekunowi w ochronie praw pacjenta.
2) Ma prawo do wstępu do pomieszczeń szpitala psychiatrycznego i do dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta.
3) Może porozumiewać się z pacjentem lub opiekunem bez udziału innych osób.
4) Może wnioskować do personelu szpitala o podjęcie działań zmierzających do usunięcia przyczyny skargi lub naruszenia.
Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko gdy
1) dopuszczają się one zamachu przeciwko zdrowiu lub życiu własnemu lub innych albo bezpieczeństwu powszechnemu,
2) gwałtownie niszczą i uszkadzają przedmioty w otoczeniu,
3) poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu leczniczego lub jednostki pomocy społecznej (niekoniecznie szpitala psychiatrycznego!).
Przymusem bezpośrednim może być
1) przytrzymanie - krótkotrwałe unieruchomienie z użyciem siły fizycznej;
2) przymusowe zastosowanie leków - doraźnie lub przewidzianych w planie leczenia;
3) unieruchomienie - obezwładnienie z użyciem pasów, prześcieradeł, uchwytów lub kaftana;
4) izolacja - umieszczenie osoby pojedynczo w zamkniętym i odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu.
Odebranie przedmiotów na czas stosowania przymusu bezpośredniego
Osobie z zaburzeniami psychicznymi, wobec której jest stosowany przymus bezpośredni w formie unieruchomienia lub izolacji, należy odebrać przedmioty, które mogą być niebezpieczne dla życia lub zdrowia tej osoby albo innych osób, w szczególności:
przedmioty ostre, okulary, protezy zębowe, pas i szelki, sznurowadła, źródła ognia.
Jakie środki przymusu bezpośredniego można zastosować wobec osoby zakłócającej lub uniemożliwiającej funkcjonowanie zakładu leczniczego lub jednostki pomocy społecznej?
W stosunku do osoby zakłócającej lub uniemożliwiającej funkcjonowanie zakładu leczniczego lub jednostki pomocy społecznej,
można zastosować wyłącznie:
- przytrzymanie,
- przymusowe podanie leków.
Nie można zastosować unieruchomienia ani izolacji.
Przymus bezpośredni
1) O zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje lekarz (niekoniecznie psychiatra), który określa jego rodzaj i nadzoruje wykonanie.
2) Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie decyzji lekarza, decyzja i nadzór należy do pielęgniarki, która musi niezwłocznie powiadomić lekarza.
3) Uprzedza się pacjenta o zamiarze zastosowania przymusu, chyba że jest niezdolny do zrozumienia informacji. Powinno się zastosować środek najmniej uciążliwy dla pacjenta.
4) Każdy przypadek przymusu bezpośredniego odnotowuje się w indywidualnej i zbiorczej dokumentacji medycznej.
5) Pielęgniarka kontroluje stan fizyczny pacjenta unieruchomionego lub izolowanego co 15 minut.
6) Przymus bezpośredni trwa tylko do czasu ustania przyczyn jego zastosowania.
7) Lekarz zleca przymus w formie unieruchomienia lub izolacji na czas do 4 godzin.
8) Lekarz po osobistym badaniu może przedłużyć ten przymus o dwa 6-godzinne okresy po uzyskaniu opinii psychiatry.
9) Po dwukrotnym przedłużeniu przymusu wymagane jest ponowne uzyskanie opinii psychiatry z osobistym zbadaniem pacjenta przez psychiatrę.
Przymus bezpośredni w jednostce pomocy społecznej
1) Jeżeli jednostka nie zatrudnia lekarza, pielęgniarka przekazuje informacje kierownikowi jednostki, a on informuje upoważnionego przez marszałka lekarza psychiatrę.
2) Gdy nie można uzyskać zlecenia lekarza, pielęgniarka może przedłużyć unieruchomienie lub izolację do 4 godzin.
3) W jednostce pomocy społecznej unieruchomienie lub izolacja może trwać maksymalnie 8 godzin.
Dalsze przedłużenie jest możliwe tylko w warunkach szpitalnych.
Decyzję o zastosowaniu przymusu może podjąć też
kierujący zespołem ratownictwa medycznego.
1) Musi powiadomić o tym dyspozytora medycznego.
2) Może zastosować wyłącznie przytrzymanie lub unieruchomienie.
3) Przymus stosuje się przez czas niezbędny do uzyskania pomocy lekarskiej lub przewiezienia pacjenta do podmiotu leczniczego.
Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego
1) Realizuje zadania Rzecznika Praw Pacjenta poprzez pomoc pacjentowi, jego przedstawicielowi bądź opiekunowi w ochronie praw pacjenta.
2) Ma prawo do wstępu do pomieszczeń szpitala psychiatrycznego i do dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta.
3) Może porozumiewać się z pacjentem lub opiekunem bez udziału innych osób.
4) Może wnioskować do personelu szpitala o podjęcie działań zmierzających do usunięcia przyczyny skargi lub naruszenia.
Prawa pacjenta szpitala psychiatrycznego
1) Prawo do leczenia w sposób jak najmniej uciążliwy dla pacjenta.
2) Prawo do porozumiewania bez ograniczeń z innymi osobami, bez kontroli korespondencji.
3) Prawo do przepustki po uzyskaniu zgody ordynatora,
jeżeli nie zagraża to pacjentowi i innym osobom.
Skierowanie do szpitala psychiatrycznego
Skierowanie do szpitala psychiatrycznego jest ważne 14 dni.
Okres ważności skierowania ulega przedłużeniu o czas oczekiwania na przyjęcie, pod warunkiem, że pacjent jest wpisany na listę oczekujących do 14 dni od wystawienia skierowania.
We wszystkich sprawach, w których orzeka sąd, rozprawa powinna się odbyć do 14 dni od wpływu wniosku.
Kierownik podmiotu leczniczego
1) Zawiadamia sąd opiekuńczy, jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby chorej psychicznie lub upośledzonej nie wykonuje należycie swoich obowiązków.
2) Zawiadamia prokuratora, jeżeli dobro osoby chorej psychicznie lub upośledzonej wymaga jej ubezwłasnowolnienia.
Kto może być poddany badaniu psychiatrycznemu bez wyrażenia zgody?
1) Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać swojemu życiu lub życiu i zdrowiu innych osób.
2) Osoba, która nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych.
O konieczności badania decyduje lekarz psychiatra, ewentualnie inny lekarz. W razie potrzeby może zlecić przewiezienie badanego do szpitala z zastosowaniem przymusu bezpośredniego.
Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego
1) obywa się za pisemną zgodą pacjenta posiadającego ważne skierowanie;
2) w nagłych przypadkach - za pisemną zgodą pacjenta, bez skierowania;
3) w przypadku osób niezdolnych do wyrażenia zgody - po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego;
4) w nagłych przypadkach przy niemożności wyrażenia zgody - po zasięgnięciu pisemnej opinii innego lekarza lub psychologa (jeśli jest to możliwe) i niezwłocznym poinformowaniu sądu opiekuńczego;
5) w przypadku pacjenta małoletniego lub ubezwłasnowolnionego - za pisemną zgodą przedstawiciela ustawowego;
6) w przypadku pacjenta małoletniego > 16 r.ż. lub ubezwłasnowolnionego zdolnego do wyrażenia zgody - obowiązuje zgoda kumulatywna, a gdy opinie są sprzeczne - zgoda sądu opiekuńczego.
Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta
1) Jeżeli zachowanie osoby chorej psychicznie wskazuje na to, że z powodu choroby zagraża bezpośrednio swojemu życiu lub życiu i zdrowiu innych osób.
2) O przyjęciu decyduje lekarz po osobistym zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego lekarza psychiatry lub psychologa.
3) Przyjęcie wymaga zatwierdzenia ordynatora w ciągu 48 godzin.
4) Kierownik szpitala zawiadamia sąd w ciągu 72 godzin od przyjęcia.
Gdy zachodzą wątpliwości, czy osoba zagrażająca bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób jest chora psychicznie, może być przyjęta bez zgody celem wyjaśnienia tych wątpliwości.
Przyjęcie odbywa się w takim samym trybie, co u osoby chorej psychicznie.
Taki pobyt nie może trwać dłużej niż 10 dni.
Bez zgody do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta osoba chora psychicznie
1) której zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala znacznie pogorszy stan jej zdrowia psychicznego;
2) niezdolna do samodzielnego zaspokajania potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie jej poprawę stanu zdrowia.
Przyjęcie takiego pacjenta odbywa się po orzeczeniu sądu na wniosek:
1) małżonka,
2) krewnych w linii prostej,
3) rodzeństwa,
4) przedstawiciela ustawowego,
5) opiekuna faktycznego,
6) organu do spraw pomocy społecznej.
Do tego wniosku dołącza się orzeczenie lekarza psychiatry uzasadniające potrzebę leczenia w szpitalu psychiatrycznym.
Sąd może zarządzić poddanie osoby, której dotyczy wniosek, badaniu.
Może być ono przeprowadzone bez zgody pacjenta.
Wobec osoby przyjętej do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody można stosować niezbędne czynności lecznicze, mające na celu usunięcie przyczyny przyjęcia bez zgody.
Ten zapis nie ma zastosowania w przypadku pacjenta, co do którego istnieją wątpliwości, czy jest osobą chorą psychicznie (art. 24).
Wobec osoby przyjętej do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody można stosować przymus bezpośredni
1) w okolicznościach określonych w art. 18,
2) przy niezbędnych czynnościach leczniczych jak w art. 33,
3) w celu zapobieżenia samowolnemu opuszczeniu przez tę osobę szpitala psychiatrycznego.
Wypis ze szpitala psychiatrycznego osoby przyjętej bez zgody
1) Decyduje o nim ordynator.
2) Kierownik szpitala zawiadamia o nim sąd opiekuńczy.
3) Pacjent może w dowolnej formie złożyć wniosek o wypisanie go ze szpitala.
4) Taki wniosek może też zgłosić jego przedstawiciel, opiekun, małżonek, rodzeństwo i krewny w linii prostej.
5) W razie odmowy mogą oni wystąpić do sądu opiekuńczego o nakazanie wypisania.
Przyjęcie do domu pomocy społecznej (DPS)
1) osoba jest chora psychicznie lub upośledzona umysłowo;
2) nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych;
3) nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób;
4) potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego.
Przyjęcie do domu pomocy społecznej wymaga zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego.
Przyjęcie bez zgody pacjenta, a za zgodą przedstawiciela ustawowego, wymaga orzeczenia sądu opiekuńczego.
Co najmniej raz na 6 miesięcy pacjent podlega okresowym badaniom stanu zdrowia psychicznego, uzasadniającym pobyt w DPS.
Jeżeli pacjent nie wyrazi zgody na przyjęcie do DPS, a brak opieki zagraża jego życiu, organ ds. pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przyjęcie bez zgody.
Z tym wnioskiem może wystąpić również kierownik szpitala, gdy pacjent nie wymaga dalszego leczenia, ale potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji.
Jeżeli osoba, wobec której sąd wydał postanowienie o przyjęciu do DPS, odmawia stawienia się lub utrudnia wykonanie tego postanowienia, sąd może zarządzić zatrzymanie tej osoby i przymusowe doprowadzenie jej do DPS przez Policję.
Zapewnienie realizacji postanowienia sądu należy do starosty powiatu.
Podobnie wygląda sytuacja w przypadku postanowienia o przyjęcie do szpitala psychiatrycznego lub badanie psychiatryczne bez zgody pacjenta, ale zapewnienie jego realizacji należy do marszałka województwa.
Kto może wnioskować o zmianę orzeczenia sądu o przyjęciu do DPS?
1) osoba przyjęta do DPS (też ubezwłasnowolniona);
2) jej przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny;
3) jej małżonek;
4) jej krewni w linii prostej i rodzeństwo;
5) kierownik DPS, gdy zmieniły się okoliczności uzasadniające orzeczenie.
Sędzia ma prawo wstępu o każdej porze do szpitala psychiatrycznego i DPS dla osób chorych psychicznie lub upośledzonych umysłowo celem:
1) kontroli legalności przyjęcia i przebywania tam osób z zaburzeniami psychicznymi;
2) kontroli przestrzegania ich praw;
3) kontroli warunków, w jakich tam przebywają.
Po zakończeniu kontroli informuje kierownika podmiotu o jej wynikach.
Ochrona tajemnicy
1) Osoby pracujące przy ochronie zdrowia psychicznego są zobowiązane do zachowania w tajemnicy wszystkich informacji uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.
2) Nie jest to tożsame z tajemnicą lekarską, bo dotyczy również innych zawodów.
3) Od obowiązku zachowania tajemnicy osoba jest zwolniona w stosunku do sprawujących opiekę nad chorym lekarzy, organów pomocy społecznej, agencji wojskowych i wywiadu oraz policji.
W dokumentacji medycznej nie utrwala się oświadczeń
obejmujących przyznanie się pacjenta do popełnienia czynu zabronionego.
Nie można również przesłuchiwać osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy w kategorii świadków na okoliczność przyznania się do czynu zabronionego.
