Stany nagłe w psychiatrii Flashcards
Zachowania agresywne - opis
Agresja to działanie zmierzające do spowodowania szkody, krzywdy fizycznej lub psychicznej, nacechowane znacznym pobudzeniem i gwałtownym przebiegiem, skierowane na inną osobę, przedmiot lub siebie samego (autoagresja).
Zachowania agresywne - czynniki ryzyka
- niski poziom wykształcenia, niski status socjoekonomiczny, słabe wsparcie społeczne, brak zatrudnienia, konflikty z prawem, agresja w relacjach rodzinnych,
- zachowania agresywne w przeszłości (najważniejszy), samouszkodzenia, znęcanie się nad słabszymi (np. zwierzętami),
- majaczenie, otępienia, zatrucie alkoholem/SPA, ostre objawy psychotyczne, pobudzenie katatoniczne, drażliwość w manii, zespół depresyjny z obecnością dużego niepokoju, zaburzenie stresowe pourazowe, osobowość dyssocjalna, upośledzenie umysłowe,
zaburzenia hiperkinetyczne, - guzy, urazy, zapalenia, stany poudarowe (szczególnie, gdy dotyczą płatów czołowych i skroniowych), SM, niedotlenienie OUN w POChP, SLE, hipoglikemia, nadczynność tarczycy,
- paradoksalne reakcje na BDZ, powikłania GKS, akatyzja, zatrucie cholinolitykami.
Zachowania agresywne - objawy
- głośno wypowiadane groźby słowne,
- zaciskanie zębów, pięści,
- trzymanie przedmiotów, które można wykorzystać do aktów przemocy,
- narastające pobudzenie (przyśpieszenie toku myślenia i wypowiedzi, aktywności motorycznej),
- wzmożona potliwość, zaczerwieniona twarz, drżenie rąk,
- zadziałanie stresorów, np. konflikt z otoczeniem.
Zachowania agresywne - zasady badania
- priorytetem jest bezpieczeństwo własne badającego, jak i innych osób znajdujących się w zasięgu oddziaływania agresywnego pacjenta, a także bezpieczeństwa samego pacjenta,
- należy zapewnić sobie pomoc innych osób personelu szpitalnego, a w razie potrzeby wezwać odpowiednie służby,
- nie należy pozostawać samemu w towarzystwie pobudzonego pacjenta lub pacjenta z takimi objawami w wywiadzie,
- nie należy badać pacjentów uzbrojonych,
- badanie należy przeprowadzić w miejscu umożliwiającym wszystkim członkom zespołu ewentualną ewakuację, a także zachowanie bezpiecznej odległości od pobudzonego pacjenta,
- nie należy pozostawiać w jego zasięgu potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów.
Zachowania agresywne - postępowanie
Interwencje psychologiczne
- zebrać jak najwięcej informacji o pacjencie przed badaniem,
- należy się starać nawiązać z nim kontakt słowny oraz ten kontakt podtrzymać,
- ważna jest umiejętność stosowania słownej deeskalacji, techniki mającej na celu redukcję wrogości, napięcia emocjonalnego i rozdrażnienia pacjenta,
- rozpocząć od tematów neutralnych,
- należy spokojnie, ale zdecydowanie, poinformować pacjenta, że zachowanie agresywne i stosowanie przemocy jest niedopuszczalne,
- wypowiedzi powinny być spokojne, do pacjenta nie należy podchodzić od tyłu, ani za blisko (strefa intymności 4x większa, zachować min. 2m), unikać długotrwałego kontaktu wzrokowego,
- zaoferować pomoc w odzyskaniu samokontroli oraz alternatywnych do agresji form radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Zachowania agresywne - postępowanie
Interwencje farmakologiczne
- głównym celem jest uspokojenie pacjenta, dlatego lekami z wyboru są BDZ, w miarę możliwości p.o.
np. 5—20 mg diazepamu, 1-2,5 mg lorazepamu, - ponieważ podanie p.o. z reguły nie jest możliwe,
i. m. podaje się: 50 mg klorazepatu, - nie zaleca się podawania diazepamu domięśniowo, ponieważ źle się wchłania z mięśni,
- należy unikać podawania i.v. ze względu na: ryzyko depresji OUN, problemu z uzyskaniem dostępu i wyższe ryzyko powikłań,
- BDZ mogą być nieskuteczne u pacjentów z rozwiniętą tolerancją,
- podawanie leków uspokajających osobom pozostającym pod wpływem alkoholu oraz zatrutym lekami psychotropowymi jest przeciwwskazane,
Zachowania agresywne - postępowanie
Interwencje farmakologiczne - CD
- u pacjentów w podeszłym wieku należy unikać BDZ,
- w przypadku przeciwwskazań do podania BDZ można podać 50—100 mg hydroksyzyny ,
- w przypadku ostrej psychozy: i.m. klasyczny LPP,
np. 2,5—10 mg haloperidolu
(kolejne dawki można powtarzać co 4–6 godzin, nie należy przekraczać dawki 18 mg/d), - w celu opanowania pobudzenia w przebiegu psychoz schizofrenicznych oraz epizodu maniakalnego preferuje się stosowanie im. LPPIIG: olanzapinę lub arypiprazol.
Zachowania agresywne - postępowanie
Przymus bezpośredni
(Art. 18 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego)
Użycie środków przymusu bezpośredniego jest interwencją terapeutyczną i zawsze musi wynikać ze ściśle ustalonych wskazań medycznych.
Przymus bezpośredni - kiedy można go zastosować?
Można go zastosować wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, które:
- Dopuszczają się zamachu przeciwko:
- życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby,
- bezpieczeństwu powszechnemu. - W sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu.
- Poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej, innego zakładu leczniczego lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.
Środki przymusu bezpośredniego
- przytrzymanie,
- przymusowe podanie leków,
- unieruchomienie lub izolacja (dot. pkt. 1. i 2.).
Napady paniki
Jakie przyczyny somatyczne wykluczyć?
- choroba niedokrwienna i zawał serca,
- zespół hiperwentylacji,
- hipoglikemia,
- przełom tarczycowy,
- zespół rakowiaka,
- guz chromochłonny,
- zaburzenia rytmu i przewodnictwa mięśnia sercowego,
- wypadanie płatka zastawki dwudzielnej (często współwystępuje z napadami lęku).
Choroby i zaburzenia psychiczne, w których występują napady paniki:
- zaburzenia depresyjne,
- ChAD,
- zaburzenia psychotyczne,
- inne zaburzenia lękowe,
- zaburzenia adaptacyjne,
- PTSD.
Substancje, mogące wywołać napady paniki
- zatrucie: amfetamina i jej pochodne, kokaina, halucynogeny, kofeina, teofilina, α-adrenomimetyki (pseudoefedryna), johimbina, wczesny okres stosowania SSRI (szczególnie u młodych dorosłych i młodzieży, tzw. zespół aktywacyjny),
- odstawienie: alkohol etylowy, BDZ, opiaty, kofeina.
Napady paniki - postępowanie
Przerwanie napadu lęku („spirala lęku”: sprzężenie zwrotne między odbieraniem doznań cielesnych a poczuciem zagrożenia).
Oddziaływania psychologiczne – nawiązanie kontaktu,
zapewnienie o braku zagrożenia, metody relaksacyjne,
uregulowanie oddechu.
Interwencja farmakologiczna:
- szybko i krótko działające BDZ (preferowana droga p.o.), np. alprazolam 0,25-1 mg p.o., lorazepam 1-4 mg p.o.,iv.,im.,
- jeśli istnieją przeciwwskazania do BDZ – stosować hydroksyzynę.
Majaczenie (delirium) niewywołane alkoholem ani SPA
Ostry stan, będący przejawem załamania się homeostazy organizmu.
Charakteryzuje się występowaniem zaburzeń świadomości, uwagi, myślenia i zachowania.
W patogenezie największe znaczenie ma upośledzenie transmisji cholinergicznej.
Majaczenie (delirium) niewywołane alkoholem ani SPA Czynniki ryzyka
STARSZY WIEK, wcześniejsze upośledzenie funkcji poznawczych, otępienie, przewlekła choroba somatyczna.
Szczególnie zagrożone majaczeniem są osoby w starszym wieku, po rozległych zabiegach chirurgicznych.
Objawy nasilają się głównie wieczorem lub nocą.
Majaczenie niewywołane alkoholem ani SPA - przyczyny
- neurologiczne: infekcje mózgu i opon MR, krwawienia wewnątrzczaszkowe, udar niedokrwienny, nowotwory mózgu, padaczka, urazy głowy, choroby demielinizacyjne,
- odwodnienie, hipo/hiper-glikemia, hipo/hiper-natremia, hiperkalcemia, hipoksja, porfiria, kwasica, niedobór tiaminy, nadczynność i niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, zespół Cushinga,
- infekcje dróg oddechowych i moczowych, niewydolność wątroby i nerek,
- leki antycholinergiczne, odstawienie leków,
- CO, rozpuszczalniki, metale ciężkie,
- ból (przy złamaniach),
- zaparcia, zatrzymanie moczu,
- stres psychologiczny (śmierć bliskiego, hospitalizacja).
