Week 2 HC.4 - Mechanisme en regulatie maagzuursecretie Flashcards
Maag is meest ___ van het lichaam
- pH in rust
- pH bij voedsel
- Meest voorkomende probleem, oorzaak
Maag is meest zure compartiment van het lichaam
-pH in rust: 4-6
-pH bij voedsel: zoutzuursecretie –> pH van 1
(0,1 M zoutzuur, 100 mM zoutzuur, concentratie in kort moment 10-100duizend keer verhoogd)
-Maagzweren, oorzaak is vaak H. Pylori
Nut van maagzuur (HCl) secretie (4)
Nadelen
- Verdidigingslinie: Destructie pathogene bacteriën en virussen en denaturatie van toxische eiwitten
- Spijsvertering: Verbreking van H-bruggen in voedingseiwitten –> ontvouwing (denaturatie) –> bevorderen hydrolyse door proteases in maag end arm
- Activatie pepsinogeen tot pepsine en van maag lipase (pH optimum 2-3)
- CO-secretie intrinsic factor, nodig voor vitamine B12 absorptie
Nadelen? Schade aan eigen weefsel bij laesie, onwenselijke chemische reacties, noodzaak voor neutralisatie
In welke onderdelen is maag opgedeeld? Hoe is epitheel (van grootste onderdeel) opgebouwd?
Cardia, fundus, corpus, antrum
Corpusepitheel:
-Sterk geplooid, bevat invaginaties in epitheel
-Instulpingen voor oppervlaktevergroting = maagputjes
Welke celtypen zitten er in maagputjes?
- Muceuze cellen; zorgen voor slijmlaag, beschermen tegen zuur
- Hoofdcellen; pepsinogeen
- Pariëtale cellen; zuurproductie
- Endocriene (entero-chromaffine) cellen
- Histamine (mest) cellen; immuun systeem
Functionele indeling in _1_ en _2_ gedeelte _1_; vooral in (welke maagdelen?) -Celtype + functies _2_; vooral in (welke maagdelen?) -Celtypen + functie
Functionele indeling in exocrien en endocrien gedeelte
Exocrien; vooral in corpus en fundus
-Hoofdcellen en pariëtale cellen
○ Hoofdcel produceert pepsinogeen en maaglipase, betrokken bij voorbereiding vertering
○ Pariëtale cel secreteert maagzuur (HCl) en IF
-Ook muceuze cel en muceuze nekcel
Endocrien; vooral in antrum epitheel, ook corpus en fundus
-Drie celtypen: D- en G-cellen en
○ D-cellen produceren somatostatine (Remt HCl(/histamine) secretie)
○ G-cellen produceren gastrine (stimuleert HCl(histamine) secretie)
○ Entero-chromaffine cellen produceren histamine (stimuleert HCl secretie)
Welke 2 manieren van stimulatie van maagzuursecretie zijn er?
Hoe werken deze?
Hormonaal/humoraal/endocrien
- Gastrine = communicatie tussen antrum en fundus/corpus (endocrien), stimuleert pariëtale cel direct en indirect via histamine
- Entero-chromaffine cel gaat histamine afgeven
- histamine = centrale fysiologische stimulator van HCl secretie (afgifte gestimuleerd door gastrine en acetylcholine, H2-receptor antagonisten remmen HCl secretie)
Neuronaal: n. vagus –> ACh afgifte aan EC-cel –> activatie EC-cel
Beide vormen hebben ook direct op pariëtale cel invloed, weinig van belang
Neuronaal
Hoe werkt remming van maagzuursecretie? (3 manieren)
-Begint in antrum: D-cellen geven somatostatine af –> remt G-cel, EC-cel en pariëtale cel, zoutzuursecretie stopt
Somatostatine uit D-cellen in antrum is centrale fysiologische remmer (naast PGE2, secretine, GIP, cholecystokinine (CCK))
Ook uit duodenum: wanneer bolus in duodenum terecht komt
- Zure pH in duodenum –> afgifte secretine en Gastric inhibitory peptide (GIP), remt direct pariëtale cel
- Vetzuur in duodenum –> CCK afgifte aan bloed –> stimuleert D-cellen in antrum tot afgifte somatostatine
PGE2 wordt ook lokaal gemaakt uit arachidonzuur en remt pariëtale cel
Welke maagzuursecretieregulerende cellen zitten er in antrum? waardoor worden deze zelf geregeld?
G(astrine)-cel en Somatostatine/D-cel
Gastrine/G-cel:
• Activatie via N. vagus
○ Activatie begint zodra er voedsel in de mond zit
○ Bij vagotomie remming maagzuurproducte
• Activatie via maagvulling
○ Wand rekt uit, voeding in maag
Somatostatine/D-cel
• Activatie door zure omgeving in maag zelf
○ Als pH onder bepaalde waarde komt –> afgifte
○ D-cel remt ook direct G-cel; volledige remming zonder stimulering
• Activatie door CCK uit duodenum
Hoe overleeft Helicobacter bacterie in maag
Scheidt ammoniak uit
- Geeft stoffen af die D-cel remmen, reguleert eigen milieu
- Wordt zuurder en zuurder
Welke fasen zijn er in maagzuursecretieregulatie? (3)
Cefale fase: zien, ruiken en proeven van eten
-Zorgt naast speeksel in mond voor zoutzuur in darm via n. vasgus met ACh
Gastrische fase: vulling van de maag
- Peptides en aminozuren en rek zorgen voor gastrine en activatie pariëtale cel
- Als pH te laag wordt (<5) –> somatostatine afgifte –> minder gastrine
Intestinale fase: bolus in duodenum
- Aminozuren en rek nog enigszins stimuli
- Veel remming door secretine uit duodenum, GIP en CCK door vetzuren en MG
Wat gebeurt er bij verlies van remmend mechanisme van lage pH in maag?
Wat gebeurt er bij verlies van remmend mechanisme in intestinale fase
Probleem bij somatostatine afgifte bij lage pH
Zollinger-Ellson syndroom, maagoperaties (Billroth II) en achloorhydrie –> teveel gastrine
Probleem bij secretine uit duodenum, GIP en CCK
Vaak ulcus duodeni door teveel HCl
Bouw pariëtale cel + Hoe vindt zuursecretie in pariëtale cel precies plaats?
Pariëtale cel bevat apicaal veel invaginaties en basolateraal veel eiwitten
Aan apicale kant in cel een tubulo-vesiculair systeem (blaasjes)
-Bevatten protonpompen voor zuursecretie
-Activatie door histamine aan H2-receptor, –> signaaltransductie cascade in cel met o.a. cAMP (adenylyl cyclase)/fosforylering –> blaasjes fuseren met elkaar en celmembraan
Verder werken gastrine en ACh via ander systeem om afgifte efficiënter te maken
Beschrijf precieze werking van vesicle systeem in pariëtale cel
- Blaasje bevat___
- In rust
- Bij activatie + werking
-Blaasje bevat protonpomp (K/H-exchange ATPase), Cl– en K+ kanaal
-In rusttoestand in cytoplasma
-bij activatie fusie met apicale membraan –> HCl secretie
Zuur komt uit koolzuuranhydrase reactie in cel (CO2+H2O–>HCO3- + H+)
Bicarbonaat basolateraal afgegeven aan interstitium, uitgewisseld tegen chloride
H+ apicaal uitgewisseld tegen kalium door protonpomp (K circuleert, naar binnen via pomp, naar buiten via kanaal)
Om transport elektroneutraal te houden gaat chloor apicaal mee via Cl kanaal
Farmaca die maagzuur secretie kunnen remmen
- Hoeveel % van NL geneesmiddelenbudget
- Welke 2 middelen?
- ~10% van NL geneesmiddelen budget
- Histamine H2-receptor antagonisten en Proton-pomp-remmers (PPIs)
Histamine H2-receptor antagonisten
- Voorbeelden
- Werking + bijwerkingen
- Effectiviteit i.v.m. PPIs
- Relatie H. Pyolori
- Moleculaire bouw/kenmerk
- Ranitidine, Zantac
- Blokkeert alleen histamine H2-receptoren, niet de klassieke H1-receptoren in luchtwegen en bloedvaten –> weinig bijwerkingen
- Minder effectief dan PPIs –> niet bruikbaar bij Zollinger-Ellison (gastrineconcentratie dan zo hoog dan HCl productie gewoon doorgaat)
- Remt groei Helicobacter pylori (door minder zuur milieu), maar grote kans op recidief bij beëindiging therapie
- Antagonisten, lijken op histamine maar werken heel anders –> kan receptor binden, competeteert histamine weg zonder receptor te activeren
