W4 HC.4 IBD-therapie

Question 1

Wat zijn de behandeldoelen van IBD?

Answer 1

• Inductie remissie: bij iemand met een actieve ziekte zorgen dat de ziekte tot rust komt.
• Onderhouden remissie: op lange termijn voorkomen dat de ziekte terugkomt.
• Voorkomen en behandelen van complicaties (fistels). Hierbij moeten de risico’s van de behandeling en de bijwerkingen van medicijnen worden afgewogen tegenover de complicaties.

Question 2

Waaruit bestaat de step-up behandeling (van laag naar hoog)?

Answer 2

1. Mesalazine in de vorm van 5-ASA preparaten (alleen bij Colitis ulcerosa, niet bij Crohn)
   - inductie- en onderhoudstherapie
2. Corticosteroïden zoals prednison of steroïde besparende medicatie zoals budesonide
   - inductietherapie
3. Immunomodulators zoals MTX of azathioprine
   - onderhoudstherapie
4. biologic agents
5. operatie

Question 3

Wat zijn de eigenschappen van de corticosteroïden prednison en budesonide?

Answer 3

Prednison
- oraal, intraveneus, zetpillen, klysma
- voor inductiebehandeling van m. crohn en colitis ulcerosa

Budesonide
- plaatselijke toediening: rectum, linkszijdig colon
- orale toediening: rechtszijdige colon, ileocecaal regio
- minder toxisch

Question 4

Wat zijn bijwerkingen van corticosteroïden?

Answer 4

Hypertensie, acne, infecties, diabetes, gewichtstoename, osteoporose

Question 5

Hoe wordt mesalazine in de vorm van 5-ASA gebruikt?

Answer 5

Alleen bij colitis ulcerosa
Milde tot matige colitis ulcerosa
- zowel inductie als onderhoudstherapie
- zowel oraal als lokaal (zetpil, klysma) dus combinatietherapie

Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijk, uitslag, panceatitis, interstitiële nefritis

Question 6

Welke immunosuppressiva’s worden gebruikt en wat zijn de bijwerkingen?

Answer 6

3 maanden inwerktijd, dus alleen functie als onderhoudstherapie: frequente controle v.d. bloedwaarden bij opstarten.

Thiopurines: azathioprine, mercatopurine, tioguanine
- bijwerkingen: beenmergtoxiteit, pancreatitis, griepachtige verschijnselen, hepatitis, lymfoom, non-melanoma skin cancer

Methotrexaat
- bijwerkingen: hepatitis, kaalheid, griepachtige verschijnselen, teratogeen (foliumzuur bijgeven)

Question 7

Welke vormen van biologicals zijn er?

Answer 7

• Anti-TNF: infliximab, adalimumab, golimumab
• a4b7-antagonist: vedolizumab
• anti-IL12/IL-23: Ustekinumab

Bijwerking: infusie-gerelateerde bijwerkingen, infecties, allergieën, TBV reactivatie, huidmaligniteiten

Question 8

Wat zijn JAK STAT?

Answer 8

JAK STAT zijn small molecules. Een cytokinereceptor bevat JAK-eiwitten. Bij activering van de receptor kunnen STAT-transcriptiefactoren binden en zorgen voor celproliferatie en differentiatie. JAK-inhibitie is vooral effectief bij chronische inflammatoire aandoeningen zoals reumatoïde artritis, psoriasis en mogelijk ook IBD.

Question 9

Samenvatting functie JAK eiwitten en functie JAK remmers:

Answer 9

JAK eiwitten
- JAK1, JAK2, JAK3
- signaaltransductie van cytokine receptoren en groeifactoren
- cel proliferatie en differentiatie

JAK remmers
- effectief bij chronische inflammatoire aandoeningen (rheumatoide artritis, psoriasis)
- nieuwste middel voor behandeling van IBD

Question 10

Hoe goed werkt chirurgie voor IBD?

Answer 10

Colitis ulcerosa: chirurgie curatief; (sub)totale colectomie
M. Crohn: chirugie niet curatief; (ileo)colitische segmentele resectie