W2 HC.5 Exocriene pancreas-insufficiëntie

Question 1

Functie exocriene pancreas?

Answer 1

• secretie van spijsverteringsenzymen in het duodenum:
  -> eiwitafbrekende pro-enzymen -> trypsinogeen, chymo-trypsinogeen, pro-elastase en pro-carboxypeptidaes
  -> vetafbrekende enzymen -> pancreas lipase, pro-colipase
  -> koolhydraatafbrekende enzymen -> alfa-amylase
• secretie van HCO3- in het duodenum:
  -> voorkomt zuurschade darmwand (ulcera)
  -> zorgt voor optimale pH (>6) voor digestieve enzymen in het duodenum

Question 2

Wat wordt er gesecreteerd in de acini en wat in de ductuli?

Answer 2

Acini: afgifte van de spijsverteringsenzymen, gereguleerd door cholecystokinine (CCK)/gastrine (G)

Ductuli: afgifte van HCO3- en andere elektrolyten
gereguleerd door secretine (S)

Question 3

Functie acinaire cel?

Answer 3

Kenmerkend aan de cel is zijn grote kern, groot ER en golgi-systeem en veel blaasjes. Functie is dan ook:
- enzym secretie door exocytose
- synthese van pancreas enzymen

In tegenstelling tot in de maag, is in het duodenum vooral het calcium wat voor de exocytose van de vesicles zorgt richting het lumen en iets minder het cAMP.

Question 4

Hoe regulatie ductulaire secretie in pancreas vanuit bloed en lumen?

Answer 4

• vanuit het bloed:
  Secretine stimuleert via cAMP de binding van een fosforgroep aan CFTR. Dit kanaal zorgt apicaal voor uitscheiding van Cl- naar het lumen wat vervolgens weer wordt opgenomen in de cel via een anion exchanger (AE) en terwijl wordt uitgewisseld met HCO3-, wat apicaal in het lumen wordt uitgescheiden

-vanuit het lumen:
acini geven het hormoon guanyline af wat cGMP synthetiseerd, waardoor uiteindelijk een fosforgroep bindt aan CFTR geactiveerd wordt en Cl- naar het lumen wordt uitgescheiden en het bovenstaande proces versterkt

Question 5

Welke fases zijn er in stimulatie van de pancreas secretie?

Answer 5

• cefale fase -> nervus vagus stimulatie mbv ACh
• gastrische fase -> nervus vagus stimulatie mbv ACh en daarnaast gastrine
• intestinale fase (belangrijkst):
  De I cel zit in de wand van de maag, welke wordt gestimuleerd door afbraakproducten en CCK-RF en geeft CCK af
  De S cel zit ook in de wand van de maag, welke wordt gestimuleerd door een pH <4,5 en geeft secretine af, wat naar de pancreas gaat en resulteert in HCO3- secretie in het duodenum waardoor de H+ hier wordt geneutraliseerd

Question 6

Hoe beschermt de pancreas zich tegen zijn eigen verteringsenzymen?

Answer 6

• zymogenen worden in een in-actieve vorm aangemaakt
• zymogenen worden in granulae opgeslagen samen met trypsin inhibitor (TI)
• zymogeen secretie en activering in gescheiden anatomische compartimenten
• activatie zymogeen door enterokinase (bevindt zich in wand van duodenum) waarbij trypsinogeen wordt omgezet in trypsine, wat alle spijsverteringsorganen bij aankomst duodenum activeert

Question 7

Wat voor dd kan je hebben bij chronische pancreatitis?

Answer 7

• pancreas carcinoom
• exocriene insufficiëntie van de alvleesklier
• gewichtsverlies door pijn en verminderde intake

Question 8

Endocriene en exocriene functie pancreas?

Answer 8

• endocrien: insuline (beta cellen) en glucagon (alfa-cellen) productie
• exocrien: digestieve enzymen (acinair cellen) en elektrolyten (ductale cellen)

Mensen met chronische pancreatitis krijgen vaak eerst exocriene insufficientie en daarna endocrien

Question 9

Is er in rust ook secreatie vanuit de pancreas?

Answer 9

Ja, mbv migrating motor complex (MMC) blijft er een elektromechanische activiteit ontstaan tijdens fasten

Question 10

Oorzaak exocriene insufficiëntie?

Answer 10

• afname secretie pancreas enzymen (bij ziektes aan de pancreas zelf)
• obstructie van de ductus naar duodenum (bij bijv. pancreas carcinoom of pancreatitis)
• problemen in duodenum zelf (bij bijv. coeliakie, ziekte van Crohn en Zollinger-Ellison)
• na pancreas chirurgie of bij Roux-and-y

Grootste oorzaak is chronische pancreatitis

Question 11

Symptomen acute pancreatitis?

Answer 11

• buikpijn
• verhoogd amylase/lipase

Question 12

Wat is chronische pancreatitis en hoe wordt het veroorzaakt?

Answer 12

Herhaaldelijk inflammatie van de pancreas waardoor uiteindelijk irreversibel fibrotisch weefsel ontstaat en op op beeldvorming zijn calcificaties en fibrose te zien.
Hierdoor is er een verminderde secretie van verteringsenzymen waardoor als eerste teken steatorroe ontstaat.
Oorzaken:
- toxisch (roken en alcohol)
- tropisch (india, afrika, indonesie)
- genetisch
- auto-immune pancreatitis

Question 13

Symptomen exocriene insufficientie?

Answer 13

• buikpijn
• steatorroe
• gewichtsverlies
• deficientie van vet oplosbare vitaminen (A,E,D,K)

Question 14

Hoe exocriene insufficientie diagnostiseren?

Answer 14

Direct: direct secretine geven (directe stimulatie test)

Indirect: Van de Kamer test (ontlasting verzamelen na 3 dagen vet rijk dieet te hebben gevolgd), adem test of faeces elastase test

Question 15

Behandeling exocriene insufficientie?

Answer 15

• medicatie wat bestaat uit missende enzymen geven voor elke maaltijd
• lifestyle veranderingen (stoppen met roken en alcohol)