Week 4 HC.3 - IBD inleiding Flashcards
IBD
- Staat voor
- Gaat over wat voor ziekten?
- Incidentie
- Kenmerken patiëntenpopulatie
- Prognose en risico
-Inflammatory bowel diseases
-Chronische darmontstekingen:
Colitis Ulcerosa (colon gelokaliseerd, begint vaak endeldarm en groeit omhoog)
Crohn; mond tot kont
IBD unclassified (IBD-U)
-Incidentie neemt toe, 90.000 patiënten in Nederland
Lijkt te maken te hebben met Westerse levensstijl en vergrijzing
-Jonge patiëntenpopulatie, 50-65% <30 jaar bij manifestatie ziekte
-Levenslange morbiditeit, impact kwaliteit leven, verhoogd risico coloncarcinoom (bij lokalisatie colon)
Morbus Crohn
- Lokalisatie en uitgebreidheid ontsteking, aandeel van elk type lokalisatie + gunstigheid onaangedane deel
- Klinische verschijnselen
-Transmurale, discontinue, inflammatie mogelijk in gehele GI-tract
50% = ileocolitis
30% = uitsluitend ileum (met name terminale ileum)
15-20% - uitsluitend colon (vaak proximaal)
Mond tot kont gevallen komen weinig voor
Rectum blijft vaak vrij van ontsteking (i.t.t. colitis), gunstig voor operatie: darm op rectum plaatsen
-Klinische verschijnselen
○ Buikpijn, diarree (met/zonder bloedverlies), vermoeidheid en gewichtsverlies
○ Fistelvorming (verbinding, begint als buisje maar kan tot andere organen reiken)
○ Perianale ziekte en proximale ziekte
○ Malabsorptie
§ Afhankelijk van lokalisatie ontsteking:
Colon: veel vochtverlies
Dunne darm: nutriënten malabsorptie
○ Extra-intestinale manifestaties
Colitis ulcerosa
- Lokalisatie en uitgebreidheid ontsteking
- Klinische verschijnselen
-Lokalisatie in colon, oppervlakkige continue ontsteking
Proctitis; endeldarm ontsteking
Linkszijdige colitis; vanaf flexura lienalis distaal
(Pan)colitis; gehele colon, extra risico op extra-intestinale manifestaties
-Klinische verschijnselen
○ Diarree (vrijwel altijd met bloed en slijm bij de feces)
○ Bloed en slijm (met of zonder ontlasting)
○ Toename defecatiedrang (loze aandrang)
○ Algemene ziekteverschijnselen zoals koorts, anorexie en vermagering
○ Pijnlijke darmkrampen vóór defecatie
Verschillen Colitis Ulcerosa en M Crohn
Colitis; Crohn
Colon; Mond tot kont
Continu; Discontinu (skip lesions)
Oppervlakking (mucosaal, submucosaal; Transmuraal
Geen fisteling, zelden perianaal abces; Fisteling, perianaal abces
Minder vaak extra-intestinale manifestaties: artritis, uveritis, huidlaesies, PSC overlap; Vaak extra-intestinale manifestaties: aften, artritis, erythema nodosum, pyoderma
Wat is een subtotale colectomie + leven patiënt
Colon wordt verwijderd
Mensen hebben bij ileorectale anastomose 7-10x per dag ontlasting, dunne darm past beetje aan voor water opname, ontstoken deel i.e.g. weg
In anastomose ook een bocht, ‘pause’, gezet, zodat eten niet te snel door lichaam vliegt
Epidemiologie IBD
- Prevalentie
- Incidentie
- Belangrijkste leeftijdsgroepen
- Gebieden met hoogste incidentie
- Prevalentie 100/100.000
- Incidentie 10.000 per jaar
- Vooral 15-25 jaar en 55-65 jaar
- Veel in Canada en Noord-Europa
IBD pathogenese
- Oorzaak
- Gevolgen(patroon)
- Mutifactorieel: erfelijkheid, omgevingzfactoren, microbioom, broer/zus/direct familielid met IBD
- -> verstoring balans van immuunsysteem
- -> overexpressie pro-inflammatoire cytokines
- -> beschadiging epitheel
- -> continue ontsteking
Vat heel kort pathogenese IBD samen
Bij IBD sprake van disbalans mucosale immuunrespons
Andere inflammatoire reactie –> chronische ontsteking die niet vanzelf stopt, geen zelfregulatie
Vaak voorkomende klachten bij IBD
- Diarree
- Buikpijn
- Gewichtsverlies
- Deficiënties
- Rectaal bloedverlies
Definitie diarree
- En wanneer chronische diarree
- En gradering diarree
• 3 ongevormde ontlasting/dag or vloeibaar volume > 200 g/dag
• Chronische diarree: > 4 weken
• Gradering van diarree:
1) Toename van < 4 ontlasting/dag t.o.v. baseline
2) Toename van 4-5 ontlasting /dag t.o.v. baseline
3) Toename van 7 ontlasting/dag t.o.v. baseline; incontinentie
LO en buikklachten bij IBD
-Weinig en aspecifieke klachten
-Associatie met anemie en (voedings)deficiënties
-LO vaak normaal
Let vooral op: abdominale massa, hoog klinkende/afwezige peristaltiek, gewichtsverlies, oedeem, spierverlies (soms anale fistel zichtbaar)
DD van IBD
Bacterieel: salmonella, shigella, campylobacter
Viraal: CMV
Parasitair: Amoebiasis
Niet-infectieus: collagene/microscopische colitis, divertikels
Medicatie: NSAIDs
Vasculair: ischemische colitis
Iatrogeen: Radiatie colitis
Maligniteit: Carcinoom
OVerig: Appendiciti, solitair rectumsyndroom
Diagnostiek bij IBD (7)
• Bloed en ontlasting (calprotectine, CRP, Hb) • Endoscopie ○ Gastroduodenoscopie ○ Colonoscopie ○ Video-capsule endoscopie (pill cam, liever niet bij Crohn, kan vast blijven zitten) ○ Double-balloon enteroscopie • Biopsie • Marker studie • MRI • Functionele testen • CT (in specifieke gevallen)
Pathologie ziekte van Crohn
- Focale ulceraties
- Transmurale inflammatie
- Acute en chronische inflammatie
- Granulomen
- Diffuus mucosale inflammatie met crypt abcessen
Gouden standaard voor diagnose IBD
Waar geeft het indruk van
IS ER NIET!!!
Combinatie van
○ Anamnese (zegt bijna niks)
○ LO (zegt bijna niks)
○ Bloedonderzoek (ontsteking, kan ook door virus zijn…)
○ Feces onderzoek (FCP) (geeft aan of ontsteking echt in darm zit, kan alsnog virus zijn…)
○ Aanvullend onderzoek (endoscopie, MRI)
Geeft indruk van:
○ Soort inflammatoire darmziekte (Crohn of Colitis ulcerosa)
○ Uitbreiding van de ziekte (indicatie voor zwaarheid van medicatie)
○ Prognose over het beloop van de ziekte (hoe agressiever er wordt behandeld in het begin, hoe sneller je het los kan laten)
