układ dokrewny Flashcards

1
Q

połączenia podwzgórza z płatami przysadki mózgowej (2)

A

1) pole hipofizjotropowe < > przedni płat

2) jądra wielkokomórkowe < > płat tylny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

charakterystyka pola hipofizjotropowego (4)

A
  • zespół jąder drobnokomórkowych
  • jądra wydzielają LIBERYNY i STATYNY
  • aksony z kom pola dochodzą do krążenia wrotnego przysadki
  • połączenie nerwowo-naczyniowe (narząd neurohemalny) w wyniosłości pośrodkowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

co sie dzieje w narządzie neurohemalnym?

A

tu liberyny i statyny są wydzielane do krwi&raquo_space;> żyłami wrotnymi trafiają do przedniego płata przysadki&raquo_space;> regulują wydzielanie hormonów tropowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

charakterystyka jąder wielkokomórkowych (2)

A
  • są to jądra nadwzrokowe i przykomorowe

- wydzielają NEUROSEKRET (neurofizyny + neurohormony)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

co to jest neurosekrecja?

A

to proces, w którym neurosekret jest transportowany aksonami do płata tylnego przysadki i w miarę potrzeby do krwi uwalniane są neurohormony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

neurohormony u człowieka (2)

A

1) wazopresyna

2) oksytocyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

co składa sie na przysadkę nerwową? (3)

A
  • wyniosłość pośrodkowa
  • cześć nerwowa (wyrostek lejkowaty)
  • szypuła lejka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Z czego rozwija się przysadka mózgowa?

A

Z uchyłka dna komory III i kieszonki Rathkego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co składa się na przysadkę gruczołową? (3)

A
  • część dalsza (płat przedni)
  • część pośrednia
  • część guzowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co tworzy płat tylny przysadki?

A

Cz. pośrednia i nerwowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Krążenie wrotne przysadki

A

Pierwotna sieć naczyń włosowatych (podwzgórze) = tt. przysadkowe górne&raquo_space;> z nich powstają żyły wrotne przysadki (płat przedni) = sieć wtórna

Krążenie to służy to przenoszenia liberyn i statyn z podwzgórza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Charakterystyka płata przedniego = cz. dalszej (2)

A
  • zbudowany z grup i pasm kom, między nimi naczynia zatokowe włosowate
  • rodzaje kom:
    • chromofoby (niebarwliwe)
    • kom chromofilne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Co wchodzi w skład chromofobów? (3)

A
  • kom niezróżnicowane
  • zdegranulowane kom chromofilne
  • kom gwiazdkowate/pęcherzykowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Budowa kom chromofilnych (4)

A
  • dużo RER
  • dobrze rozwinięty AG
  • liczne ZIARNA wydzielnicze magazynujące HORMONY
  • mogą być kwaso- lub zasadochłonne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kom chromofilne kwasochłonne - rodzaje (2)

A

1) laktotrofy - wytwarzają PROLAKTYNĘ

2) somatotrofy - SOMATOTROPINĘ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kom chromofilne zasadochłonne - rodzaje (3)

A

1) kortykotrofy - KORTYKOTROPINA
2) gonadotrofy - GONADOTROPINY: FSH, LH
3) tyreotrofy - TYREOTROPINA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Działanie prolaktyny

A
  • wzmaga wytwarzanie mleka w gruczole mlekowym
  • wzmaga laktację u kobiet po porodzie
  • jej wydzielanie regulowane jest głownie przez dopaminę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Działanie somatotropiny

A
  • stymuluje wytwarzanie w wątrobie somatomedyny C = IGF-1 (wzrost kości na długość)
  • zwiększa wytwarzanie białek
  • wydzielana głównie w nocy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Działanie tyreotropiny

A
  • reguluje czynność tarczycy

- wpływa na wytwarzanie, magazynowanie i uwalnianie hormonów tarczycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Działanie kortykotropiny

A
  • kontroluje czynność cz. pasmowatej kory nadnerczy (wydzielanie kortyzolu)
  • powstaje z prohormonu: proopiomelanokortyny POMC
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Działanie gonadotropin

A
  • regulują prawidłową czynność gonad
    • u kobiet&raquo_space;> wzrost pęcherzyków jajnikowych, synteza estrogenów
    • u facetów&raquo_space;> stymulacja spermatogenezy przez wytwarzanie ABP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Charakterystyka płata tylnego

A
  • cz. pośrednia: szczątkowa, zbudowana z kom zasadochłonnych wydzielających MSH (z POMC)
  • cz. nerwowa: zbudowana z zakończeń aksonów jąder wielkokomórkowych i pituicytów + tk łączna + naczynia
  • wydzielają neurohormony
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Czym są pituicyty?

A
  • są częścią części nerwowej płata tylnego,
  • mają budowę jak kom glejowe,
  • biorą udział w uwalnianiu neurohormonów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Charakterystyka szyszynki (5)

A
  • cz. nadwzgórza
  • pokryta oponą miękką
  • podzielona na płaciki zbudowane z pinealocytów i kom śródmiąższowych
  • wydziela MELATONINĘ (głównie nocą)
  • wytwarza też inne indoloaminy, np. serotoninę i hormony polipeptydowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Budowa pinealocytów (3)

A
  • dobrze rozwinięty AG
  • zawierają ziarna wydzielnicze
  • liczne wypustki dochodzące do przestrzeni okołonaczyniowych*

*tymi przestrzeniami dochodzi do szyszynki info z siatkówki oka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Działanie melatoniny

A
  • pochodna 5-hydroksytryptaminy = serotoniny
  • reguluje cykl dobowy człowieka
  • wywołuje efekt antygonadotropinowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Budowa tarczycy

A
  • 2 płaty + cieśń, torebka łącznotkankowa

- składa się z pęcherzyków

28
Q

Charakterystyka pęcherzyków tarczycy (7)

A
  • każdy otoczony bł podstawną
  • na bł podst leżą sześcienne kom = kom pęcherzykowe
  • wewnątrz jest koloid
  • wielkość pęcherzyka i wysokość nabłonka zależą od stanu funkcjonalnego, np. nieaktywne pęcherzyki&raquo_space;> duże, dużo koloidu, płaski nabłonek
  • pęcherzyki otoczone tk łączną i siecią naczyń włosowatych
  • dużo RER w cz. podjądrowej
  • AG i duże ziarna wydzielnicze w cz. nadjądrowej
29
Q

Hormony tarczycy (2)

A

1) trójjodotyronina T3

2) tyroksyna T4

30
Q

Powstawanie hormonów tarczycy

A

I
synteza do koloidu TYREOGLOBULINY (Tg) przez pęcherzyki + tyreoperoksydaza i jodki do koloidu&raquo_space;> jodki przechodzą w jod atomowy dzięki tyreoperoksydazie&raquo_space;> jod at joduje tyrozynę w Tg&raquo_space;> powstaje jodowana tyreoglobulina (jTg)

II
TSH działa na pęcherzyki&raquo_space;> pobierają one koloid z jTg i tworzą w cytoplazmie endosomy&raquo_space;> endosomy łączą się z lizosomami&raquo_space;> uwolnienie T3 i T4 do naczyń

31
Q

Działanie TSH na tarczycę (2)

A
  • wzmaga wychwytywanie jodków

- nasila endocytozę jTg = wzmożone uwalnianie T3 i T4

32
Q

Sprzężenie zwrotne ujemne z TRH, TSH i hormonami tarczycy

A

izi

33
Q

Charakterystyka, działanie T3 i T4 (6)

A
  • T3 to aktywny hormon
  • T4 to prohormon dla T3
  • transportowane we krwi przez TBPA, TBG i albuminy
  • T3 zwiększa zużycie tlenu w tkankach, zwiększa metabolizm = wzrost temp. ciała
  • w okresie rozwoju potrzebne do kształtowania tk nerwowej i dojrzewania szkieletu
  • zwiększają stęż. cukru i obniżają cholesterolu we krwi
34
Q

Kom parafolikularne = kom C tarczycy

A
  • w obrębie pęcherzyka, między bł podst a kom pęcherzykowymi
  • wytwarzają kalcytoninę oraz CGRP
  • mają cechy kom układu APUD
35
Q

Budowa przytarczyc (2)

A
  • każda ma własną torebkę łącznotkankową
  • budują je 2 typy kom
    • kom główne - wytwarzają parathormon PTH
    • kom kwasochłonne
36
Q

Regulacja gospodarki wapniowej

A

Ca dostaje się wraz z amu&raquo_space;> białko je wiąże (CaBP) i na plecach niesie do krwi z jelita&raquo_space;> część idzie do kości, część do nerek

Stęż. Ca we krwi jest stałe - Ca2+ oraz 3 hormony (kalcytonina, parathormon, kalcytriol)

37
Q

Działanie parathormonu

A
  • wzrost stęż. Ca2+ we krwi

- działa na osteoblasty, zwiększając wytwarzanie M-CSF i RANKL (dzięki nim monocyty > osteoklasty)

38
Q

Działanie kalcytoniny

A
  • hamuje czynność osteoklastów

- obniża stęż. Ca we krwi

39
Q

Działanie kalcytriolu (aktywnej formy wit D3)

A
  • zwiększa zdolność enterocytów do wchłaniania Ca z pokarmu
40
Q

Budowa nadnerczy

A

cz. korowa 80-90% + cz. rdzenna 10-20%

41
Q

Budowa cz. korowej nadnerczy (5)

A
- 3 warstwy:
• kłębuszkowata - wytwarza aldosteron
• pasmowata - kortyzol
• siateczkowata - trochę hormonów płciowych
- wszystkie warstwy wytwarzają hormony STEROIDOWE
- silnie rozwinięta SER
- obecność wakuoli lipidowych
- mitochondria tabularne
42
Q

Kora nadnerczy u płodu

A

Tworzy warstwę płodową (80%) - czynnościowe połączenie z łożyskiem

43
Q

Co ma ACTH do kory nadnerczy?

A

ACTH wplywa na warstwę pasmowatą, regulując wydzielanie glikokortykoidów

44
Q

Hormony kory nadnerczy (3)

A

1) mineralokortykoidy (warstwa kłębuszkowata) - regulują gospodarkę wodno-elektrolitową i ciśnienie krwi; ALDOSTERON
2) glikokortykoidy (pasmowata) - ważne dla hemopoezy, ciśnienia krwi, pracy <3, funkcjonowania ukł nerwowego, wydzielania HCl i pepsyny, resorpcji H2O w jelicie grubym, wielokierunkowy wpływ na ukł immunologiczny; KORTYZOL
3) hormony płciowe nadnerczy (siateczkowata) - brak znaczenia fizjologicznego; ANDROGENY i ESTROGENY

45
Q

Budowa cz. rdzennej nadnerczy (4)

A
  • kom chromafinowe wytwarzające KATECHOLAMINY
  • kom te tworzą gniazda, pasma otoczone naczyniami zatokowymi
  • nieliczne kom nerwowe = kom zwojowe
  • żyły z silnie rozwiniętą, ale nieregularnie rozmieszczoną mięśniówką
46
Q

Kom chromafinowe rdzenia nadnerczy - charakterystyka i budowa (4)

A
  • unerwione przez nerwy cholinergiczne
  • dobrze rozwinięta RER i AG
  • liczne ziarna wydzielnicze
  • 2 typy
    • kom A - wydzielają ADRENALINĘ
    • kom NA - NORADRENALINĘ
47
Q

Katecholaminy (adrenalina i noradrenalina) są pochodnymi…

A

…tyrozyny.

Tyr&raquo_space;> DOPA&raquo_space;> dopamina&raquo_space;> noradrenalina&raquo_space;> adrenalina

48
Q

Jaki enzym bierze udział w przemianie noradrenaliny w adrenalinę?

A

N-metylotransferaza stymulowana przez glikokortykoidy

49
Q

Działanie katecholamin (5)

A
  • wzrost stęż. glukozy we krwi
  • uwalniają wolne kw tłuszczowe z tk tłuszczowej
  • podnoszą ciśnienie krwi
  • rozkurcz tt wieńcowych i mm szkieletowych
  • wzmagają czujność mózgu
50
Q

Czym są paraganglia?

A

Inaczej ciałka przyzwojowe, rozsiane po organizmie, działanie i budowa jak u kom chromafinowych rdzenia nadnerczy

51
Q

Kom dokrewne przewodu pokarmowego - działanie (4)

A
  • wspomagają ukł nerwowy w regulacji procesu trawienia
  • większość to tzw. kom otwarte (odbierają info o zawartości amu w jelicie i wydzielają hormony)
  • działają parakrynowo
  • kom zamknięte nie mają kontaktu ze światłem jelita
52
Q

Hormony przewodu pokarmowego (9)

A

1) gastryna
2) cholecystokinina CCK
3) sekretyna
4) grelina
5) GIP
6) motylina
7) somatostatyna
8) histamina
9) serotonina

53
Q

Działanie gastryny

A
  • pobudza wydzielanie HCl i pepsyny w żołądku
54
Q

Działanie CCK

A
  • zwiększa wydzielanie enzymów trzustkowych
  • obkurcza pęcherzyk żółciowy
  • stymulowana obecnością polipeptydów i kw tłuszczowych w 12stnicy
55
Q

Działanie sekretyny

A
  • zwiększa wydzielanie dwuwęglanów przez przewody trzustki i drogi żółciowe = neutralizacja kwaśnego pH
  • stymulator: amu w 12stnicy
56
Q

Działanie greliny

A
  • stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu

- wywołuje uczucie głodu

57
Q

Działanie GIP

A
  • zwiększa wydzielanie insuliny

- stymulator: glukoza w jelicie cienkim

58
Q

Działanie motyliny

A
  • reguluje perystaltykę jelit
59
Q

Działanie somatostatyny

A
  • hamuje wydzielanie hormonów i gruczołów egzokrynowych
60
Q

Działanie histaminy

A
  • stymuluje wydzielanie gastryny
61
Q

Działanie serotoniny

A
  • pobudza motorykę żołądka i jelit
62
Q

Czym jest układ APUD?

A

To duża grupa kom rozsianych po organizmie, wydzielających hormony polipeptydowe i często też aminę biogenną (serotoninę)

63
Q

Funkcje kom ukł APUD (3)

A
  • wychwytują prekursory amin
  • mają wiele cech kom nerwowych
  • wydzielają hormony polipeptydowe i jednocześnie wytwarzają aminy biogenne
64
Q

Jakiego barwienia potrzebujemy, aby ujrzeć kom ukł APUD?

A

Wybarwienie za pomocą metod srebrowych

65
Q

Jakie hormony wytwarzają gonady?

A

Hormony płciowe (wow)

66
Q

Jak kontrolowane jest wydzielanie hormonów płciowych przez gonady?

A

Poprzez sprzeżenie zwrotne przez gonadotropiny przysadkowe (FSH i LH)

67
Q

Grupy hormonów płciowych (3)

A

1) ANDROGENY - testosteron, androstendiol, dihydrotestosteron
2) ESTROGENY - 17 β-estradiol, estron, estriol
3) GESTAGENY - progesteron