Zaburzenia odżywiania Flashcards
Zaburzenia odżywiania F50
Podział
F50.0 Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)
F50.1 Jadłowstręt psychiczny atypowy
F50.2 Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)
F50.3 Atypowa żarłoczność psychiczna
F50.4 Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi
F50.5 Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi
Zaburzenia odżywiania F50
Epidemiologia
Rozkwitły w drugiej połowie XX wieku spotęgowane przez wzorce urody promowane przez kulturę masową.
Najwyższa zapadalność wśród kobiet w wieku 15-30 lat.
Obserwuje się wzrost zachorowalności.
Rzadziej występują u mężczyzn.
Jadłowstręt psychiczny (F50.0) - rozpoznanie
- Zmniejszenie masy ciała (albo brak przyrostu – u dzieci) prowadzące do osiągnięcia m.c. o 15% poniżej prawidłowej lub oczekiwanej dla wieku i wzrostu
albo
BMI ≤ 17,5. - Zachowania mające na celu zmniejszenie masy ciała:
np. unikanie „tuczącego” pożywienia. - Zaburzenia hormonalne, manifestujące się u kobiet zanikiem miesiączki (pierwotnym - gdy JP pojawił się przed pokwitaniem lub wtórnym - brak 3 kolejnych krwawień), a u mężczyzn utratą zainteresowań seksualnych i potencji.
- Obawa przed przytyciem i zaburzony obraz własnego ciała (ocenianie się jako osoby otyłej).
- Zaburzenie nie spełnia kryteriów rozpoznania bulimii psychicznej.
Jadłowstręt psychiczny (F50.0) - objawy
- obniżenie ciśnienia tętniczego, czynności pracy serca i temperatury ciała,
- zaparcia i wzdęcia,
- nadmierne pocenie się stóp,
- niedokrwistość,
- brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między krwawieniami,
- sucha, łuszcząca się skóra, utrata włosów,
- meszek na ciele,
- wyniszczenie,
- obrzęki dłoni i stóp,
- bóle i zawroty głowy,
- omdlenia,
- bladość, podkrążone oczy,
- drażliwość, bezsenność,
- objawy depresyjne,
- zachowania obsesyjno – kompulsyjne.
Jadłowstręt psychiczny (F50.0) - epidemiologia
10-20 x częściej u kobiet.
Zwykle przed 30. rokiem życia (choć w ostatnim czasie coraz częściej spotykany jest w wieku późniejszym).
Występuje u 0,5-1% adolescentów
i 0,4-0,8% osób dorosłych.
Współistniejące z JP zaburzenia psychiczne: depresyjne (u ok. 75%), lękowe (20-60%)
Jadłowstręt psychiczny - przebieg i rokowanie
Przebieg - stopniowy.
Ok. 40% zostaje wyleczonych,
30% stan się polepsza,
u 30% objawy są nadal obecne.
Nieleczony prowadzi do ŚMIERCI w 10-20% przypadków!
Jadłowstręt psychiczny (F50.0) - typy
Restrykcyjny:
- tylko ograniczanie posiłków,
Bulimiczny:
- regularnie występujące podczas epizodu JP napady objadania się i/lub wymiotów,
- stosowanie leków przeczyszczających, moczopędnych i wlewów doodbytniczych,
- obserwuje się często zaburzenia kontroli impulsów, uzależnienie od alkoholu i SPA
Jadłowstręt psychiczny - korzystne czynniki rokownicze
- wczesny początek,
- osobowość histrioniczna,
- brak konfliktów w rodzinie,
- krótki czas od wystąpienia zaburzenia do podjęcia terapii,
- krótkotrwała hospitalizacja (bez potrzeby jej powtarzania),
- wyższe: status społeczny i wykształcenie.
Jadłowstręt psychiczny - niekorzystne czynniki rokownicze
- wymiotowanie,
- napady objadania się,
- przewlekłość i kompulsywność objawów,
- przedchorobowy nieprawidłowy rozwój.
Jadłowstręt psychiczny (F50.0) - etiologia
- czynniki genetyczne: zgodność zachorowań u 66% bliźniąt jednojajowych,
- zaburzenia czynności układów: serotoninergicznego, noradrenergicznego, kortykoliberyny, regulujących uczucie głodu i sytości,
- czynniki osobowościowe: najczęściej chorzy prezentują cechy 3 osobowości: anankastycznej, histrionicznej i schizoidalnej,
- czynniki rodzinne: sztywność relacji, blokowanie procesu autonomii dziecka, dominująca matka oraz bierny ojciec, sformalizowanie procesu wychowawczego,
- czynniki społeczno-kulturowe: dominujący w kulturze zachodniej wzorzec idealnego wyglądu,
- wydarzenia życiowe: często poprzedzające wystąpienie JP i będące czynnikiem spustowym (np. śmierć w rodzinie, molestowanie seksualne).
Zaburzenia odżywiania
Powikłania somatyczne
- bradykardia, hipotonia, wydłużenie odc. QT, wypadanie płatka zastawki dwudzielnej, omdlenia,
- powiększenie ślinianek, zapalenie przełyku, krwawienia z błony śluzowej żołądka, zaburzenia opróżniania żołądka,
- PChN,
- hipo kaliemia, -kalcemia, -fosfatemia, -natremia, -magnezemia, zasadowica hipochloremiczna (zaburzenia czynności serca, nerek i świadomości),
- obniżone stężenie LH, FSH, estrogenów, GnRH, testosteronu, tyroksyny,
- podwyższone stężenie kortyzolu i GH,
- zaburzenia świadomości i poznawcze, drgawki,
- sucha skóra,
- przy prowokowaniu wymiotów: odciski na grzbietowych powierzchniach palców,
- utrata szkliwa, próchnica,
- anemia, leukopenia, trombocytopenia,
- osteopenia i osteoporoza.
Zaburzenia odżywiania
Wskazania do hospitalizacji
- masa ciała poniżej 75% należnej
lub BMI poniżej 13
lub nagły spadek wagi z odmową przyjmowania pokarmów, - dorośli: tętno poniżej 40/min, RR poniżej 90/60 mmHg
lub niedociśnienie ortostatyczne, - dzieci: tętno poniżej 50/min, RR poniżej 80/50 mmHg lub niedociśnienie ortostatyczne,
- [Glc] < 60mg%,
- stężenie potasu < 3mmol/l,
- zaburzenia elektrolitowe,
- temperatura ciała poniżej 36 st. C,
- upośledzenie funkcji: wątroby, nerek, układu krążenia,
- czynniki dodatkowe np. infekcje,
- współistnienie innych zaburzeń psychicznych np. nasilone stany lękowe,
- nasilone, niekontrolowane objawy bulimii,
- ciężkie uzależnienie od alkoholu lub SPA.
Przy nasilonych objawach korzystniejsza jest początkowa hospitalizacja na oddziale interny, pediatrii lub OIOM.
Jadłowstręt psychiczny atypowy (F50.1)
U pacjenta występują objawy anoreksji, ale ich nasilenie jest łagodne lub też nie spełniają one wszystkich kryteriów diagnostycznych, np. nie ma znacznej utraty masy ciała czy zaburzeń miesiączkowania.
Pacjent może też postrzegać swoje ciało jako „zbyt chude”, ale nie jest w stanie zaprzestać ograniczania jedzenia.
Bulimia psychiczna (F50.2) - rozpoznanie
Nawracające epizody przejadania się
(co najmniej 2 razy tygodniowo przez 3 miesiące) .
Uporczywa koncentracja na jedzeniu, poczucie przymusu jedzenia.
Ocenianie siebie jako osoby otyłej oraz strach przed przytyciem.
Pacjent usiłuje przeciwdziałać efektom “tycia” za pomocą jednej lub więcej z następujących metod: prowokowanie wymiotów, prowokowanie wydalania stolca, kolejne okresy głodowania, stosowania: leków obniżających łaknienie, hormonów tarczycy, leków moczopędnych.
Bulimia psychiczna (F50.2) - epidemiologia
2 -3% populacji:
1-3% kobiet i 0,1% mężczyzn - obecnie coraz częściej,
Głównie nastolatki i młodzi dorośli,
Częstsza niż anoreksja.
Współwystępujące zaburzenia psychiczne:
- osobowość borderline (ok. 25%),
- afektywne (25-40%, depresja, ChAD),
- lękowe (13%),
- zespół stresu pourazowego,
- używanie SPA/alkoholu (15%).
