W3 HC.8 Transport van nutriënten en elektrolyten door het darmepitheel Flashcards
Waar vindt vertering van macronutriënten plaats?
Vertering van koolhydraten, eiwitten en vetten vindt voornamelijk al plaats in duodenum.
Opname van galzouten en B12 vindt voornamelijk plaats in distale deel ileum.
Hoe worden monosachariden opgenomen in het lichaam vanuit het lumen?
- mbv de SGLT1 transporter wordt glucose samen met natrium apicaal opgenomen in de cel (tegen de gradient in) (2Na + 1 glucose)
- mbv de GLUT-5 wordt fructose apicaal opgenomen (van hoge naar lage concentratie, dus niet tegen gradient in)
- mbv GLUT-2 worden glucose en fructose basolateraal uitgescheiden naar het interstitium (passief)
Hoe vindt absorptie en afbraak van aminozuren, di- en tripeptides plaats in de enterocyt?
Op de enterocyt zitten 6 verschillende transporters voor aminozuren. De opname van aminozuren is gekoppeld aan natriumgradient. wanneer de afbraak van aminozuren nog niet volledig is, dan zit er op de enterocyt zelf ook nog n-terminale peptidases die het eiwit verkleinen.
- di en tripeptides worden getransporteerd door de H+ oligopeptide cotransporter (PepT1), gekoppeld aan protongradient
-
Wat gebeurt er bij mensen met een mutatie in SGLT1 transporter?
Ontstaat malabsorptie van glucose, galactose, lactose, sucrose, zetmeel en alfa-dextrines. Hierdoor ontstaat ernstig osmotische diarree en dehydratie vanaf de geboorte. Behandeling is door te voeden met fructose, omdat dit wordt opgenomen door GLUT5 en niet SGLT1.
Ontstaat bij mutatie in SGLT1 glucosurie, gezien glucose hier dan niet opgenomen kan worden?
Nee want in de nier zit zowel SGLT1 als SGLT2, dus dan kan SGLT2 de functie overnemen.
Wat gaat er mis bij cysteinurie?
- mutatie in transporter voor basische aminozuren en cysteine
- leidt zelden tot eiwit malabsorptie in darm: verlies gecompenseerd door di- en tripeptide transporters (PepT1)
- terugresorptie van cysteine in de nier is wel gedaald, dus grotere uitscheiding door de nier en meer cysteine in de pro-urine wat kan leiden tot cysteine nieren (nierstenen)
Hoeveel ml water in faeces per dag is normaal?
Per dag komt ongeveer 9L water in de darm waarbij 8,8L weer geresorbeerd wordt. Uiteindelijk blijft er dus 200ml over in de faeces per dag. Als dit meer is, dan wordt er gesproken van diarree
Wat kan diarree veroorzaken? En wat zijn de gevolgen hiervan?
Aantasting zout- en waterreabsorptie of hyperstimulatie van zoutsecretie (bv. bij CF), wat leidt tot luminale dehydratie en kan leiden tot obstipatie.
Welke typen diarree zijn er en wat houden deze in?
Osmotische diarree (fecale osmotische gap > 100 mosmol/kg)
- malabsorptie van dieetcomponenten (lactose etc)
- laxantia misbruik, consumptie van overmaat sorbitol of mannitol (zoetjes)
- verdwijnt na -24u vasten
Secretoire diarree (fecale osmotische gap <50 mosmol/kg)
- microbiele en virale enterotoxines
- galzouten en dihydroxyvetzuren
- neuro-endocriene tumoren
- diabetische neuropathie
Onderscheid te maken door fecale osmotische gap te berekenen met: (290) - 2(Na + K)
Wat is de crypte van het ileum epitheel en wat vindt hier plaats?
Een inkeping in het ileum epitheel waar secretie (van chloride mbv CFTR-kanaal en ook van Na+) en absorptie plaats vindt.
Hoe verplaatsten water en natrium zich naar het lumen van de darm?
tussen de cellen door (isotone secretie)
Functie NHE3 in de villi van de darm?
Uitscheiden van een proton (H+) naar het lumen en terwijl Na opnemen vanuit het lumen.
Functie DRA exchanger in de villi van de darm?
uitscheiden van HCO3- en opnemen van Cl
Hoe staat de osmotische waarde van de darminhoud tov osmotische waarde bloed?
Deze osmolariteit van de darminhoud is altijd gelijk aan de osmolariteit van het plasma en water beweegt zich met de osmolyten mee.
Welke twee aangeboren mutaties heb je mbt de absorptie en de secretie in de crypte en villi?
- cystische fibrose (CF)
- congenitale chloridorroe (CLD)
Wat is cystische fibrose?
Defect van CFTR kanaal.
- absorptie is nog steeds mogelijk, secretie niet
- chloride gaat niet meer naar buiten en er is ook geen transport meer van natrium en water, doordat dit gedreven werd door chloride
- hierdoor ontstaat een verlaagde water en zout secretie en ook een luminale dehydratie. Kanalen in de villuscel en signaalmoleculen werken nog wel.
Wat is congenitale chloridorroe?
Defect van DRA eiwit.
- secretie is nog steeds mogelijk, absorptie niet. De natriumproton exchanger (NHE3) werkt ook nog
- echter, door DRA mutatie wordt chloride niet meer opgenomen en uitgewisseld met HCO3-, wat hierdoor in het lichaam blijft en leidt tot systemische alkalose
- ook wordt de ontlasting niet meer geneutraliseerd door HCO3- en zie je een zure ontlasting.
Hoe werkt de regulatie van zout transport in de enterocyt?
Wanneer de CFTR wordt geactiveerd, wordt de NHE3 geremd en vice versa
Dit kan beinvloed worden door:
- neurotransmitters als ACh
- hormonen
- galzouten
- bacterien en virussen zoals E. coli/ROTA virus/ cholera toxine
Wat is cholera en hoe werkt het?
Diarree ziekte veroorzaakt door cholera toxine met als gevolg extreem acuut waterverlies.
Door het waterverlies wordt het bloed dikker en ontstaat ischemie en blauwe handen en blauw gezicht.
Wat is de oorzaak van het extreme waterverlies bij cholera?
De vibrio cholerae bacterie, welke geen schade aan het darmepitheel zelf aanricht, maar zorgt er enkel voor dat er een factor komt die permanent het CFTR activeert en de NHE3 remt, wat leidt tot permanente activatie van de secretie.
-> enige oplossing is rehydrateren
Behandeling van secretoire diarree?
- oral dehydration therapy (ORS) = een oplossing van zout en suiker in suiker wat aan patient gegeven kan worden om ernstige dehydratie te voorkomen
- opname van suikers door SGLT1 gaat gepaard met natriumtransport: 1 glucose en 2 natrium -> Na moleculen nemen vervolgens weer 2 Cl moleculen mee en water volgt passief
-> diarree wordt hiermee niet genezen, die moet vanzelf over gaan (enkel om uitdroging te voorkomen) - tot slot zit er ook HCO3- in de oplossing om de acidose op te lossen
!! er moet glucose in zitten, anders maakt het de diarree alleen nog maar erger!!
