Week 2 VO 4: Absorptie van vitamines en sporenelementen

Question 1

Wat zijn vitamines en wat zijn sporenelementen

Answer 1

Vitamines: organische verbindingen

• Geen/ onvoldoende aanmaak voor mensenlijk lichaam
• Zijn vaak co-enzymen

Sporenelementen: anorganisch
- Relatief kleine hoeveelheden volstaan

Question 2

Vitamine B12; cobalamine bron, synthese

Answer 2

Bron: dierlijke producten
Synthese: bacteriën
Herbivoren: via darm-microflora
Mens: onvoldoende productie

Question 3

Absorptieproces B12; 8 stappen

Answer 3

1. Eiwit-B12 complex; afbraak in maag door maagzuur & pepsine
2. Binding aan R-protein (RP); product van maag- en speekselklieren
3. B12-RP complex naar dunne darm
4. Afbraak RP door proteases uit pancreas
5. B12 bindt aan Intrisinc factor; product van pariëtale cel
6. B12-IF complex bindt aan receptor cubuline op darmcel
7. Endocytose van B12-IF-receptor complex
8. Lysosoom: afbraak IF –> vrije B12 in bloedbaan

Question 4

Entero-hepatische circulatie

Answer 4

Vitamine B12 voorraad in de lever –> afgegeven aan gal –> in terminale ileum weer opgenomen

Question 5

Vitamine B12 is een cofactor voor 2 reacties

Answer 5

1. Methionine synthase:
   - B12+CH3-THF –> THF
   - THF is nodig voor aanmaak purines –> bouwstenen DNA en RNA
2. MMCoA mutase:
   - Verplaatst CO-S-CoA groep binnen hetzelfde molecuul

Question 6

Megaloblastaire erytropoëse

Answer 6

Aanmaak van grote rode bloedcellen

• Verstoorde aanmaak bloedcellen in beenmerg
• Onbalans in rijping van cytoplasma kernen
• Minder cellen
• Hypersegmentatie kernen witte bloedcellen
• Ook bij foliumzuurdeficiëntie

Question 7

Macrocytaire anemie

Answer 7

Verminder hoeveelheid bloedcellen samen met abnormale grootte van rode bloedcellen
Symptoom Vit. B12 deficiëntie

Question 8

B12 deficiëntie symptomen

Answer 8

Verstoorde celdeling 
Aantasting axonen
Stijging plasma concentratie van 
- Homocysteine
- Metylmalonaat

Question 9

B12 deficiëntie oorzaken

Answer 9

Lage inname
Verstoorde eiwitafbraak, lage maarzuurzsecretie
Verlies receptor; ontsteking/ resectie ileum
Verlaagde IF productie bij verlies pariëtale cellen

Question 10

Vitamine D

Answer 10

Van belang voor Calcium opname en fosfor huishouding
Afkomstig van cholesterol derivaten
Precursor vit. D in huid

Question 11

1,25-dihydroxyvitamine D

Answer 11

Actieve vorm van vitamine D, een hormoon
Wordt gevormd uit vitamine D via 2 enzym reacties
- In de lever en nieren
Synthese gereguleerd door Ca2+ concentratie in bloed
Stimuleert opname Ca2+ door darm
Verlaagt uitscheiding Ca2+ via urine

Question 12

Opname Vitamine D

Answer 12

Lipofiel; opgelost in vet-bestanddelen van de voeding
In deze vorm niet beschikbaar voor absorptie
Opname afhankelijk van
- Lipolyse, spijsvertering
- Vorming gemengde micellen
Opname in darmcel via diffusie

Question 13

Triglyceride

Answer 13

Kwantitatief belangrijkste bestanddeel van vet
Afbraak door:
- Maaglipase
- Pancreas triacylglycerol lipase

Question 14

Lipolyse

Answer 14

Colipase nodig voor binding PTL aan/op ver-emulsie druppels
Galzouten/ producten lipolyse/ cholesterol/ fosfolipiden/ vetoplosbare vitamines vormen
gemengde micellen

Question 15

Opname lipiden door darmepitheel

Answer 15

Mucuslaag op epitheel vrijwel ondoordringbaar voor vettten
Gemengde micellen zijn H2O oplosbaar en diffunderen wel door mucuslaag
Lage pH aan oppervlakte
Dissociatie gemengde micellen
Transport lipiden over celmembraan via diffusie

Question 16

Ijzer

Answer 16

Essentieel sporenelement
Toxisch in hoge concentraties
Opname wordt afgestemd op behoefte van lichaam
Via terugkoppelingsmechanisme

Question 17

Erfelijke hemochromatose

Answer 17

Verstoorde regulatie ijzer-opname 
Hoge ijzeropname 
Geen/minder sturing door FE3+ in bloed
Depositie van ijzer in weefsels/ organen
Lever, huid, pancreas, hartspier, gewrichten 
Orgaanschade, langzaam progressief 
Mutatie in HFE gen

Question 18

FE2+ opname

Answer 18

In duodenum/ proximale jejunum
Import via DMT1
Ferritine; bindt Fe2+ irreversibel
Export via ferroportine, zorgt voor lage concentratie Fe2+ in de cel
Activiteit ferroportine wordt hormonaal gereguleerd
Transferrine; eiwit in bloed dat FE3+ bindt en transporteert

Question 19

Transferrine

Answer 19

Alle ijzer in bloedbaan gebonden aan eiwit, vooral TF
TF verzadiging ± 40%
Cellen: TF receptor
Opname Fe3+-TF via receptor gemedieerde endocytose
TF verzadiging daalt

Question 20

Regulatie Fe2+ opname via hormoon hepcidine

Answer 20

Hepcidine afgifte wordt gestimuleerd door Fe3+ transferrine –> remming ferroportine