układ moczowy Flashcards

1
Q

Co zaliczamy do układu moczowego?

A
  • nerki
  • moczowody
  • pęcherz moczowy
  • cewka moczowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Funkcje nerek (6)

A
  • wydalają końcowe produkty przemiany materii, toksyny i leki
  • utrzymują równowagę osmotyczną organizmu
  • udział w filtracji krwi
  • wpływają na ciśnienie krwi (poprzez sekrecje reniny)
  • wydzielają erytropoetynę, prostaglandyny
  • regulują metabolizm wapnia (aktywując pochodne wit D)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czym jest zatoka nerkowa?

A

Przestrzenią prowadzącą od wnęki do wnętrza nerki, odgraniczona przez miąższ nerki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Budowa zatoki nerkowej

A

miedniczka nerkowa —do niej uchodzą—> 2/3 kielichy nerkowe większe —do nich uchodzą—> kielichy nerkowe mniejsze —do każdego wpukla się—> brodawka nerkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Budowa nerki

A

kora (zew) + rdzeń (wew)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Z czego zbudowany jest rdzeń nerki?

A

Z piramid nerkowych, które swoją podstawą graniczą z korą, a na szczycie zakończone są brodawką nerkową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jak nazywają się pasma kory między piramidami nerkowymi?

A

Słupy nerkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jak nazywają się pasma rdzenia wnikające do kory?

A

Promienie rdzenne. Ich suma stanowi tzw. cz promienistą kory nerki.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co zaliczamy do PŁATA nerki?

A

Obszar miąższu złożony z piramidy nerkowej i przylegającej do niej kory

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co zaliczamy do PŁACIKA nerki?

A

Obszar kory obejmujący 1 promień rdzenny i przylegające do niego po obu stronach labirynty nerki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Naczynia tętnicze nerki (9)

A

1) t. nerkowa
2) tt. międzypłatowe
3) tt. łukowate
4) tętniczki proste prawdziwe
5) tt. międzypłacikowe
6) tętniczki doprowadzające
7) tętniczki odprowadzające
8) sieć naczyń włosowatych tętniczo-tętniczych
9) tętniczki proste rzekome

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Tętnica nerkowa - na co się rozgałęzia? z czego pochodzi?

A
  • rozgałęzia się na 2 gg: górną i dolną
  • jest odgałęzieniem aorty brzusznej
  • wchodzi do wnęki nerki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Tętnice międzypłatowe - na co się rozgałęziają? z czego pochodzi?

A
  • rozdzielają się na tt łukowate
  • pochodzą od t nerkowej
  • wnikają w miąższ nerki i biegną między piramidami
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Systemy naczyń włosowatych w miąższu nerki (2)

A

1) system tworzący kłębek naczyniowy - miejsce filtracji krwi
2) system tworzący sploty okołokanalikowe - wymiana gazowa i metabolizm nerki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Naczynia żylne nerki (5)

A

1) żż gwiaździste
2) żż międzypłacikowe
3) żż łukowate
4) żż międzypłatowe
5) ż nerkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jaka jest jednostka strukturalno-funkcjonalna nerki?

A

To kanalik moczotwórczy, który składa się z NEFRONU i CEWKI ZBIORCZEJ.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Co wchodzi w skład nefronu?

A
  • ciałko nerkowe
  • kanaliki nefronu:
    1) kanalik proksymalny
    2) pętla nefronu
    3) kanalik dystalny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Charakterystyka i budowa ciałka nerkowego (4)

A
  • kulista struktura
  • w korze nerki
  • biegun naczyniowy + biegun kanalikowy
  • budowa: kłębek naczyniowy + torebka kłebka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Budowa torebki kłębka (5)

A
  • rozszerzony początkowy odc nefronu
  • blaszka ścienna + blaszka trzewna
  • blaszki oddzielone przestrzenia moczową (miejsce gromadzenia moczu pierwotnego)
  • BLASZKA ŚCIENNA: nabłonek 1-warstwowy płaski
  • BLASZKA TRZEWNA: przylega do naczyń włosowatych, wyspecjalizowane kom nabłonkowe tzw. podocyty (ich wypustki leżą na bł podst)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Budowa kłębka naczyniowego (3)

A
  • budują go liczne pętle naczyń włosowatych wyścielonych przez śródbłonek typu okienkowatego
  • pętle podtrzymuje MEZANGIUM ŚRÓDKŁĘBKOWE (czyli system kom i subs pozakom)
  • bariera filtracyjna kłębka = kom śródbłonka naczyń + bł podst kłębka + warstwa podocytów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Bł podst kłębka - budowa (5)

A
  • gruba 310-350 nm
  • wspólna dla podocytów i kom śródbłonka
  • 3 warstwy:
    1) blaszka jasna wew
    2) blaszka ciemna
    3) blaszka jasna zew (od str podocytów)
  • w warstwach tych KOLAGEN typu IV&raquo_space; włóknista sieć
  • blaszki jasne mają “-“ naładowane polianionowe obszary
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Budowa podocytów (4)

A
  • cz centralna kom wypukla się do przestrzeni moczowej
  • od ciała kom odchodzi kilka wypustek, które rozdzielają się na mniejsze
  • najmniejsze z wypustek = nóżki podocytarne tworzą SITO FILTRACYJNE z błonką filtracyjną (zawierającą nefrynę)
  • wypustki zawierają włókna aktynowe, mają glikokaliks
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Rola nefryny

A

To białko wiąże się z filamentami aktynowymi wypustek podocytów poprzez białko CD2AP = ostatnia bariera dla przechodzących cząst

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Czym jest mocz pierwotny? Jaki ma skład?

A

To przesącz krwi. Skład podobny do osocza, ale BRAK zw wielkocząsteczkowych i silnie “+” naładowanych cząst. Mamy tu: aa, cukry proste, mocznik, kw moczowy, kreatyninę, fosforany i jony, peptydy oraz białka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Od czego zależy intensywność filtracji krwi w ciałku nerkowym? (2)

A

Od ciśnienia krwi w tt doprowadzających i ciśnienia moczu pierwotnego w przestrzeni moczowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Charakterystyka kom mezangialnych (4)

A
  • liczne wypustki penetrujące macierz mezangialną
  • w wypustkach filamenty aktynowe i miozyna typu I
  • ich skurcz indukuje angiotensyna II
  • wydzielają prostaglandyny i endoteliny (regulacja skurczu tt do-/odprowadzających)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Charakterystyka macierzy mezangium (4)

A
  • to amorficzna subs pozakom wytwarzana przez kom mezangialne
  • przylega do ściany naczyń włosowatych kłębka, tam gdzie nie ma podocytów
  • wykazuje ciągłość z blaszką jasną wew
  • funkcje: podporowa dla naczyń włosowatych, reguluje przepływ krwi, oczyszczanie i odnowa bł podst
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Budowa kanalika proksymalnego (7)

A
  • ściana: nabłonek 1-warstwowy sześcienny/niski walcowaty
  • kom w przekroju mają kształt piramidalny
  • kom ściśle przylegają do siebie z licznymi połączeniami zamykającymi
  • na pow szczytowej RĄBEK SZCZOTECZKOWY (mikrokosmki) z glikokaliksem
  • u podstawy mikrokosmków są pęcherzyki fagocytarne, wakuole i lizosomy
  • w pobliżu bł podst naczynia włosowate ze śródbłonkiem okienkowym
  • cz podstawne kom mają wpuklenia bł kom wraz z bł podst
29
Q

Enzymy w rąbku szczoteczkowym (3)

A

ATP-azy, esterazy, fosfatazy

Związane są z hydrolizą i transportem wchłanianych subs

30
Q

Funkcja kanalika proksymalnego

A

Kanalik ten jest wyspecjalizowany w ekstensywnej resorpcji składników moczu pierwotnego&raquo_space;> modyfikacja składu i zmniejszenie obj

31
Q

Jakie składniki są resorbowane w kanaliku proksymalnym?

A

Woda, aa, witaminy, jony (Na, K, Ca, Cl, CO3 2-), polipeptydy, drobnocząst białka

32
Q

Co jest wydzielane w kanaliku proksymalnym?

A

Kreatynina

33
Q

Z czego zbudowana jest pętla Henlego?

A

odc zstępujący + kanalik pośredni + odc wstępujący

34
Q

Budowa grubych cz pętli Henlego

A

Identyczna jak graniczące z nimi odc kanalików proksymalnego i dystalnego

35
Q

Budowa kanalika pośredniego pętli Henlego (2)

A
  • nabłonek 1-warstwowy płaski

- kom mają mało organelli, jądro wpukla się do światła kanalika

36
Q

Funkcja pętli Henlego

A
  • wytworzenie śródmiąższowego gradientu hipertoniczności

- wzmacniacz przeciwprądowy

37
Q

Zjawisko wzmacniacza przeciwprądowego

A

1) ściana ramienia zstępującego jest przepuszczalna dla wody i Na+
2) w ramieniu wstępującym odbywa się aktywny transport Cl- ze światła kanalika do tk śródmiąższowej, ściana nieprzepuszczalna dla wody
3) jony powracają w ramieniu zstępującym do moczu, z którym transportowane są do ramienia wstępującego (gdzie ponownie są wypompowywane)
4) wytworzony gradient hipertoniczności rośnie wraz z głębokością piramidy nerkowej i umożliwia zagęszczanie moczu

38
Q

Charakterystyka kanalika dystalnego (4)

A
  • wyraźne i szerokie światło
  • nieliczne mikrokosmki, wakuole i lizosomy = mniejsza intensywność resorpcji zwrotnej
  • w cz przypodstawnej kom są liczne i głębokie wpuklenia bł kom, które wraz z mitochondriami dają wrażenie prążkowania przypodstawnego
  • PLAMKA GĘSTA, czyli lokalne zróżnicowanie struktury nabłonka, kom plamki mają odwrotną polaryzację od pozostałych
39
Q

Co zachodzi w kanaliku dystalnym? (4)

A
  • resorpcja Na+
  • wydzielanie K+
  • spadek ciśnienia osmotycznego płynu kanalikowego i wzrost hipertoniczności tk śródmiąższowej (wpływ aldosteronu)
  • resorpcja jonów dwuwęglanowych, a w zamian wydzielenie H+
40
Q

Przez jaki hormon kontrolowana jest resorpcja wody w kanaliku dystalnym?

A

Przez hormon antydiuretyczny ADH&raquo_space;> zwiększa przepuszczalność kanalika dla wody, co umożliwia jej resorpcję zwrotną i tym samym zagęszczenie moczu w świetle kanalika

41
Q

Gdzie uchodzi kanalik dystalny?

A

Do układu cewek i przewodów zbiorczych

42
Q

Położenie cewek (2)

A

1) w korze - w promieniach rdzennnych

2) w rdzeniu - w sąsiedztwie ramion pętli nefronu i naczyń włosowatych

43
Q

Co się dzieje z cewkami w obrębie rdzenia?

A

Łączą się w przewody zbiorcze o większej średnicy, które ostatecznie jako PRZEWÓD BRODAWKOWY otwierają się do kielichów nerkowych

44
Q

Nabłonek cewek (3)

A
  • początkowy odc: sześcienny
  • dalszy odc: walcowaty
  • w przewodach brodawkowych: zbudowany z kom jasnych i ciemnych
45
Q

Kom jasne nabłonka przewodu brodawkowego (5)

A
  • główne
  • jasno barwiąca cytoplazma
  • niewiele organelli
  • u podstawy pofałdowanie przypodstawne
  • mikrokosmki na szczycie
46
Q

Kom ciemne przewodu brodawkowego (4)

A
  • występują pojedynczo
  • dużo mitochondriów
  • liczne organella
  • liczne mikrokosmki
47
Q

Gdzie zachodzi ostateczne zagęszczenie moczu?

A

W cewkach i przewodach zbiorczych

48
Q

Na czym polega zagęszczanie moczu?

A

Na wymianie jonów i wody między kanalikami nerkowymi, tk śródmiąższową a krwią&raquo_space;> zatrzymanie wody w organizmie (wymiennik przeciwprądowy)

49
Q

Opisz mechanizm wymiennika przeciwprądowego

A

1) niskie ADH > nabłonek cewek nieprzepuszczalny dla wody > silnie rozcieńczony mocz
2) wysokie ADH > nabłonek przepuszczalny dla wody, ale zatrzymuje jony > woda do tk śródmiąższowej i dalej do naczyń prostych rdzenia
3) śródbłonek naczyń prostych przepuszczalny dla wody i jonów > woda do tk śródmiąższowej, a Na+ i Cl- do naczyń = zrównoważenie hipertoniczności tk śródmiąższowej z przepływającą krwią
4) naczynia proste żylne (ramię wstępujące pętli naczyniowej) biorą wodę z tk śródmiąższowej i wypompowują Na+ i Cl- = zrównanie toniczności krwi z otoczeniem

50
Q

Przez jakie kanały przepływa woda w kanalikach nerkowych?

A

Przez akwaporyny AQP

51
Q

Rodzaje akwaporyn w kanalikach nerkowych

A

1) AQP1
2) AQP2 (kom główne kanalików zbiorczych)
3) AQP3
4) AQP4 (3+4 w bł kom głównych kanalików zbiorczych w regionie przypodstawno-bocznym)

52
Q

Kom śródmiąższowe w tk śródmiąższowej w obrębie rdzenia - budowa (5)

A
  • wydłużony kształt
  • dużo wypustek oplatających naczynia i ściany kanalików
  • dużo RER
  • silnie rozwinięty AG
  • liczne lizosomy i krople tłuszczu
53
Q

Funkcja kom tk śródmiąższowej

A

Regulują przepływ krwi przez naczynia krwionośne nerki (bezpośrednio - bo skurcz, pośrednio - bo wydzielają wazoaktywne prostaglandyny)

54
Q

Czym jest aparat przykłębkowy?

A

To grupa zmodyfikowanych kom (mioidalne + plamki gęstej + mezangium pozakłębkowe) w sąsiedztwie bieguna naczyniowego ciałka nerkowego

55
Q

Kom mioidalne - budowa i funkcje (4+1)

A

BUDOWA:

  • zmodyfikowane kom mięśniowe ścianki tętniczki do-/odprowadzającej
  • zredukowany aparat kurczliwy
  • silnie rozwinięty RER i AG
  • ziarnistości w cytoplazmie (typu I i II)

FUNKCJA:
- wydzielają reninę

56
Q

Ziarnistości kom mioidalnych (2)

A
  • typu I: nieregularny kształt, romboidalny, krystaliczny rdzeń
  • typu II: dojrzałe, większe, kuliste, z reniną w środku
57
Q

Kom plamki gęstej - budowa (5)

A

BUDOWA:

  • wysokie, wąskie
  • wyraźnie od siebie odgraniczone
  • jądra kom w cz szczytowej
  • liczne i wysokie mikrokosmki
  • BRAK prążkowania przypodstawnego
58
Q

Mezangium pozakłębkowe

A
  • wypełnia miejsce między tętniczkami a plamką gęstą
  • kom + macierz pozakom (przedłużenie mezangium śródkłębkowego)
  • kom mają liczne wypustki
59
Q

Rola aparatu przykłębkowego

A

Regulacja ciśnienia krwi, co pośrednio wpływa na intensywność filtracji krwi w ciałku nerkowym, oparta na układzie RENINA-ANGIOTENSYNA-ALDOSTERON

60
Q

Jaki sygnał stymuluje wydzielanie reniny?

A

Spadek ciśnienia krwi w tętniczce doprowadzającej (odbierany przez kom mioidalne) i/lub spadek stęż Na+ w kanaliku dystalnym (przez kom plamki gęstej)

61
Q

Schemat działania RAA (4)

A

1) renina wytwarzana przez kom mioidalne powoduje, że angiotensynogen&raquo_space; angiotensyna I
2) angiotensyna I&raquo_space; angiotensyna II (dzięki enzymowi ACE)
3) angiotensyna II stymuluje skurcz naczyń krwionośnych i wydzielanie aldosteronu
4) ALDOSTERON zwiększa resorpcję wody i sodu (działa na nabłonek kanalików dystalnych i cewek zbiorczych), wzmaga dalszy transport wody do naczyń krwionośnych

62
Q

Co zaliczamy do dróg wyprowadzających mocz? (2)

A
  • drogi śródnerkowe = kielichy nerkowe + miedniczki nerkowe

- drogi pozanerkowe = moczowody + pęcherz moczowy + cewka moczowa

63
Q

Warstwy ściany dróg wyprowadzających (4)

A
  • bł śluzowa
  • bł mięśniowa
  • przydanka
  • miejscami bł surowicza
64
Q

Bł śluzowa dróg wyprowadzających (4)

A
  • nabłonek PRZEJŚCIOWY wielorzędowy o zmiennej wysokości
  • mocz w drogach = cienki nabłonek, 2/3 rzędy kom
  • brak moczu = 5/6 rzędów kom w nabłonku
  • pod nabłonkiem tk łączna luźna świetnie unerwiona i unaczyniona = blaszka właściwa bł śluzowej
65
Q

Kom baldaszkowate (4)

A
  • tworzą pow warstwę nabłonka przejściowego
  • często mają 2 jądra
  • pow pofałdowana z glikokaliksem
  • obecne podpowierzchniowe pęcherzyki (rezerwuar bł kom) i szczeliny&raquo_space; zanikają podczas rozciągania nabłonka
66
Q

Bł mięśniowa dróg wyprowadzających mocz (2)

A
  • w początkowym odc 1 pokład kom mięśniowych gładkich o nieregularnym przebiegu
  • MOCZOWÓD: 2 warstwy = wew podłużna + zew okrężna*
  • w dolnym odc jest też trzecia warstwa: podłużna/skośna
67
Q

Cewka moczowa u kobiet (5)

A
  • krótka
  • nabłonek przejściowy w początkowym odc > walcowaty > wielowarstwowy płaski
  • gruczoły śluzowe w blaszce właściwej bł śluzowej
  • bł mięśniowa: wew okrężna + zew podłużna
  • mm prążkowane (zwieracz zew) w środkowym odc
68
Q

Cewka moczowa u facetów (7)

A
  • znacznie dłuższa
  • cz sterczowa + cz błoniasta + cz gąbczasta
  • cz sterczowa: ujście przewodów wyprowadzających gruczołu krokowego i przewodu wytryskowego, nabłonek przejściowy
  • cz błoniasta: zwieracz zew
  • cz gąbczasta: ujście przewodów gruczołów opuszkowo-cewkowych i śluzowych, nabłonek wielowarstwowy płaski
  • bł mięśniowa: 2 warstwy kom mm gładkich
  • łącznotkankowa przydanka od zew