Week 2 HC.6 - Acute en chornische pancreatitis Flashcards
Waar grenst pancreasstaart aan?
Waar grenst pancreacorpus aan? Hoe wordt dit gebruikt?
Pancreasstaart ligt tegen de milt hilus aan
Pancreascorpus loopt achter maag langs
• Wordt met endoscopische echo gebruikt door katheter in maag te brengen !!
Pancreascorpus ligt tegen duodenum
Pancreas functies (2) -Wat gebeurt er op korte termijn zonder pancreas
• Vertering (exocrien) Pancreas enzymen ○ Trypsine ○ Lipase ○ Amylase • Bloed glucose regulatie (endocrien) Hormoonproductie ○ Insuline ○ Glucagon -Zonder pancreas raakt suikerregluatie snel op hol --> dood aan hyperglycemie (behandelbaar met subcutane pomp en pederenzymen)
ERCP
- Staat voor
- Hoe pancreas bereiken
- Wat zichtbaar gemaakt
- Endoscopisch Retrograde Cholangio- en Pancreaticografie
- Door slokdarm, maag, pylorus, duodenum in tweede deel, camera richting papil van Vater, katheter in papil inbrengen en contrastvloeistof inspuiten
- Ductus pancreaticus en choledochus zichtbaar gemaakt op Röntgenbeelden (ductus pancreaticus is haardun lijntje met vorm van pancreas, ductus hepaticus iets dikker, duidelijke anatomische vertakking)
Incidentie
- Acute pancreatitis (+ernst van aanvallen en voorkomen hiervan) + mortaliteit
- Chronische pancreatitis (+mortaliteit over 25 jaar)
• Acute pancreatitis
○ Incidentie: 70-700/1.000.000
Een van de meest voorkomende opname indicaties
○ 80% milde aanvallen: binnen 3-5 dagen ontslagen (patiënt heeft vaak alsnog hele heftige buikpijn)
○ Ernstige aanvallen in 10-20% van gevallen; er treedt necrotisering op, weken in ziekenhuis, heel ziek
○ Mortaliteit: 9%
• Chronische pancreatitis ○ Prevalentie: 0,4-5% ○ Mortaliteit: tot 50% over 25 jaar
Verschil acute en chronsiche pancreatitis
-Wat is acute and chronic pancreatitis
Ligt op spectrum:
Gezond persoon < acute pancreatitis, ziek, steriele ontsteking, na herstel geen restafwijkingen < voldoende/ernstige aanval, verlittekening van pancreas, chronische fase, vaak stenen en fibrose en verlies van functie, diabetes
Normaal < acuut< acute and chronic < chronisch
-Acute and chornic = mengvorm, chronische tekenen (diabetes, verlies functie, verlittekening) maar acute aanvallen
Meest relevante pancreasverstoringen
• Cystic fibrosis • Acute pancreatitis • Chronische pancreatitis (alles waar langdurig ontsteking bestaat --> vergrote kans op kanker (bijvoorbeeld ook bij Crohn, colitis ulcerosa, Barret--->>>) • Pancreas kanker ○ Stijgende incidentie ○ Dodelijk; 5-jaar survival rate < 10% ○ Alcohol en roken maken het erger
Klinische presentatie acute pancreatitis
- Symptomen (3,5)
- Treedt op (tijd) na ___
- Kenmerken patiënt
- Waarden om diagnose te bewijzen:
-Ernstige epigastrische pijn, uitstraling naar rug, misselijkheid en braken
Als gal-regelateerd: soms koliekpijn
-Treedt vaak 6-12 na zuipen op
-Vaak jongere mensen, hele heftige pijn in maagkuiltje, voelt als mes tot wervelkolom en misselijk
-Diagnose bij: klinische tekenen EN serum amylase/lipase >3 ULN
Oorzaken (8) acute pancreatitis (+aandeel van belangrijkste)
• Obstructie (galstenen, >50% oorzaken)
○ Verstopping van 2 buizen, hoe druk –> acute pancreatitis
• Intoxicatie of drugs (met name alcohol, soms medicatie ook)
• Trauma
• Metabolische stoornissen (hoog calciumgehalte, hypertriglyceridemie)
• Aangeboren aandoening
• Infectie
• Vasculaire abnormaliteit
• Meervoudige aandoening
Ernst en mortaliteit acute pancreatitis
- Aantal milde gevallen + mortaliteit
- Aantal ernstige gevallen en mogelijke prognoses
- 80% mild (volgens dokterdefinitie), waarvan 5% overlijdt
- 20% ernstige gevallen, waarvan 70% steriele necrose krijgt (12% overlijdt) en 30% een bacteriële/schimmel infectie krijgt (heel ziek, op IC, ophopingen in de buik) (25% overlijdt)
Wat gebeurt er met pancreasenzymen bij acute pancreatitis? Wat leidt hier allemaal toe?
Auto-digestie doordat enzymen al in pancreas worden geactiveerd
- Hoge druk/ischemie/alcohol etc. in pancreas (door bvb galsteenobstructie)
- Celintegriteit aangetast door hoge druk en ischemie –> celwanden acini gaan stuk
- Enzymen niet beveiligd, komen in nieuwe pH, vervroegde activeringscascade –> autodigestie
Complicaties (8 klachten/symptomen) bij acute pancreatitis
- Typische pijn (epigastrio, mes, uitstraling rug)
- Misselijkheid en braken
- Koorts
- Icterus (bij galwegobstructie)
- Pseudocyste (vochtblazen)
- Inectie/necrose/abces
- Sepsis (bloedvergiftiging)
- Multiple organ failure
Hoe ziet een ontstoken pancreas er macroscopisch uit?
• Witte puntjes: verzeping en digestie
• Na auto-digestie: alvleesklierclelen zijn permanent kwijt
(gelukkig overcapaciteit, maar alsnog gevaarlijk)
Behandeling acute pancreatitis
- Doel/bedoeling
- Mogelijkheden hiertoe
• Oorzaak wegnemen (galsteen, niet drinken, medicatie wegnemen, etc.)
Support: organen ondersteunen en andere complicaties verhelpen
• IC
Endoscopische behandeling
Radiologische interventie (abcessen draineren)
Chirurgie (vaak is uitkomst heel erg slecht)
Etiologische factoren chronische pancreatitis
- Toxisch metabool: alcohol, roken
- Medicatie, toxines
- Idiopathisch
- Genetisch, Auto-immuun
- Terugkerend: postnecrose, ischemisch, terugkerend acuut
- Obstructief: tumor, trauma
Prognose chronische pancreatitis
- Ernst
- Mortaliteit
- Verhoogde risico
- Serieuze gevolgen…
- Mortaliteit: 15-20% direct gerelateerd aan ziekte en complicaties, 80-85% indirect gerelateerd (malnutritie, alcoholische leverziekte, roken, trauma)
- Verhoogde kans op pancreaskanker: 4% per 20 jaar
