Krew i naczynia Flashcards
Z czego składa się krew?
osocze + elementy morfotyczne
Jakie funkcje pełni krew? (6)
- pośredniczy w wymianie gazowej
- rozprowadza substancje odżywcze, hormony, witaminy
- przenosi zbędne produkty przemiany materii do narządów wydalniczych
- udział w utrzymaniu stałej temp. ciała
- tworzy płynne środowisko wewnętrzne organizmu
- udział w reakcjach obronnych
Ile krwi mamy w organizmie?
5-5,5 l
Ile procent krwi to osocze?
55%
Jaki jest skład osocza?
90% woda, 8-9% substancje organiczne, 1% substancje nieorganiczne (Na+, K+, Cl-. CO3 2-)
Jakie frakcje białek wyróżniamy w osoczu? (3)
albuminy, globuliny, fibrynogen
Charakterystyka albumin (funkcje)
- syntezowane w wątrobie
- wiążą wodę»_space;> utrzymywanie ciśnienia onkotycznego
- nośniki niektórych jonów i hormonów
Jaka jest najważniejsza frakcja globulin? Jaka jest ich rola?
γ-globuliny syntezowane przez kom. plazmatyczne
Rola»_space;> obrona
Charakterystyka fibrynogenu
- wytwarzane w wątrobie
- udział w procesie krzepnięcia krwi (tworzy FIBRYNĘ)
- osocze pozbawione fibrynogenu ma słomkowy kolor i nosi nazwę surowicy krwi
Funkcje osocza (4)
- utrzymuje stałe pH, temp., ciśnienie osmotyczne, lepkość
- równowaga wodno-elektrolitowa
- zawiera czynniki utrzymujące krew w stanie płynnym
- udział w procesach odpornościowych
Co to jest hematokryt?
Stosunek objętości krwinek do osocza
Jakie są najfajniejsze metody barwienia rozmazu krwi?
Metoda barwienia r-rem Maya-Grunwalda i Giemsy, erytrocyty barwią się na czerwono
Typy komórek krwi (3)
erytrocyty, leukocyty, trombocyty
Charakterystyka budowy erytrocytów i gdzie one powstają
- nadają krwi czerwoną barwę
- powstają w czerwonym szpiku kostnym i żyją ok. 120 dni
- 4-5 mln/mm3»_space;> najliczniejsze
- najmniejsze, dwuwklęsły dysk o średnicy 7,8 μm»_space;> NORMOCYTY
- MIKROCYTY < 7,8 μm, MAKROCYTY > 7,8 μm
Co to jest anizocytoza?
Stan rozmazu krwi, w którym stwierdza się znaczne zróżnicowanie wielkości erytrocytów
Co to jest poikilocytoza?
Zróżnicowanie erytrocytów ze względu na kształt
Przystosowanie erytrocytów do odwracalnego wiązania tlenu
- charakterystyczny kształt»_space;> duży nadmiar powierzchni w stosunku do objętości»_space;> odkształcone i oporne na uszkodzenia
- zawierają HEMOGLOBINĘ Hb = globina + 4x hem
Czym jest oksyhemoglobina?
To utlenowana (NIE utleniona!) hemoglobina
Czym jest karbaminohemoglobina?
To hemoglobina wiążąca CO2
Jaka jest przyczyna anemii? (4)
Niedobór hemoglobiny wywołany:
- zmniejszoną liczbą erytrocytów,
- nieprawidłowym rozwojem prekursorów erytrocytów (bo niedobór B12 i kw. foliowego),
- niedoborem żelaza
- defektami genów kodujących łańcuchy hemoglobiny
Budowa dojrzałego erytrocytu (5)
- pozbawiony jądra i organelli
- błona kom. pokryta glikokaliksem (tu ugrupowania antygenowe związane z grupami krwi)
- zagęszczona cytoplazma = zrąb
- w cytoplazmie włókniste białko szkieletowe - SPEKTRYNA
- spektryna + aktyna + ankyryna + tropomiozyna + adducyna + białko 4.1 = kompleks połączeń utrzymujący charakterystyczny kształt kom.
Jakie mamy białka integralne w błonie kom. erytrocytów? (3)
- GLIKOFORYNY - długie łańcuchy oligocukrów
- BIAŁKO PRĄŻKA III - transporter anionowy
- BIAŁKA ENZYMATYCZNE - dostarczanie energii na drodze glikolizy beztlenowej
Przyczyna dziedzicznej sferocytozy
Nieprawidłowa budowa spektryny, która nie może tworzyć kompleksu z białkiem 4.1»_space;> erytrocyty mają kulisty kształt, transportują mniej tlenu
Przyczyna dziedzicznej eliptocytozy
Zaburzenia w budowie spektryny ORAZ brak jednej z podjednostek glikoforyny»_space;> erytrocyty mają eliptyczny kształt
Czym są retikulocyty?
To niedojrzała forma erytrocytów, zawierają substancje ziarnisto-siateczkowe
Po 2/3 dniach przekształcają się w formę dojrzałą
Co to hemoliza?
Zjawisko, w którym erytrocyty pęcznieją i pękają, uwalniając hemoglobinę
Co to są komórki mioendokrynowe i gdzie występują?
Wystepują w śródsierdziu prawego przedsionka. Są to przekształcone komórki mięśnia sercowego o małej liczbie miofibryli, ale z dużą liczbą pęcherzyków wydzielniczych.
Co produkują komórki mioendokrynne?
Między innymi przedsionkowy czynnik natriuretyczny ANF.
Funkcja ANF -przedsionkowego czynnika natriuretycznwgo
- W wyniku jego działania dochodzi do rozkurczu mięśni gładkich naczyń krwionośnych -> obniżenie ciśnienia krwi.
- Zwiększa również wydalanie sodu z moczem przez nerki oraz hamuje wydzielanie reniny i aldosteronu.
Z jakich warstw są zbudowane naczynia krwionośne ( oprócz najmniejszych naczyń włosowatych, przed- i pozawłosowatych)
1) błona wewnętrzna
2) błona środkowa
3) błona zewnętrzna
Dlaczego naczynia tętnicze muszą wykazywać się wytrzymałością i elastycznością?
Bo panuje w nich wysokie ciśnienie krwi
Co zapewnia tętnicom wytrzymałość i elastyczność?
Komorki mięśni gładkich i włókna sprężyste
Co tworzy błonę wewnętrzną ścian tętnic ?
Tworzą ją:
• warstwa komórek śródbłonka
• warstwa podśródbłonkowa z luźnej tkanki łącznej
• blaszka sprężysta wewnętrzna składająca się z włókien elastycznych ( stanowi również granice )
Co tworzy błonę środkową ścian tętnic?
- okrężnie układające się komórki mięśniowe gładkie, włókna sprężyste i kolagenowe
- najbardziej obwodowo znajduje się skupisko włókien elastycznych tworzących blaszkę sprężysta zewnętrzna.
Co w budowie ścian wpływa na typ i średnicę tętnicy ?
Proporcje mięśni gładkich, włókien kolagenowych i sprężystych w błonie środkowej ściany tętnicy.
Ilość miocytów wpływa na średnicę tętnicy.
Średnia zawartość leukocytów w 1 mm^3 krwi
6-10 tys.(znaaaacznie mniej niż erytrocytów)
Główne cechy różniące leukocyty od erytrocytów
- Obecne jądro komórkowe
- Brak hemoglobiny
- Fakt, iż leukocyty nie spełniają swojej funkcji w strumieniu krwi, która służy im jedynie jako środek transportu
Jak nazywa się zjawisko wędrówki leukocytów z łożyska naczyń krwionośnych do tkanki łącznej
Diapedeza
Jak nazywa się stan, w którym liczba krwinek białych znacząco się zmniejsza
Leukopenia
Jak nazywa się stan, w którym liczba krwinek białych znacząco rośnie
Leukocytoza
Podstawowy podział leukocytów ze względu na rodzaj i liczbę ziarenek w cytoplazmie i kształt jądra
Granulocyty (neutrofile 60%, eozynofile 1-5%, bazofile 0-1%) + agranulocyty (limfocyty 20-40%, monocyty 2-8%)
Najliczniejsza forma krwinek białych
Neutrofile - granulocyty obojętnochłonne
Cechy neutrofili (3)
- wyraźne jądro o zbitej chromatynie
- jądro dzieli się na 2-5 segmentów/płatów połączonych warstwą chromatyny
(Wraz z dojrzewaniem zwiększa się liczba segmentów, poczynając od 1 u młodych komórek)
-słabo kwasochłonna cytoplazma z ziarenkami azurochłonnymi - 20% to ziarenka PIERWOTNE a reszta to ziarenka WTÓRNE/SPECYFICZNE swoiste dla tych granulocytow
Co to skala Arnetha?
Uszeregowane neutrofile w zależności od liczby segmentów jądra
- z analizy skali wychodzi, że najwięcej neutrofili ma 3 segmenty, potem 2, kolejno 4, 1, 5
Co oznacza przesunięcie na skali Arnetha w lewo? (więcej jąder z małą ilością płatów)
Wzmożone wytwarzanie komórek, np. przy ostrej białaczce szpikowej
Co oznacza przesunięcie na skali Arnetha w prawo? (Więcej jąder wielopłatowych)
Osłabienie funkcji szpiku
Co zawierają ziarenka pierwotne neutrofili?
Kwaśne hydrolazy
Mieloperoksydaza
Białka zwiększające przepuszczalność błon
Lizozym (antybakteryjny)
Co zawierają ziarenka specyficzne neutrofili?
Kolagenaza
Laktoferyna
Białka wiążące witaminę B12
Defenzyny (naturalne antybiotyki; kationowe białka o właściwościach przeciwbakteryjnych)
Co jeszcze, oprócz ziarenek, zawiera cytoplazma neutrofili?
Fosfatazę zasadową
* oznaczanie jej aktywności ma znaczenie diagnostyczne
> aktywność zwiekszona: szpiczak, zakażenia, zawał serca
< aktywność zmniejszona: mononukleoza zakaźna, białaczki szpikowej
Gdzie występuje znaczna liczba granulocytów obojętnochłonnych ?
W tkance łącznej (tu tez przebywają znacznie dłużej niż we krwi - 4/5 dni, w krwi kilka h)
Funkcja neutrofili
Inicjacja stanu zapalnego i fagocytoza drobnoustrojów, zwłaszcza bakteryjnych
Kiedy działają neutrofile?
- aktywacja w wyniku zakażenia lub uszkodzenia tkanki
- jako odpowiedź na wydzielane miejscowo cytokiny, neutrofile przylegają do śródbłonka i przechodzą przez niego i błonę podstawną, opuszczając krwiobieg
Dzięki czemu możliwa jest migracja neutrofili do miejsc infekcji?
Dzięki zdolności do reagowania z czynnikami chemotaktycznymi (chemotaksynami)
Czym są czynniki chemotaktyczne?
- produkty metabolizmu bakterii
- składniki układu dopełniacza
- mediatory uwalniane przez pozostałe komórki układu immunologicznego ( inne niż neutrofile)
Co zawierają neutrofile na powierzchni błony komórkowej?
- receptory błonowe dla fragmentu Fc przeciwciał
- receptory dla składników C3 dopełniacza połączonych z obcymi cząsteczkami
- receptory dla polisacharydów otoczek bakteryjnych
Fagocytoza drobnoustrojów - bakterii- przez neutrofile
- bakteria opłaszczona przeciwciałami zostaje związana i sfagocytowana
1. Neutrofil rozpoznaje bakterie - receptory na powierzchni komórki
2. Powstaje fagosom (pęcherzyk endocytarny z pochłonięta cząsteczką) —- neutrofil, z udziałem aktyny, wysuwa wypustki, pseudopodia, które otaczają fagocytowaną cząsteczkę; wypustki łącząc się, tworzą pęcherzyk endocytarny
3. Do fagosomu dołączają się ziarenka pierwotne i wtórne, które uwalniają swoją zawartość, co poddaje obcy materiał działaniu enzymów
4. Zawartość ziarenek SPECYFICZNYCH jest uwalniana także do macierzy pozakomórkowej, co wspomaga migracje kolejnych neutrofili i niszczy kolejne drobnoustroje
5. Pozostają po procesie ciała resztkowe, które zawierają sfagocytowany materiał
Jak inaczej, jeśli nie przy udziale enzymów, neutrofile zabijają drobnoustroje?
Poprzez tworzenie reaktywnymi form tlenu - nadtlenek wodoru, HClO, rodniki hydroksylowe
Jaki udział w niszczeniu drobnoustrojów mają defenzyny zawarte w ziarenkach specyficznych neutrofili?
Wbudowują się w otoczkę bakterii, tworzą otwarte kanały, co skutkuje niekontrolowanym przepływem wody i jonów, a to prowadzi do zniszczenia drobnoustrojów.
Jaki udział w niszczeniu bakterii ma lizozym zawarty w ziarenkach pierwotnych neutrofili?
Lizozym rozpuszcza ścianę komórkowa bakterii
Jaki udział w niszczeniu drobnoustrojów ma laktoferyna zawarta w ziarenkach specyficznych neutrofili?
Laktoferyna wiąże żelazo niezbędne do funkcjonowania bakterii
Działanie neutrofili w inicjacji stanu zapalnego
Poprzez wydzielanie LEUKOTRIENÓW (pochodne kwasu arachidonowego)- mediatorów stanu zapalnego
Jakie działanie mają leukotrieny?
Są mediatorami stanu zapalnego:
- rozszerzają naczynia krwionośne i zwiększają ich przepuszczalność
- wpływają chemotaktycznie na inne leukocyty — ułatwiają ich migracje do miejsc zapalnych
Zależność między neutrofilami a tworzącą się ropą
Ropa to ginące masowo po spełnieniu swojej funkcji neutrofile
Cechy granulocytow kwasochłonnych (eozynofili)
- jądra maja najczęściej 2 segmenty połączone wąskim pasmem chromatyny — obraz tzw. JĄDRA OKULAROWEGO
- w cytoplazmie duże ziarenka WTÓRNE, barwiące się kwasochłonnie
- ziarenka wtórne mają centralnie położony gęsto elektronowo materiał krystaliczny, otoczony mniej gęstą sferą zewnętrzną
Zawartość ziarenek pierwotnych eozynofili
Tak jak w neutrofilach mamy tu enzymy hydrolityczne, ale NIE wykazano obecności lizozymu
Zawartość ziarenek specyficznych eozynofili
Główne białko zasadowe MBP
Białko kationowe ECP
Eozynofilowa neurotoksyna EDN
Są to białka silnie zasadowe, co tłumaczy kwasochłonność ziarenek specyficznych eozynofili!
Mamy tu też: Arylosulfataza Histaminaza Rybonukleaza Peroksydaza
Rola eozynofili w reakcjach alergicznych
Udział w reakcjach alergicznych
Dzięki temu że mają w ziarenkach histaminazę oraz arylosulfatazę, mogą unieczynniać mediatory uwalniane przez bazofile i komórki tuczne (jak histamina)
- mają na powierzchni receptory dla fragmentów Fc przeciwciał IgE i IgG
- w miejscach odczynów alergicznych fagocytują kompleks przeciwciało- antygen
ZDOLNOŚĆ DO FAGOCYTOWANIA BARDZIEJ OGRANICZONA NIŻ U NEUTROFILI!