Układ pokarmowy I Flashcards
Co obejmuje część górna przewodu pokarmowego?
- jamę ustną i jej wyposażenie
- gardło
Jaka jest rola cz. górnej przewodu pokarmowego?
Rola transportująca + ważne funkcje w zapoczątkowaniu procesu trawienia
Co obejmuje dolna część przewodu pokarmowego?
- przełyk
- żołądek
- jelito cienkie
- jelito grube
- kanał odbytniczy
Przełyk i kanał to odcinki przewodzące pokarm, reszta stanowi część trawiącą.
Procesy zachodzące w jamie ustnej (7)
- pobieranie i fragmentacja pokarmu
- percepcja smaku
- formowanie kęsów
- trawienie pokarmu przez enzymy śliny
- przepływ powietrza oddechowego
- ochrona przed drobnoustrojami
- artykulacja mowy
Co ogranicza cieśń gardzieli?
Podniebienie miękkie, fałdy bł. śluzowej (łuki), nasada języka
Jakie mamy warstwy okrywające jamę ustną od wew? (3)
- bł. śluzowa (2 warstwy)
- nabłonek wielowarstwowy płaski (nie)rogowaciejący
- blaszka właściwa
- bł. podśluzowa
- mm. poprzecznie prążkowane szkieletowe
Nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący jamy ustnej - charakterystyka (2)
- pokrywa blaszkę właściwa bł. śluzowej w okolicach narażonych na bodźce mechaniczne, np. na pow. dziąseł, podniebienia twardego
- bierze udział w rozdrabnianiu pokarmu (śluzówka żująca)
Nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący jamy ustnej - charakterystyka (2)
- pokrywa wew. pow. warg, polików, okolicę podjęzykową
- bierze udział w przesuwaniu pokarmu (śluzówka wyścielająca)
Blaszka właściwa bł. śluzowej jamy ustnej - charakterystyka (4)
- z tk. łącznej włóknistej
- ma małe gruczoły ślinowe
- zawiera skupiska tk. limfoidalnej (migdałki) i luźno leżące limfocyty»_space;> ochrona
- wpuklenia blaszki w obręb nabłonka = brodawki (tu naczynia, nerwy, ciałka Meissnera)
Bł. podśluzowa - charakterystyka (3)
- z tk. łącznej luźnej
- zawiera małe gruczoły ślinowe. skupiska tk. limfoidalnej, tętnice, żyły, nerwy
- NIE towarzyszy śluzówce żującej
Część skórna warg
Pokryta jest nabłonkiem, pod którym jest skóra właściwa z jej wytworami
Część śluzowa warg
To bł. śluzowa z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym.
Blaszka właściwa z tk. łącznej luźnej. Leżą w niej gruczoły wargowe, plamki Fordyce’a (gruczoły łojowe).
Czym jest czerwień wargowa?
Warstwa między cz. skórną a cz. śluzową. Prześwitują tu naczynia krwionośne, obecne są liczne zakończenia nerwowe.
Część środkowa warg
Zbudowana z mm. szkieletowych, tworzących m. okrężny ust
Bł. śluzowa policzków - jaki nabłonek?
Wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, którego kom. zawierają GLIKOGEN
Co zawiera bł. podśluzowa policzków? (5)
- pęczki wł. kolagenowych
- bardzo gęste pasma wł. sprężystych
- skupiska kom. tłuszczowych
- gruczoły policzkowe = gruczoły śluzowo-surowicze
- plamki Fordyce’a
W co przechodzi włóknisty zrąb bł. podśluzowej policzków?
W omięsną pokrywającą m. policzkowy
Co tworzy śluzówka policzków na wys. 2 zęba trzonowego?
Brodawkę przyuszniczą oraz wylot przewodu wyprowadzającego ślinianki przyusznej/przewodu Stensena
Bł. śluzowa na dnie jamy ustnej - jaki nabłonek?
Nierogowaciejący
Co zawiera bł. śluzowa dna jamy ustnej?
- gruczoły podjęzykowe mniejsze (5-20)
- gruczoły podjęzykowe większe (2)
Gruczoły te otoczone są torebką łącznotkankową. Tworzą śliniankę podjęzykową.
Czym są mięska podjęzykowe?
To zgrubienia/fałdy bł. śluzowej dna jamy ustnej, na których otwierają się przewody wyprowadzające ślinianki podjęzykowej i podżuchwowej.
Podniebienie twarde - jaki nabłonek?
Zrogowaciały nabłonek wielowarstwowy płaski
Blaszka właściwa bł. śluzowej podniebienia twardego
- zbudowana z tk. łącznej o zbitym włóknistym utkaniu z licznymi naczyniami
- obfituje w gruczoły podniebienne
Co tworzy okostną kości podniebiennej?
Włókna kolagenowe bł. śluzowej i bł. podśluzowej podniebienia twardego
Czym jest podniebienie miękkie?
Fałdem włóknisto-mięśniowym (mm. szkieletowe obustronnie pokryte bł. śluzową)
Bł. śluzowa podniebienia miękkiego - jaki nabłonek?
Nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący (po stronie jamy nosowej przechodzi w wielorzędowy migawkowy)
Jakie gruczoły zawiera bł. podśluzowa podniebienia miękkiego?
Podniebienne gruczoły ślinowe, których wydzielina umożliwia przesuwanie kęsów pokarmowych.
Co stanowi główną masę języka?
Mm. szkieletowe: podłużny górny, podłużny dolny, poprzeczny i pionowy języka
Powierzchnie języka - jakie nabłonki?
- Pow. grzbietowa - wielowarstwowy płaski rogowaciejący
2. Pow. brzuszna - nierogowaciejący
Jakie brodawki przebiegają wzdłuż bruzdy granicznej języka?
Brodawki okolone
W skład jakiej tkanki limfoidalnej wchodzi migdałek językowy?
GALT, pośrednio również MALT
Czym są brodawki (pierwotne) występujące na pow. grzbietowej języka?
Wyniosłościami blaszki właściwej bł. śluzowej i nabłonka. Pod nabłonkiem brodawki wtórne.
Typy brodawek językowych (4)
Brodawki:
- nitkowate
- grzybowate
- okolone
- liściaste
Brodawki nitkowate - charakterystyka (6)
- na całej pow.
- wysokie, wąskie, ostro zakończone
- pokryte silnie zrogowaciałym nabłonkiem
- tworzą “tarkę” na pow. języka
- brodawki mechaniczne
- dobrze unerwione
Brodawki grzybowate - charakterystyka (7)
- wśród brodawek nitkowatych na brzegach i grzbiecie języka
- kształt grzyba (wow)
- cienki nabłonek
- liczne naczynia = czerwony kolor
- mają mechano- i termoreceptory
- mają zakończenia n. VII
- brodawki smakowe
Brodawki okolone - charakterystyka (7)
- brodawki smakowe
- najmniej liczne (7-12)
- największe (średnica 1-2 mm)
- kształt spłaszczonych kopuł
- rowek okołobrodawkowy = zagłębienie nabłonka wielowarstwowego płaskiego
- wał okołobrodawkowy wokół rowka
- nerw smakowy tych brodawek to n. IX
Co uchodzi do dna rowka okołobrodawkowego brodawki okolonej?
Przewody wyprowadzające gruczołów surowiczych von Ebnera (gruczoły językowe tylne)
Brodawki liściaste - charakterystyka (6)
- na brzegach tylnej cz. języka
- forma szczątkowa u ludzi
- utworzone przez fałdy bł. śluzowej, pomiędzy którymi są rowki
- do dna rowków uchodzą gruczoły surowicze von Ebnera
- brodawki smakowe
- w każdej brodawce pierwotnej są 3 regularne brodawki wtórne = liściasty wygląd w przekroju
Co to pęcherzyk surowiczy?
Pęcherzyk surowiczy to odcinek wydzielniczy kształtu kulistego, wytwarzający wydzielinę surowiczą. Ściana pęcherzyka utworzona jest z 1 warstwy piramidalnych komórek surowiczych spoczywających na bł podst.
Jak nazywają się kwasochłonne ziarna wydzielnicze w śliniankach?
Ziarna zymogenu
Co zawiera wydzielina surowicza ślinianek?
Wydzielina surowicza ślinianek zawiera wodę, enzymy (amylaza ślinowa, peroksydaza, lizozym), naskórkowy czynnik wzrostu (EGF) oraz sekrecyjną IgA.
Co to cewka śluzowa?
Cewka śluzowa to odcinek wydzielniczy śluzowy w postaci cewki, którego ściana zbudowana jest z jednej warstwy komórek sześciennych leżących na bł podst. Cewka charakteryzuje się szerokim światłem.
Ziarna wydzielnicze cewki śluzowej
Ziarna mucynogenu
Co to cewko-pęcherzyki?
Cewko-pęcherzyki to odcinki wydzielnicze mieszane. Zbudowrane są w większości z cewek, których dno tworzy grupa komórek surowiczych układających się na kształt „czapeczki”.
Dlaczego cewko-pęcherzyki nazywane są półksiężycami surowiczymi?
Na preparatach na obwodzie cewek struktury te przybierają kształt półksiężycowaty, dlatego też nazywane są półksiężycami surowiczymi.
Funkcja komórek mioepitelialnych
Wypustki komórek mioepitelialnych obejmujące odcinki wydzielnicze ślinianek wyciskają ich zawartość prawdopodobnie po zadziałaniu bodźca stymulującego wydzielanie śliny.
! zawierają liczne miofilamenty aktynowe oraz miozynowe, dlatego też mają zdolność kurczenia się
Co to wstawka, jakim nabłonkiem jest wyścielona, i w jaki przewód przechodzi?
Wstawka, wyścielona niskim nabłonkiem 1-warstwowym sześciennym, jest bezpośrednim przedłużeniem pęcherzyka lub cewki. Komórki wstawki wydzielają laktoferynę i EGF. Wstawka przechodzi w przewód prążkowany.
Jakie jony wydzielają, a jakie resorbują komórki przewodu prążkowanego?
Komórki przewodu prążkowanego wydzielają do światła jony potasu K, resorbują natomiast jony sodu Na.
Jednocześnie pozostają względnie nieprzepuszczalne dla wody.
Gdzie znajdziemy kubki smakowe?
Na brodawkach zmysłowych języka, na nabłonku podniebienia ustnej części gardła
Z jakich komórek zbudowane są kubki smakowe?
Ze zmodyfikowanych komórek nabłonka: komórek nabłonkowo- zmysłowych
Jak zorganizowany jest kubek smakowy?
Komórki smakowe spoczywają na błonie podstawnej, w górnej części znajduje się POR=OTWOREK SMAKOWY (nie dochodzi do powierzchni nabłonka, jest zagłębiony)
Co znajduje się w porze smakowym?
Pręciki smakowe czyli pęczki mikrokosmków komórek smakowych
Charakterystyka komórek smakowych typu I
- tzw komórki ciemne: dużo heterochromatyny w jądrze + ciemna cytoplazma z AG i RER
- najwiecej
- wrzecionowaty kształt
- układają się jak klepki w beczce
- rola podporowa
- owalne jądra
- blisko szczytu ziarna wydzielnicze: wydzielina bogata w GAG idzie do otworka smakowego
Charakterystyka komórek smakowych typu II
- tzw komórki jasne
- owalny kształt
- barwią się jasno
- dobrze rozwinięta SER
- w jądrze dużo euchromatyny
- krótkie mikrokosmki
Charakterystyka komórek smakowych typu III
- najmniej liczę
- kształt wrzecionowaty
- liczne mikrotubule w strefie nadjądrowej
- obecne pecherzyki synaptyczne: wydzielanie neuroprzekaźników
- uważane za komórki RECEPTOROWE
- maja kontakt z nerwami
Charakterystyka komórek smakowych typu IV
- niezróżnicowane komórki podstawne
- sięgają do połowy wysokości kubka smakowego
- komórki macierzyste
Z czym maja kontakt części podstawne komórek smakowych receptorowych?
Z wloknami nerwowymi - połączenie zbliżone budową do synapsy
Gdzie generowany jest impuls w kubku smakowym?
W błonie komórkowej wypistekcytoplazmatyxznych komórek smakowych
Czy mamy obszary języka, które odbierają wyłącznie jeden z 5 głównych smaków?
NIE, bo pojedyncze kubki rozmieszczone na całej powierzchni języka mogą odbierać więcej niż jeden rodzaj smaku
Jakie gruczoły leżą w dolnej powierzchni języka?
Gruczoły językowe przednie
Nabłonek górnej części gardła (cześć nosowa)
Nabłonek wielorzędowy migawkowy z komórkami kubkowymi (jednokomórkowe gruczoły śluzowe)
Nabłonek części dolnej gardła
- cześć ustna: wielowarstwowy płaski
- cześć krtaniowa: wielorzędowy migawkowy
Cechy różniąca ścianę gardła od ściany pozostałej części przewodu pokarmowego
Zamiast blaszki mięśniowej błony śluzowej mamy w gardle gruba warstwę włókien elastycznych
Co znajduje się w blaszce właściwej błony gardła?
Limfocyty, grudki chłonne (skupiska tworzą migdałki gardłowy, przełykowy i trąbkowe), małe gruczoły śluzowe i mieszane
Czy gardło posiada dobrze rozwinięta błonę podsluzową?
NIE
Duże gruczoły ślinowe to
- Ślinianka przyuszna
- Ślinianka podżuchwowa
- ślinianka podjęzykowa
Różnica miedzy dużymi a małymi gruczołami ślinowymi
Duże otoczone są torebką łącznotkankową i mają budowę zrazikową, małe nie
Małe przewody wyprowadzające gruczołów małych otwierają się na powierzchnie błony śluzowej
Duże gruczoły leżą poza jamą ustna, a dzięki dużym przewodom wyprowadzającym ich wydzielina przedostaje się tutaj
Które z gruczołów małych to gruczoły cewkowo- pęcherzykowe (śluzowe- surowicze)?
Wargowe, policzkowe, językowe przednie
Wymień małe gruczoły ślinowe o charakterze śluzowym (odcinki wydzielnicze cewkowe)
Gruczoły językowe tylne i podniebienne
Jaki charakter maja gruczoły ślinowe języka bon Ebnera
Są to gruczoły pęcherzykowe, czysto surowicze
Nabłonek przewodów wyprowadzanych małych gruczołów ślinowych
Nabłonek jedno lub dwuwarstwowy sześcienny
* w dnie rowków smakowych w gruczołach bon Ebnera mamy wielorzędowy migawkowy
W pobliżu jakich brodawek Leża gruczoły von Ebnera?
W pobliżu brodawek okolonych i liściastych
Organizacja ślinianek
Przegrody łącznotkankową od torebki wnikają w głąb miąższu i dzielą go na zraziki, płaciki. Przegrody są miejscem, gdzie przebiegają nerwy i naczynia.
Miąższ każdego zraziki ma odcinki wydzielnicze i wyprowadzające.
Podaj kolejność przewodów, w jakiej wydzielina odcinków wydzielniczych jest transportowana ze ślinianek
- Przewody wyprowadzające śródzrazikowe (wstawki i przewody prążkowane)
- Przewody wyprowadzające międzyzrazikowe
- Przewody wyprowadzające główne
