Układ Immunologiczny Flashcards
Co to jest recyrkulacja
Proces krążenia limfocytów
Główna droga wnikania limfocytów do węzła chłonnego
Przez układ krążenia
Tętnica wchodzi do narządu od strony wnęki, przebija torebkę, następnie tworzy odgałęzienia wzdłuż łącznotkankowych beleczek i w ten sposób dostaje się do wnętrza
Naczynia włosowate grudek chłonnych często otwierają się do..
Do światła żyłek zawłosowatych, których ściana jest utworzona z wysokiego nabłonka sześciennego, który posiada wyspecjalizowane receptory naprowadzające limfocyty
Do jakich części węzłów chłonnych migrują limfocyty?
Limfocyty B migrują do strefy zewnętrznej kory, natomiast większość limfocytów T pozostaje w korze wewnętrznej - dyfuzyjnej
Znaczenie krążenia limfocytów
- umożliwia komórkom B i T kontrolowanie całego organizmu
+ szybki dostęp do narządów limfatycznych gdzie tworzą klony komórek potomnych
Kiedy występuje zapalenie węzłów chłonnych
Kiedy węzły chłonne powiększają się i stają się bolesne w wyniku ostrego przebiegu reakcji odpornościowej
Czym są migdałki?
Są to niekompletnie otorbione skupiska grudek chłonnych tworzące tzw. pierścień limfatyczny Waldeyera
Gdzie występują migdałki
W obrębie blaszki właściwej błony śluzowej na skrzyżowaniu dróg układu oddechowego i przewodu pokarmowego
Rodzaje migdałków
Parzyste migdałki podniebienne i trąbkowe oraz nieparzysty migdałek językowy i gardłowy
Funkcje migdałków (3)
- są miejscem powstawania nowych pokoleń limfocytów
- uczestniczą w syntezie przeciwciał
- biorą udział w miejscowych reakcjach obronnych
Ogólna budowa migdałków (3)
- oddziela je torebka łącznotkankowa
- od zewnątrz pokryte są nabłonkiem, który wpukla się w głąb, tworząc zagłębienia zwane kryptami
- pod nabłonkiem występują grudki chłonne pierwotne i wtórne z typowymi centrami reaktywnymi
Budowa wszystkich migdałków jest podobna, różnice dotyczą przede wszystkim umiejscowienia i typu pokrywającego nabłonka
Gdzie znajdują się migdałki podniebienne
W zagłębieniach (zatokach migdałkowych) pomiędzy łukami podniebienno-językowymi a łukami podniebienno-gardłowymi
Charakterystyka części migdałka podniebiennego (2)
- część głęboka migdałka oddzielona jest od otaczającej tkanki łącznej włóknistą torebką łączącą się z boczną powierzchnią nasady języka
- część powierzchowna jest pokryta przez nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, który wnikając w głąb migdałka tworzy na jego powierzchni szczelinowate zagłębienia (krypty) mogące sięgać do torebki łącznotkankowej
Co powoduje tworzenie czopów
Przedostawanie się większej ilości limfocytów i złuszczonych komórek nabłonka do światła krypt w wyniku procesów zapalnych w migdałkach
Co to są kamienie migdałkowe
Zwapnione czopy
Budowa migdałka językowego (5)
- migdałek stanowi kilka owalnych wyniosłości powierzchni grzbietowej nasady języka (mieszków językowych)
- na szczycie każdego mieszka znajduje się otwór prowadzący do ślepo zakończonej zatoki migdałkowej
- mieszki językowe pokryte są nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
- poniżej nabłonka występują liczne grudki chłonne tworzące wyniosłość mieszka
- część głęboka pokryta jest delikatną torebką włóknistą
Charakterystyka migdałka gardłowego
- inna nazwa „migdałek trzeci”
- znajduje się w tylno-górnej części gardła
- jest pokryty nabłonkiem dwuwarstwowym walcowatym migawkowym, miejscami nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
- płytkie wpuklenia nabłonka tworzą fałdki, nazywane bruzdami lub zatokami migdałkowymi
Charakterystyka migdałka trąbkowego
- migdałek tworzy skupiska tkanki limfoidalnej, występujące w obrębie błony śluzowej gardła
- są pokryte typowym nabłonkiem dróg oddechowych
Typy reakcji odpornościowej (2)
- nieswoista/wrodzona/naturalna
- swoista/nabyta
Charakterystyka obrony nieswoistej (4)
- szybka reakcja odpowiedzi
- wykorzystuje naturalne bariery tkankowe i narządowe
- wykorzystuje komórki takie jak neutrofile, makrofagi, komórki NK
- NIE wytwarza się tu pamięć immunologiczna
Charakterystyka obrony swoistej (3)
- opiera się na mechanizmie efektorowym komórek
- z udziałem limfocytów B i T
- WYTWARZA się pamięć immunologiczna
Czym jest układ białek dopełniacza?
To ok. 20 białek osocza krwi (syntezowane w wątrobie), które uczestniczą w HUMORALNYCH reakcjach obronnych.
Funkcje układu białek dopełniacza (3)
- ścisłe połączenie między reakcjami swoistymi i nieswoistymi
- podczas jego aktywacji powstaje wiele produktów pośrednich oddziałujących na bł. kom.»_space;> liza kom. docelowej
- umożliwia kom. żernym fagocytozę drobnoustrojów
Drogi aktywacji układu białek dopełniacza (2)
- KLASYCZNA - zapoczątkowana przez kompleks antygen-przeciwciało
- ALTERNATYWNA - bez udziału przeciwciał, wywołana polisacharydami otoczek bakteryjnych, wirusami, grzybami czy kom. nowotworowymi
Czym jest antygen?
To każda substancja rozpoznawana przez organizm jako obca, która ma zdolność do:
- wywołania odpowiedzi immunologicznej (immunogenność)
- reagowania z przeciwciałem (antygenowość)
Co decyduje o właściwościach i swoistości antygenu?
Obecność na jego pow. specjalnych ugrupowań chemicznych zwanych DETERMINANTĄ ANTYGENOWĄ (epitop)
Przez co są syntezowane przeciwciała?
Przez kom. plazmatyczne i limfocyty B
Funkcja przeciwciał
Swoiście rozpoznają epitopy, wiążą je i eliminują
Czym są przeciwciała poliklonalne?
To przeciwciała wytwarzane przez wiele klonów limfocytów B i kom. plazmatycznych, które kierują się przeciw wielu determinantom antygenowym
Czym są przeciwciała monoklonalne?
To przeciwciała wytwarzane przez 1 klon kom. plazmatycznych i limfocytów B, które kierują się przeciw 1 determinancie antygenowej
Budowa przeciwciał
- 2 łańcuchy polipeptydowe LEKKIE (L)
- 2 łańcuchy CIĘŻKIE (H)
- fragmenty łańcuchów lekkich i ciężkich mają miejsca wiążące antygen (region zmienny Fab)
- pozostała część to region Fc odpowiedzialny za aktywację dopełniacza i wiązanie przeciwciała z receptorami
Klasy przeciwciał (5)
IgA, IgG, IgD, IgE, IgM
Gdzie zachodzi wzrost, różnicowanie i programowanie limfocytów?
- szpik kostny, grasica (narządy centralne)
- śledziona, węzły chłonne, tk. limfoidalna w bł. śluzowych (narządy obwodowe)
Gdzie powstają i różnicują się limfocyty T?
Powstają w szpiku kostnym, różnicują się w grasicy
Różnicowanie limfocytów T w grasicy - przebieg, rola
- wywołane kontaktem z kom. nabłonkowymi zrębu
- różnicują się w subpopulacje pełniące istotne funkcje
- subpopulacje różnią się obecnością określonych cząsteczek pow., białek różnicujących (marker CD)
Co posiadają wszystkie limfocyty T na swojej powierzchni i za co to odpowiada?
Posiadają receptory TCR rozpoznające specyficzne peptydy antygenu wspólnie z wyspecjalizowanymi antygenami głównego kompleksu zgodności tkankowej MHC (te są na pow. kom. prezentujących antygen)
Jaki typ reakcji immunologicznej zapewniają limfocyty T?
Typ komórkowy
Rola cząsteczek MHC
Wzajemne rozpoznawanie i udział w prezentowaniu obcego antygenu
Rodzaje antygenów MHC i ich charakterystyka
- MHC klasy I»_space;> występują na pow. kom. jądrzastych i prezentują limfocytom Tc krótkie fragmenty peptydowe z białek endogennych
- MHC klasy II»_space;> są na pow. profesjonalnych kom. APCs i prezentują limfocytom Th dłuższe fragmenty peptydowe z białek egzogennych
Jaki marker znajdziemy na pow. limfocytów Th?
Marker CD4 wiążący się z MHC klasy II
Funkcje limfocytów Th (5)
- wchodzą w reakcje i aktywują kom. układu odporności swoistej i nieswoistej»_space;> kluczowa rola w odporności
- stymulują limfocyty B do wytwarzania przeciwciał
- stymulują limfocyty Tc do efektu cytotoksycznego
- stymulują makrofagi do fagocytozy
- wszystko dzięki wydzielanym przez nie limfokinom/cytokinom
Czym są cytokiny?
Cząsteczkami regulującymi procesy proliferacji, dojrzewania i różnicowania wielu komórek. Niektóre przejawiają właściwości antywirusowe = interferon.
Rodzaje cytokin
- LIMFOKINY/INTERLEUKINY wydzielane przez limfocyty
- MONOKINY wydzielane przez makrofagi i monocyty
Funkcje limfocytów Ts/Treg (3)
- kontrola aktywności pozostałych limfocytów i innych kom. układu odpornościowego
- hamują reakcje immunologiczne, np. po usunięciu zakażenia
- tłumią odpowiedzi autoimmunologiczne