VO 8.1 Zelfcontrole bij diabetes mellitus Flashcards
Wanneer kan je de diagnose diabetes stellen op basis van een nuchter glucose en een asymptomatische patiënt?
Zonder symptomen kan de diagnose Diabetes Mellitus pas gesteld worden wanneer een tweede bepaling in nuchtere toestand enkele dagen later ook verhoogd (dat wil zeggen >6.9 mmol/l) is.
Wat is de streefwaarde voor een nuchtere glucose bij een diabetes patiënt?
We streven naar een nuchtere glucosewaarde tussen 4 en 7 mmol/l.
Wat is de streefwaarde voor een postprandiale glucose bij een diabetes patiënt
We streven naar een postprandiale glucosewaarde (=glucose na de maaltijd) van kleiner dan 9 mmol/l.
Wat is de streefwaarde van HbA1c bij diabetes patiënten?
Een Hba1c waarde kleiner dan 53 mmol/mol (7 %).
Wat zijn de richtlijnen voor fysieke activiteit bij diabetes? En waarom is het belangrijk?
Richtlijnen American Diabetes Association, ADA: tenminste 150 minuten per week matig intensief bewegen en 3 maal per week 30 minuten krachttraining.
Betere glucose controle, handhaving huidig lichaamsgewicht en risico op hart- en vaatziekten verminderen.
Waarom is gewichtsverlies bij diabetespatiënten belangrijk?
Gewichtsverlies verbetert de insuline gevoeligheid van het lichaam.
Waar streef je naar bij een diabetes patiënt met overgewicht?
Een gewichtsreductie van 10%. 10% gewichtsverlies is een reële doelstelling die binnen een behandelperiode van 6-12 maanden behaald kan worden en kan leiden tot een duidelijke gezondheidswinst. Een gewichtsreductie die leidt dat de patiënt weer terugkomt in gezond gewicht (BMI < 25) kan leiden tot een jojo-effect als de patiënt ongemotiveerd raakt.
Welk effect kan voldoende gewichtsverlies hebben bij mensen met diabetes mellitus?
- Door gewichtsvermindering bij overgewicht neemt de gevoeligheid voor insuline toe, waardoor de bloedglucoseregulatie verbetert.
- Bij gewichtsvermindering daalt de bloeddruk bij mensen met obesitas. 1 kg gewichtsreductie leidt tot ca. 1 mm Hg daling van de bloeddruk.
- Gewichtsreductie leidt tot een daling van het LDL-cholesterol en Triglyceriden -gehalte en een stijging van het HDL-cholesterol bij mensen met obesitas. Het resultaat is echter afhankelijk van de samenstelling van het dieet in combinatie met voldoende lichaamsbeweging.
- Gewichtsreductie kan leiden tot een verbeterde vruchtbaarheid bij vrouwen met obesitas.
Welke vermageringsdiëten zijn mogelijk voor diabetes mellitus patiënten?
- Richtlijnen Goede Voeding
- Vetbeperkt dieet
- Koolhydraat-beperkt dieet (minder dan 50 gram per dag)
- Modifast
Wat houdt het dieet van richtlijnen goede voeding in?
In de richtlijnen goede voeding (schijf van vijf) staan aanbevelingen voor hoeveelheden die per leeftijdscategorie van de basis voedingsmiddelen per dag gebruikt zouden moeten worden om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Daarnaast wordt een beperking van (verzadigd) vet geadviseerd die ook gehanteerd wordt voor mensen met diabetes De combinatie van basis hoeveelheden en vetbeperking vormt de basis van een energiebeperkt dieet van ca 1500 kcal/dag. Het volgen van deze richtlijnen kan dus leiden tot gewichtsreductie, afhankelijk van de energiebehoefte van de patiënt (gemiddeld 2500 kcal voor mannen en 2000 kcal voor vrouwen).
Wat houdt het koolhydraat-beperkt dieet in?
Recent onderzoek wijst uit dat laag koolhydraat diëten een goede bijdrage kunnen leveren aan de strijd tegen overgewicht bij diabetespatiënten. Het dieet bestaat uit een ad libitum voeding met slechts 1 beperking: per dag maximaal 50 gram koolhydraten (normale voeding 300-400 g koolhydraten/dag). Het effect van dit dieet berust waarschijnlijk op meerdere principes. Omdat er weinig koolhydraten in het dieet zitten, is de insulinebehoefte bij diabetespatiënten lager. Hierdoor neemt de lipogenese af en gaat het afvallen makkelijker. Diabetespatiënten die dit dieet willen volgen, moeten intensief begeleid worden om hypo’s en ontregeling te voorkomen. Daarnaast is goede zelfcontrole en doorzettingsvermogen noodzakelijk, waardoor dit dieet niet voor iedereen geschikt is
Wat houdt het vetbeperkt dieet in?
Het meest voorgeschreven energie beperkte dieet is het vetbeperkte dieet, aangezien vet de hoogste energiedichtheid heeft (vergelijk: 1 gram vet = 9 kcal, 1 gram eiwit/koolhydraten = 4 kcal). Het gaat hierbij om een vermindering van de totale hoeveelheid energie, waarbij het belangrijkste deel door verlaging van de vetinname wordt geleverd. Dit dieet blijkt op langere termijn het meest effectief ten aanzien van gewichtsreductie. Het effect is echter nog steeds matig door terugval op de lange termijn.
Wat houdt modifast in?
Modifast is een voorbeeld van VLCD (Very Low Calorie Diet). Bij dit dieet is de energie-intake zeer laag (500 kcal/dag), maar wordt wel voorzien in alle voedingsstoffen, vitamines en mineralen die het lichaam nodig heeft. Het gebruik van een VLCD blijkt veilig te zijn bij patiënten met DM type 2, en een positieve invloed te hebben op dyslipidemie, hypertensie en hyperglykemie. Een VLCD is laag in koolhydraten (ca 50 gram/dag). Ook hier geldt dat wanneer diabetespatiënten dit dieet willen volgen intensieve begeleiding, zelfcontrole en doorzettingsvermogen een voorwaarde zijn.
Wat is het gevolg van consumptie van overmatig verzadigd vet? Waarom is de beperking van verzadigd vet (< 10%) moeilijk uitvoerbaar bij diabetes patiënten?
Overmatige consumptie van verzadigd vet leidt tot een verhoging van het (ongunstige) LDL-cholesterol, een verlaging van het (gunstige) HDL-cholesterol en een vermindering van de insulinegevoeligheid. De beperking van het verzadigd vet is voor mensen met diabetes de belangrijkste en meteen ook de moeilijkst uitvoerbare maatregel. Veel producten die voorkomen in de alledaagse Nederlandse voeding bevatten grote hoeveelheden verzadigd vet. Denk hierbij aan gewone (volvette) kaas en volle melkproducten, vette vleeswaren, vlees, snacks en koekjes. Dierlijke producten bevatten veel verzadigd vet.
Wat kun je zeggen over de producten: kaas, margarine en vis/vlees, in verband met verzadigde vetten?
- Hoe lager het plus-getal (= vetgehalte in de droge stof) hoe lager de hoeveelheid verzadigd vet in de kaas. 48+ kaas bevat veel verzadigd vet en het gebruik ervan is juist een belangrijke oorzaak van de te hoge inname van verzadigd vet.
- Het weglaten van de margarine is geen goed advies, omdat margarine een belangrijke bron is van vit. A en D en onverzadigde vetzuren. Behalve margarine zijn er weinig gangbare voedingsmiddelen die een significante bijdrage leveren in de voorziening van deze voedingsstoffen. Zachte margarine is beter dan geharde margarine (hoog in verzadigd vet).
- In tegenstelling tot vis is vlees een bron van verzadigd vet. Zowel magere (witte) als vette vis zijn goede alternatieven voor vlees. Vette vis zoals makreel, haring, sardines bevatten vooral onverzadigd vet en dragen voor een groot deel bij aan de inname van voldoende omega-3 vetzuren.
Wat is het somogyi effect?
Het Somogyi effect is een hoge bloedsuikerwaarde in reactie op een te lage bloedsuikerwaarde.
De oorzaak hiervan kan zijn een teveel aan insuline in de avond, bij een goede glucosewaarde voor het slapengaan, en daarna verder blijven doorzakken van de glucoseconcentratie in het bloed tot een hypo. Waarna de lever in actie schiet, glucose vrijgeeft, hetgeen vaak resulteert in een overshoot en te hoge bloedglucose concentraties.
Als een patiënt regelmatig wakker wordt met verhoogde ochtendwaarden, kan het waardevol zijn ‘s nachts de bloedglucose eens te meten. Door deze waarden kan nagegaan worden of het verstandig is meer insuline toe te dienen om een hyperglykemie tegen te gaan of dat het juist beter is minder insuline toe te dienen.
Wat is het stappenplan voor een hypoglycaemie?
Welke type insuline werkt het snelst en heeft de kortste werkingsduur na een glucose belasting?
