Week 2 HC.1 - Diagnostiek in de MDL Flashcards
Prevalentei MDL ziekten in NL
- Hoeveel mensen hebben klachten
- Hoeveel poliklinische bezoeken gerelateerd aan MLD?
- Kenmerk behandeling
- Bijna 2 miljoen mensen hebben klachten op het gebied van MDL-ziekten
- 12-17% van de ziekenhuisopnames en polikliniek-bezoeken is gerelateerd aan MDL-ziekten
- Multidisciplinair
Indeling MDl aandoeningen
• Acuut
○ Maag/darm bloeding
○ Pancreatitis
○ Infecties (enteritis, cholangitis)
○ Symptomatisch galsteen lijden, diverticulitis
• Chronisch
• Ifecties (virale hepatitis, Helicobacter Pylori, parasitaire infecties)
• Inflammatoir (IBD, auto-immuun hepatitis, pancreatitis)
• Functioneel (IBS, motoriekstoornissen, achalasie)
• (pre-) Maligne tumoren (slokdarm, maag, pancreas, galwegen, colon)
ALGEMENE diagnostiek MDL
• Laboratorium onderzoek (Bloed, Feces (calprotectine, FIT) , urine, Adem testen (H. Pylori) • Radiologie ○ Dynamische onderzoeken (passage foto's) ○ Conventionele onderzoeken (x-boz) ○ Echografie ○ MRI/CT scans • Microbiologie • Pathologie
Indeling MDL-specifieke diagnostiek + wat mogelijk
Endoscopisch en functioneel • Endoscopie ○ Gastroscopie (vanaf de bovenkant) ○ Enteroscopie ○ Colonoscopie (vanaf de onderkant) ○ Endo-echografie ○ ERCP ○ Pil camera's • Functie onderzoeken ○ Manometrie ○ PH-metrie
Beschrijf kort chronologie ontwikkeling MDL-diagnostiek
-Starre buis inbrengen
-Buis semiflexibel maken,
-Operatiemogelijkheden toevoegen
-Camera
-Glasvezel, flexibele scoop met goed beeld
-Video endoscopie
Kortom: allemaal erg recent
verder: eerst alleen diagnostiek –> daarna behandeling –> nu zelfs preventie
Preventie bij MDL-diagnostiek
- waar wordt naar gezocht? wat wordt hiermee gedaan?
- Op welke schaal?
- Welke andere ziektebeelden kunnen vroeg opgespoord worden?
• Er wordt gezocht naar darmpoliepen –> weghalen = voorkomen darmkanker
• Bevolkingsonderzoek: Colon adenomen –> colon kanker
• Reflux oesophagitis, Barrett –> slokdarm carcinoom
H. pylori infectie, atrophische gastritis –> maag carcinoom
Alle kankers in vroege stadia (ontwikkeling oorzaak kanker) te voorkomen bij goed onderzoek
Aanvullende onderzoeken voor bovenste tractus digestivus (5)
- Gastroscopie: met camera in maag kijken, goed slijmvlies zichtbaar, functionaliteit (bewegingen) enigszins zichtbaar, goed behandelingen uitvoeren
- X-slokdarm passage: contrast slikken en Röntgenfilmpje maken, laat anatomie zien beetje maar niet altijd specifiek genoeg, laat goed functionaliteit zien
- CT-scan: geeft voor bovenste tractus digestivus nauwelijks informatie, alleen een beetje anatomie
- Manometrie, PH-metrie (slang met zuursensor): allebei heel specifiek functieonderzoek, meten respectievelijk contracties en zuurgraad in de slokdarm
Beschrijf kort hoe aanvullende onderzoeken voor bovenste tractus digestivus scoren op anatomie, functionaliteit en behandeling
Anatomie; Functionaliteit; Behandleing Gastroscopie: +++; +; +++ X-slokdarm passage: ++; ++; - CT scan: +; -; - Manometrie: -; +++; - PH-metrieL -; +++; -
Gastroscopie
-Indicaties (6)
-Passageklachten, refluxklachten (chronisch), maag ulcus, anemie (bij geen andere verklaring), melena, coeliakie
Gastroscopie bij refluxoesofagitis
- Wat is het
- Hoe ziet het eruit
- Hoe ziet verder gevorderd stadium eruit
- Ontsteking door zuur uit maag, geclassificeer A-D
- Ziet eruit als slokdarm met pussige laag over ontsteking heen
- Carcinoom, kan heel groot zijn (chirurg behandeling), of vlak
Gastroscopie bij varices
- wat zijn het
- waar duiden ze op
- hoe ziet het eruit + behandeling
-Spataderen in slokdarm
-Duiden op hoge druk in portale systeem (leverziekte)
-Uitzetting met vaak een white nipple (fibrineplug die duidt op recente bloeding)
○ Kan weer losschieten –> bloeding
Cap op scoop zetten, spatader aanzuigen, elastiek overheen schieten –> vat stolt dicht, weefsel sterft, spatader is weg
Gastroscopie bij ulcera
- Wat geeft classificatie hiervan aan
- Kenmerken van bloeding in pharynx vs. zweer
- Classificatie geeft risico op bloeding aan (hoe lager het getal, hoe gevaarlijker)
- Bloedin uit pharynx is vaak veneus, bloeding van een zweer is vaak arterieel (spuit echt bijna rechte straal)
Endo-echografie hoe?
• Echo op de tip van de scoop
• Lagen van maag-darmstelsel bekijken
Hoe ver zijn tumoren doorgegroeid? Hoe zijn lymfeklieren?
- Wat gebeurt er bij manometrie
- Wat zie je bij normaal
- Wat zie je bij achalasie
- Buis in slokdarm met op verschillende hoogtes druksensoren
- Normaal: buis, sphincters aangespannen tenzij er voedsle langs moet
- Achalasie: probleem met innervatie slokdarm, LES ontspant niet (continue lijn die druk aangeeft), geen peristaltische golf zichtbaar
Hoe voer je X-slokdarm passage uit
Bariumfoto, contrast eten
2 casus
- Oude rokende man, toenemend last dat eten niet wil zakken, 5 kg gewichtsverlies in 6 weken –> Waar denk je aan? Welk onderzoek zet je hiervoor in?
- Jong persoon, toenemend last dat eten niet wil zakken, 5 kg gewichtsverlies in 6 weken –> Waar denk je aan? Welk onderzoek zet je hiervoor in?
-Oude man:
waarschijnlijk kanker –> gastroscopie, kan gelijk biopten nemen
-Jong persoon:
Motiliteitsstoornis –> manometrie
Aanvullende onderzoeken voor dunne darm (4)
- Endoscopie (singe/double balloon, spiral enteroscopie)
- MRI enterografie
- CT enterografie
- Pil camera
Hoe werkt double balloon enteroscopie?
Hoe werkt spiral enteroscopie
§ Scoop invoeren, eerste ballon opblazen, scoop langs gefixeerde ballon verder duwen, tweede ballon opblazen, eerste naar voren duwen en ook opblazen, scoop naar achter trekken en daarmee dunne darm meetrekken (beetje mouw opstropen idee)
§ Scoop met daarop een motor die de darm sneller op kan stropen
Indicaties voor aanvullend onderzoek dunne darm (4)
• Ziekte van Crohn • Ferriprieve anemie (bloedvat uitstulpingen zichtbaar in dunne darm • Rectaal bloedverlies • Zeldzame tumoren ○ GIST ○ Lymfomen ○ Carcinoid ○ Adenocarcinoom
Wat voor beeld zie je bij (gezonde) enteroscopie
Villi echt zichtbaar, zeeanemoon idee
Met nieuwst scopen kan je bloedvaatjes door villi zien lopen en de erytrocyten stroom hierin
Aanvullende onderzoeken voor colon
- Colonoscopie
- CT-colonografie
- Pil camera
Indicaties voor aanvullend onderzoek colon
- Bevolkingsonderzoek (Poliepen)
- IBD (Colitis ulcerosa en M. Crohn)
- Ferriprieve anemie (poliepen, colon carcinoom)
- Veranderd defecatie patroon ( > 50 jaar)
- Chronische buikklachten
Wat zie je van begin naar eind bij gezonde colonoscopie
Anus is gwn rond
Colon descendens is kamerstructuur, ronde gaten buis
Colon transversum is buis met driehoekige plooien
Caecum met maantje = valvula naar dunne darm
Colonpoliepen
- Wanneer ontwikkelen
- Wat kunnen we hiermee
- Risico’s en andere mogelijke complicaties
- Leeftijdsgebonden; op jonge leeftijd kleine poliep, naarmate we ouder worden ontwikkelen er poliepen in darm die risico op kanker vergroten
- Weghalen –> sterke risicoreductie
- Naast risico op adenoom, ontstekingspoliepen (met risico op littekenweefsel)
Hoe ziet stroomschema voor bevolkingsonderzoek darmpoliepen eruit?
Check in bloed voor ontlasting (4,4 milj. doelgroep, 2,2 milj. uitnodigingen, 1,3 analyses)
Positief –> darmonderzoek (85.000 positief, 72.000 colonoscopieën uitnodigingen, 1,3 analyses)
Als positief –> poliep verwijderen
Hoe worden darpoliepen verwijderd?
Hoe worden grote poliepvelden verwijderd>
Koude lis, warme lis, met mes wegsnijden operatief
Ggrote poliepvelden met vloeistof onderspuiten en weghalen
Colonoscopisch beeld bij Colitis ulcerosa
- CONTINUE oppervlakkige ontstkeing
- Alleen in colon
- Rectaal bloedverlies
- Chirurgie curatief
Colonoscopisch beeld bij Crohn
Diepe ONDERBROKEN ulceraties Van mond tot kont rectaal bloedverlies Fistels, vernauwingen Chirurgie restrictief voor recidief
Aanvullende onderzoeken voor pancreas en galwegen
- ERCP onderzoek
- Onderzoek van galwegen, ingang via papil van Vater
- Met speciale camera die opzij kijkt
- NIET MEER DIAGNOSTISCH
ERCP
- staat voor
- Wordt gebruikt voor
- Andere indicaties
Endoscopisch REtrografe Cholangio- en pancreaticografie
-Niet diagnostisch, wel bijvoorbeeld choledochus steen verwijdering/stent therapie bij pancreas/cholangiocarcinoom
Als wel diagnostisch liever MRI, als behandeling nodig wel ERCP
-Gallekkage, chronische pancreatitis
MRCP
- staat voor
- indicaties
Magnetic resonance cholangiopancreaticografie
Diagnostisch: choledochus stenen, stenose, PSC, pancreas cyste
Endo-echografie
-Kan ingezet worden voor ___ en ___
Diagnostisch: choledochus stenen, pancreas cyste, stadiering, pathologie
Therapeutisch: pancreas cyste drainage
Aanvullende onderzoeken voor lever
- Echo lever (doorbloeding, tumoren, afwijkingen)
- Fibroscan (nieuwe tool, shockgolf door lever die resoneert om stijfte van lever te bepalen, fibrose en sclerose bepalen)
- CT-lever
- MRI
