Zaburzenia seksualne Flashcards
Zaburzenia seksualne F52
Podział
F52.0 Brak lub utrata potrzeb seksualnych
F52.1 Awersja seksualna i brak przyjemności seksualnej
F52.2 Brak reakcji genitalnej
F52.3 Zaburzenia orgazmu
F52.4 Wytrysk przedwczesny
F52.5 Pochwica nieorganiczna
F52.6 Dyspareunia nieorganiczna
F52.7 Nadmierny popęd seksualny
Zaburzenia seksualne
Definicja
Zdrowie seksualne jest stanem fizycznego, emocjonalnego, psychicznego i społecznego dobrego samopoczucia związanego z seksualnością.
Nie jest to tylko brak choroby, dysfunkcji czy niemocy.
Zdrowie seksualne wymaga pozytywnego i pełnego szacunku podejścia do seksualności i relacji seksualnych, a także do możliwości czerpania przyjemności i bezpiecznych doświadczeń seksualnych, wolnych od przymusu, dyskryminacji i przemocy.
Ogółem – ok. 43% kobiet, 46% mężczyzn.
Zaburzenia seksualne
Epidemiologia (Polska)
Kobiety
- brak / utrata potrzeby seksu 25-37% ,
- zaburzenia orgazmu (brak) 8-10% (do 17%),
- dyspareunia 13%,
- zaburzenia podniecenia seksualnego 12%,
- orgazm przedwczesny 7%,
- awersja seksualna 2-3%,
- pochwica 2%.
Zaburzenia seksualne
Epidemiologia (Polska)
Mężczyźni
- orgazm przedwczesny 35-40%,
- brak/utrata potrzeb seksualnych 11-25%,
- zaburzenia podniecenia seksualnego 8%,
- zaburzenia / brak orgazmu 4%,
- dyspareunia 2%.
Zaburzenia seksualne
Etiologia
Czynniki biologiczne:
- hiperprolaktynemia, hipogonadyzm, nadczynność tarczycy,
- nikotynizm, uzależnienie od alkoholu, narkotyków,
- leki: psychotropowe, hipotensyjne,
- cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, NT, udar, stwardnienie rozsiane, choroby narządów płciowych.
Psychogenne:
- rozwojowe: np. nieudane małżeństwo rodziców, wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie,
- osobowościowe: np. kompleksy, lęk w relacjach interpersonalnych, ukryte preferencje homoseksualne,
- partnerskie: np. brak akceptacji ze strony partnera, rutyna.
Społeczno - kulturowe:
- ograniczenia seksualne związane z rygoryzmem religijnym,
- obraz seksualności kreowany przez pornografię i mass-media,
- stereotypy pokazujące role seksualne.
Brak lub utrata potrzeb seksualnych (zaburzenie pożądania)
- brak zainteresowania aktywnością seksualną (partnerką, partnerem, masturbacją),
- brak myśli lub fantazji erotycznych,
- może wystąpić w depresji.
Awersja seksualna
Unikanie relacji seksualnych spowodowane odczuciami niechęci, wstrętu, obawy wobec wszelkich przejawów seksualności.
Brak radosnego przeżywania
Podczas pobudzenia seksualnego pojawia się reakcja genitalna, ale nie towarzyszy jej przyjemne wrażenie podniecenia.
Może wystąpić w depresji.
Zaburzenia erekcji członka (pot. impotencja) - definicja
Brak reakcji genitalnej.
Utrzymująca się niezdolność do osiągnięcia i/lub utrzymania erekcji.
Zaburzenia erekcji członka (pot. impotencja) - przyczyny
- 50% - organiczne (choroby serca i NT, andropauza, cukrzyca, choroby neurologiczne, urazy rdzenia kręgowego, pooperacyjne) ,
- 15% - psychogenne (zaburzenia erekcji tylko w czasie seksu, prawidłowe są erekcje ranne oraz w czasie masturbacji, często depresja) ,
- 30% - wieloczynnikowo.
Zaburzenia erekcji członka (pot. impotencja)
Ocena i leczenie
4 -stopniowa Skala Twardości Członka
Leczenie:
- inhibitory PDE-5 (sildenafil - Viagra, tadalafil),
- iniekcje prostaglandyn w ciała jamiste członka,
- pompy próżniowe, metody treningowe, protezowanie członka.
Psychogenne:
- inhibitory 5-PDE, metody treningowe, psychoterapia.
Zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet - etiologia
- subiektywne: brak lub zmniejszone uczucie przyjemności w czasie stymulacji seksualnej, obecne fizyczne objawy podniecenia,
- pochodzenia genitalnego: brak/zmniejszone obrzmienie i lubrykacja narządów płciowych, zmniejszone czucie, zachowane uczucie subiektywne,
- złożone: subiektywne + genitalne,
- przetrwałe podniecenie: spontaniczne i niepożądane, uczucie mrowienia i pulsowania przy braku pożądania.
Zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet
Leczenie
- kremy nawilżające pochwę,
- leki wazoaktywne,
- fizykoterapeutyczne, np. wibratory,
- metody treningowe, psychoterapia.
Zaburzenia orgazmu - podział
- brak/opóźnienie orgazmu,
- mogą być pierwotne/wtórne, ogólne/sytuacyjne
- u mężczyzn: wytrysk opóźniony/brak wytrysku,
- u kobiet (anorgazmia) – pomimo subiektywnie wysokiego podniecenia zmniejszone odczuwanie/brak orgazmu.
Różnicowanie zaburzeń wytrysku
Należy różnicować z wytryskiem wstecznym:
- zaraz po przedwczesnej ejakulacji, jest jedną z najczęstszych form zaburzeń wytrysku,
- sperma nie wydostaje się na zewnątrz ciała, lecz trafia poprzez krótki odcinek cewki moczowej do pęcherza moczowego.
- zwieracz pęcherza nie ulega skurczowi w czasie wytrysku.
Przyczyny wytrysku wstecznego
- operacja prostaty (np. jej przezcewkowe usunięcia),
- uszkodzenie unerwienia autonomicznego,
- cukrzyca (objaw neuropatii cukrzycowej),
- choroby neurologiczne (np. stwardnienie rozsiane).
Wytrysk przedwczesny
Najczęstsze zaburzenie seksualne* u mężczyzn.
Niezdolność do opóźnienia wytrysku wystarczającego do zadowolenia z gry miłosnej.
Przejawia się jako wytrysk:
1) Przed lub natychmiast po rozpoczęciu stosunku
(przed lub do 15 sekund po rozpoczęciu stosunku).
2) W trakcie wzwodu niewystarczającego do umożliwienia stosunku.
* Do zaburzeń nie klasyfikuje się przedwczesny wytrysk powstały na skutek PRZEDŁUŻONEGO POWSTRZYMYWANIA aktywności seksualnej.
Wytrysk przedwczesny - przyczyny
- nadwrażliwość neurogenna członka,
- zbyt krótkie wędzidełko żołędzi,
- nadczynność tarczycy,
- cukrzyca,
- częste masturbacje,
- impulsywność,
- neurotyzm.
Wytrysk przedwczesny - Leczenie
- TLPD (klomipramina),
- SSRI (sertralina, paroksetyna, fluoksetyna),
- żele znieczulające miejscowo żołądź.
Pochwica - definicja / leczenie
Niezależny od woli, spastyczny skurcz mięśni otaczających pochwę, przez co wprowadzenie członka jest niemożliwe lub bolesne.
Leki: rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwlękowe,
metody treningowe.
Dyspareunia - definicja
Trwały lub nawracający ból narządów płciowych podczas wprowadzania członka do pochwy.
Nadmierny popęd seksualny - etiologia
- hiperandrogenizm u kobiet,
- padaczka,
- stan maniakalny,
- mechanizmy obronne,
- guzy mózgu.
Nadmierny popęd seksualny - Leczenie
- leki obniżające popęd (antyandrogenne i psychotropowe),
- psychoterapia,
- ruch SA ( seksoholików anonimowych).
Leki psychotropowe a funkcje seksualne
Najczęściej wywołują:
- zanik potrzeby seksualnej,
- zaburzenia erekcji i orgazmu
Leki psychotropowe a funkcje seksualne
Częste dysfunkcje seksualne
p/psychotyczne - chloropromazyna, haloperidol, prenazyna, sulpiryd, tiorydazyna, zuklopentiksol, rysperidon, amisulpryd
p/depresyjne, p/lękowe - BDZ, citalopram, duloksetyna, escitalopram, fluoksetyna, klomipramina, paroksetyna, sertralina, wenlafaksyna
normotymiki - karbamazepina, kwas walproinowy
Leki psychotropowe a funkcje seksualne
Mniejsze ryzyko dysfunkcji seksualnych
p/psychotyczne - arypiprazol, klozapina, kwetiapina, olanzapina, ziprasidon
p/depresyjne - fluwoksamina, wortioksetyna, moklobemid, bupropion, reboksetyna, trazodon, mianseryna, mirtazapina, tianeptyna, agomelatyna
normotymiki - lamotrygina, węglan litu
