układ rozrodczy męski Flashcards
Co zaliczamy do narządów rozrodczych męskich? (4)
- jądra
- przewody wyprowadzające
- dodatkowe gruczoły płciowe
- prącie
Co należy do narządów wyprowadzających? (7)
- kanaliki proste
- kanaliki sieci jądra
- kanaliki wyprowadzające
- przewód najądrza
- nasieniowód
- przewód wytryskowy
- cewka moczowa
Budowa jąder (3)
- otoczone przez silnie unerwioną błonę białawą
- w tylnej górnej cz jądra zgrubienie warstwy naczyniowej = śródjądrze (tutaj sieć jądra)
- podzielone na płaciki (w nich tk łączna luźna tworząca zrąb)
Warstwy bł białawej
- zew»_space;> włóknista zbita
- wew»_space;> luźna z licznymi naczyniami = warstwa naczyniowa
Co znajduje się w zrębie płacika jądra? (2)
- 1-4 kanaliki kręte nasienne
- kom śródmiąższowe jądra = Leydiga»_space;> gruczoł śródmiąższowy jądra
Charakterystyka kanalika krętego nasiennego (4)
- kształt litery U
- jego 2 końce przechodzą w kanaliki proste
- ściana zbudowana z bł własnej i nabłonka plemnikotwórczego
- bł własna = bł podst + 3-5 warstw kom mioidalnych + tk łączna luźna
Znaczenie kom mioidalnych (2)
- wpływają na “perystaltykę kanalika”
- czynnie wypychają nowo powstałe nieruchliwe plemniki do dróg wyprowadzających
Budowa nabłonka plemnikotwórczego (2)
- 2 rodzaje kom: podporowe/Sertoliego + plemnikotwórcze
- układ nabłonka wielowarstwowego
Budowa kom Sertoliego (4)
- leżą na bł podst i sięgają do światła kanalika
- cz. przypodstawna: poszerzona, z jądrem i organellami
- cz. szczytowa i boczne: liczne fałdy i wpuklenia, w których leżą kom plemnikotwórcze
- wypustki dzielą światło kanalika na 2 przedziały: przypodstawny (spermatogonia) + przyśrodkowy (spermatocyty, spermatydy, plemniki)
Funkcje kom Sertoliego (3)
- odżywcza > dla kom plemnikotwórczych
- fagocytująca >cytoplazma resztkowa spermatyd, degenerujące kom plemnikotwórcze
- wydzielnicza > płyn kanalikowy, białko wiążące androgeny ABP, inhibina
Gdzie leżą kom plemnikotwórcze?
Między kom Sertoliego
Etapy spermatogenezy (3)
1) spermatocytogeneza - rozmnażanie i różnicowanie sprermatogonii
2) mejoza - spermatocyty I i II rzędu»_space;> spermatydy
3) spermiogeneza - spermatydy»_space;> plemniki
Charakterystyka spermatogonii (3)
- leżą na bł podst kanalika nasiennego
- pochodzą z kom macierzystych spermatogonialnych
- 3 rodzaje: Ad, Ap, B
Charakterystyka spermatogonii Ad (3)
- ciemne jądra
- rzadko się dzielą
- uzupełniają pulę kom Ad
Charakterystyka spermatogonii Ap (3)
- jasne jądra z równomiernie rozmieszczoną chromatyną
- dzielą się mitotycznie
- jeśli podział jest niecałkowity, to spermatogonie Ap wchodzą w cykl spermatogenetyczny»_space;> spermatogonie B z mostkami cytoplazmatycznymi
Charakterystyka spermatogonii B (2)
- przekształcają się w spermatocyty I rz
- przesuwają się bliżej światła kanalika
Co powstaje w wyniku mejozy I?
2 spermatocyty II rz
Co powstaje w wyniku mejozy II?
4 spermatydy połączone mostkiem cytoplazmatycznym
Co to i na czym polega spermiogeneza? (5)
To proces przekształcania spermatyd w plemniki. Polega na:
- wytworzeniu akrosomu
- wytworzeniu witki
- kondensacji i zmianie kształtu jądra kom
- wytworzeniu osłonki mitochondrialnej
- usunięciu zbędnej cytoplazmy
Budowa plemnika (4)
- główka
- szyjka
- wstawka
- witka
Charakterystyka główki plemnika (2)
- zawiera jądro kom ze skondensowaną chromatyną (nieaktywna genetycznie)
- w przedniej cz. jest akrosom z enzymami umożliwiającymi wniknięcie plemnika do kom jajowej
Co odchodzi z szyjki plemnika?
9 par grubych włókien tzw. obwodowych gęstych + włókno osiowe
Z czego składa się wstawka plemnika?
Z centralnie położonego włókna osiowego, z włókien obwodowych gęstych i z osłonki mitochondrialnej
Co zawiera witka plemnika?
Włókno osiowe, włókna obwodowe gęste i osłonkę włóknista na zew.
Cykl nabłonka plemnikotwórczego (5)
- cykliczne układy kom różnych etapów spermatogenezy (I - VI)
- układy ułożone w formie helisy
- cykl to czas między pojawieniem się kolejnych układów I (16 dni)
- wytworzenie plemników z kom macierzystej zajmuje 4 cykle (64 dni)
- każdy układ kom I-VI zapoczątkowany jest kom macierzystą
Bariera krew-jądro - lokalizacja, funkcje (3)
- znajduje się między światłem naczynia krwionośnego a światłem kanalika nasiennego
- przepuszczalna dla hormonów i substancji niezbędnych do prawidłowego przebiegu spermatogenezy
- zatrzymuje substancje szkodliwe, antygeny i przeciwciała
Bariera krew-jądro - co ją tworzy? (3)
- śródbłonek naczyń włosowatych zrębu jądra
- bł własna kanalika krętego nasiennego
- przegrody powstałe z połączonych ze sobą wypustek kom Sertoliego
Budowa kom Leydiga (6)
- wieloboczne kom
- pęcherzykowate jądro
- kwasochłonna cytoplazma z kryształami Reinkego
- zawierają krople tłuszczu
- mitochondria tubularne
- dobrze rozwinięta SER
Funkcje kom Leydiga (3)
- wydzielają testosteron i inne androgeny (DHEA, androstetenodion)
- po wytworzeniu testosteronu zanikają, by pojawić się jako czynne kom śródmiąższowe w czasie pokwitania
- funkcje są regulowane przez lutropinę i prolaktynę
Synteza testosteronu (4)
1) cholesterol osocza wnika do kom
2) estryfikacja cholesterolu przez acetylo-CoA i jego zmagazynowanie w postaci kropli tłuszczu
3) zestryfikowany cholesterol»_space;> pregnenolon
4) pregnenolon»_space;> testosteron (przy udziale enzymów SER)
Działanie lutropiny
Pobudza kom Leydiga do wydzielania testosteronu (do naczyń krwionośnych zrębu płacików i do światła kanalików nasiennych)
Działanie prolaktyny
Reguluje funkcje kom Leydiga poprzez ekspresję receptora LH
Działanie folitropiny
Pobudza kom Sertoliego do wydzielania ABP, inhibiny, aktywiny
Przewody wyprowadzające jądra (3)
1) kanaliki proste (ściana: kom Sertoliego + nabłonek 1-warstwowy sześcienny)
2) kanaliki sieci jądra (nabłonek 1-warstwowy sześcienny)
3) kanaliki wyprowadzające (kształt stożków, składowe najądrza, nabłonek 1-warstwowy sześcienny/walcowaty)
Budowa najądrza (6)
- otoczone cienką warstwą tk łącznej
- zawieszone za pomocą powrózka nasiennego w mosznie
- łączy się z pow. tylną jądra
- głowa + trzon + ogon
- w głowie kanaliki wyprowadzające oraz początkowy odcinek przewodu najądrza
- trzon i ogon zbudowane z silnie poskręcanego przewodu najądrza
Przewód najądrza - budowa (3)
- nabłonek dwurzędowy walcowaty (kom niskie przypodstawne + kom walcowate główne)
- stereocilia na kom walcowatych głównych (zapobiegają fagocytozie plemników przez nabłonek)
- nabłonek leży na bł podst, pod nią tk łączna luźna (mało) i miocyty gładkie (dużo)
Przewód najądrza - funkcje (3)
- miejsce dojrzewania i magazynowania plemników
- nabłonek ma właściwości absorpcji płynu
- warstwa mięśniowa odpowiada za ruchy perystaltyczne = transport plemników
Nasieniowód - budowa (5)
- łączy przewód najądrza z cz sterczową cewki moczowej
- gruba ściana (bł śluzowa + b gruba bł mięśniowa + przydanka)
- bł śluzowa: początkowo nabłonek dwurzędowy»_space; nabłonek 1-warstwowy walcowaty
- w pobliżu gruczołu krokowego»_space; bańka nasieniowodu (magazyn plemników)
- przewód wytryskowy (końcowa część)
Pęcherzyk nasienny - budowa (3)
- cewkowy, silnie poskręcany uchyłek nasieniowodu
- ściana = bł śluzowa + cienka bł mięśniowa + przydanka
- bł śluzowa ma kom walcowate wysokie, bezrzęskowe, o właściwościach sekrecyjnych
Pęcherzyk nasienny - funkcja (3)
- wydzielanie lepkiego i słabo zasadowego płynu
- skład: białka koagulujące nasienie, fruktoza, prostaglandyny
- płyn stanowi 70% obj nasienia
Gruczoł krokowy - budowa (7)
- otacza początkowy odc cewki moczowej
- składa sie z 30-50 gruczołów cewkowo-pęcherzykowych
- rozgałęzione gruczoły rozmieszczone sa koncentrycznie w 3 warstwach: okołocewkowe gruczoły śluzówkowe, podśluzówkowe i główne (najbardziej obwodowo)
- z zew otoczony torebką łącznotkankową, pod nia mm gładkie
- podzielony na płaciki
- gruczoły cewkowo-pęcherzykowe: ściana z nabłonkiem dwurzędowym i sześciennym
- kamyki sterczowe w świetle odc wydzielniczych
Wydzielina gruczołu krokowego (3)
- słabo kwaśna
- skład: fosfataza kwaśna, kw cytrynowy, enzymy proteolityczne, swoisty antygen gruczołu krokowego PSA
- stanowi 20% obj nasienia
Gruczoły opuszkowo-cewkowe (3)
- małe, w kształcie fasoli
- zbudowane z płacików, w których leżą odc wydzielnicze cewkowo-pęcherzykowe
- wytwarzają lekko zasadową wydzielinę (intensywnie podczas pobudzenia płciowego)
Prącie (3)
- 2 ciała jamiste + 1 ciało gąbczaste
- ciała jamiste wypełniają beleczki z tk mięśniowej gładkiej oraz włókien elastycznych, między beleczkami jamki = sieć naczyniowa
- ciało gąbczaste: mniej kom mięśniowych, więcej włókien elastycznych + przechodzi przez nie cewka moczowa
Nasienie (3)
- gęsty, nieprzezroczysty, lepki płyn
- pH ok. 7,4
- osocze nasienia (wydzielina pęcherzyków nasiennych i gruczołu krokowego 90%) + plemniki (10%)
