Układ oddechowy Flashcards

1
Q

Części ukł oddechowego (3)

A
  • cz przewodząca powietrze
  • cz oddechowa
  • mechanizm wentylacyjny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Co zaliczamy do cz przewodzącej? (6)

A
  • jamy nosowe
  • zatoki oskrzelowe
  • gardło
  • tchawica
  • oskrzela
  • oskrzeliki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie powietrze dociera do płuc dzięki cz przewodzącej?

A

Ogrzane, nasycone parą wodną. pozbawione pyłu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co zaliczamy do cz oddechowej? (3)

A
  • oskrzeliki oddechowe
  • przewody pęcherzykowe
  • pęcherzyki płucne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Dzięki pracy jakich struktur zachodzi wdech i wydech? (4)

A
  • klatki piersiowej
  • mm międzyżebrowych
  • m przepony
  • włókien sprężystych tk łącznej płuc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Co wchodzi w skład górnych dróg oddechowych? (3)

A
  • jama nosowa
  • jama ustna
  • gardło
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Co wchodzi w skład dolnych dróg oddechowych? (3)

A
  • krtań
  • tchawica
  • drzewo oskrzelowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Przedsionek nosa (jamy nosowej) - charakterystyka (2)

A
  • pokryty skórą z nabłonkiem WIELOwarstwowym płaskim rogowaciejącym, grubymi włosami i gruczołami: łojowymi, potowymi
  • przy przejściu w jamę nosową właściwą nabłonek&raquo_space;> nabłonek nierogowaciejący, przydatki stopniowo zanikają
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Okolica oddechowa (jamy nosowej) - charakterystyka (5)

A
  • pokryta bł śluzową
  • nabłonek wielorzędowy migawkowy = nabłonek dróg oddechowych
  • gęsto naczynia włosowate, sploty tętnicze, zatoki żylne&raquo_space;> ogrzewanie powietrza
  • pod nabłonkiem limfocyty, kom plazmatyczne, neutrofile, eozynofile, kom tuczne
  • blaszka właściwa z gruczołami cewkowo-pęcherzykowymi&raquo_space;> wilgotność, lepkość po nabłonka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Funkcja małżowin nosowych (2)

A
  • zwiększają pow bł śluzowej

- obecne tu sploty żylne mogą nabrzmiewać&raquo_space;> zwężenie przewodów nosowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Okolica węchowa (jamy nosowej) - charakterystyka (4)

A
  • inaczej bł węchowa
  • umożliwia odbiór wrażeń węchowych
  • blaszka właściwa bł śluzowej (tu gruczoły Bowmana) i nabłonek węchowy
  • nabłonek węchowy = kom podstawne + kom węchowe + kom podporowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Nabłonek węchowy - jakie kom?

A

1) KOM PODSTAWNE
- mitotycznie akt kom MACIERZYSTE
- długość życia: 30-60 dni

2) KOM WĘCHOWE
- neurony dwubiegunowe
- między kom 1) a 3)
- wysoce spolaryzowane
- cz apikalna zwrócona do bł śluzowe, zawiera dendryt (który tworzy pęcherzyk węchowy z rzęskami węchowymi)
- obszar podstawny daje początek aksonowi (ten przenika przez bł podst do podobnych aksonów&raquo_space;> nici węchowe, BRAK osłonek mielinowych)

3) KOM PODPOROWE
- kom walcowate
- cz apikalne zawierają liczne mikrokosmki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Funkcja gruczołów Bowmana (3)

A
  • wytwarzają wydzielinę surowiczą, w której rozpuszczają się subs zapachowe
  • wydzielina zawiera białko wiążące subs wonne (OBP), lizozym, IgA
  • OBP przenosi subs wonne do receptorów na pow rzęsek węchowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Budowa krtani (5)

A
  • płytki chrzęstne połączone ww i mm szkieletowymi
  • 3 chrząstki nieparzyste: nagłośniowa, tarczowata, pierścieniowata
  • 3 chrząstki parzyste: nalewkowate, różkowate, klinowate
  • w bł śluzowej krtani, poza fałdami głosowymi, są gruczoły surowiczo-śluzowe
  • nabłonek dróg oddechowych, WYJĄTEK fałdy głosowe i językowe maja nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Fałdy głosowe (krtani) (2)

A
  • wew ich są pęczki włókien elastycznych (tworzące struny głosowe) oraz wiązki mm szkieletowych (mm głosowe)
  • przechodzące powietrze powoduje drgania i wytwarzanie dźwięku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Funkcja krtani (2)

A
  • reguluje przechodzenie pokarmu i płynów do przełyku

- przechodzenie powietrza do tchawicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Budowa tchawicy (4)

A
  • 15-20 pierścieni chrzęstnych = pierścieni C połączonych ze sobą ww obrączkowymi
  • światło szerokie, niezapadające się
  • 3 warstwy: bł śluzowa, bł podśluzowa, przydanka
  • nabłonek wielorzędowy walcowaty migawkowy = nabłonek dróg oddechowych (na b grubej bł podst)
18
Q

Budowa nabłonka dróg oddechowych - jakie kom? (5)

A

1) KOM MIGAWKOWE
- 30% wszystkich kom
- na wolnej pow kilkaset migawek
- ich ruch przesuwa śluz wiążący zanieczyszczenia z powietrza

2) KOM KUBKOWE
- 30%
- zajmują całą wys nabłonka
- wytwarzają pow warstwę śluzu
- cz szczytowa rozszerzona, z ziarnami wydzielniczymi

3) KOM PODSTAWNE
- 30%
- leżą na bł podst, nie sięgają do światła tchawicy
- kom macierzyste dla pozostałych kom

4) KOM DOKREWNE/ZIARNISTE/KULCZYCKIEGO
- 8%
- kom neuroendokrynne ukł APUD
- przy podst nabłonka, małe i liczne ziarnistości
- wydzielają hormony regulujące czynność kom kubkowych, gruczołów bł śluzowej, napięcie bł mm oskrzeli i oskrzelików
- tworzą ciałka neuroepitelialne (w msc rozgałęzień oskrzeli i oskrzelików)

5) KOM SZCZOTECZKOWE
- liczne mikrokosmki na wolnej pow
- mogą pełnić funkcje receptorowe

19
Q

Budowa blaszki właściwej bł śluzowej tchawicy (4)

A
  • tk łączna luźna
  • dużo włókien sprężystych (gęste ułożenie na granicy bł śluzowej i podśluzowej&raquo_space;> blaszka sprężysta)
  • pod bł podst liczne naczynia (ogrzewanie), limfocyty, kom plazmatyczne (IgA)
  • IgA w warstwie śluzowo-surowiczej, chronią miejscowo przed infekcją
20
Q

Bł podśluzowa/wkłóknisto-chrzęstna tchawicy (4)

A
  • zawiera gruczoły tchawicze śluzowo-surowicze (płynna wydzielina surowicza)
  • wydzielina umożliwia sprawny ruch migawek&raquo_space; przesuwanie śluzu
  • chrząstki szkliste (litera C): ich końce połączone w włóknisto-kolagenowym (włókna sprężyste i pęczki kom m gładkich - te tworzą m tchawiczy!)
  • tylna ściana to ściana błoniasta&raquo_space;> reguluje średnicę światła
21
Q

Przydanka tchawicy (2)

A
  • zawiera skupiska kom tłuszczowych

- łączy tchawicę z sąsiednimi tkankami i narządami

22
Q

Drzewo oskrzelowe

A

tchawica > 2 oskrzela główne > oskrzela płatowe (2 L i 3 P) > oskrzela segmentowe > oskrzela podsegmentowe (w obrębie segmentów oskrzelowo-płucnych) > oskrzeliki końcowe

23
Q

co to segment oskrzelowo-płucny?

A

To podstawowa jednostka anatomiczna płuca, która może zostać chirurgicznie usunięta.

24
Q

Czym jest płacik płucny?

A

To oskrzeliki oddechowe + przewody pęcherzykowe + pęcherzyki płucne. Utworzony przez rozgałęzienia oskrzelika końcowego.

25
Q

Czym jest gronko płucne?

A

Jest cz płuca zasilaną przez oskrzelik oddechowy. Gronka wchodzą w skład płacika płucnego. Gronko nie zawiera oskrzelika końcowego.

26
Q

Budowa oskrzeli (6)

A
  • na całym obwodzie PŁYTKI CHRZĘSTNE o nieregularnym kształcie
  • typowy nabłonek dróg oddechowych
  • blaszka właściwa bł śluzowej to tk łączna luźna z licznymi włóknami sprężystymi, limfocytami, nielicznymi gruczołami śluzowo-surowiczymi
  • na granicy blaszki właściwej i bł podśluzowej: blaszka sprężysta, warstwa mm gładkich (bł Reisessena, obejmuje cały obwód oskrzeli)
  • gruczoły oskrzelowe śluzowo-surowicze w bł podśluzowej
  • pod bł śluzową występuje tk limfoidalna związana z oskrzelami (tzw. BALT) - wchodzi w skład MALT (związane z bł śluzowymi)
27
Q

Warstwa mm gładkich/Reisessena (3)

A
  • 2 pokłady kom mm gładkich, ułożonych okrężnie
  • skurcz pod wpływem, np. histaminy, serotoniny, bradykininy, jadów cholinergicznych
  • astma oskrzelowa&raquo_space;> skurczenie mm, rozszerzenie naczyń, wzmożone wydzielanie śluzu
28
Q

Jak się zmienia budowa ściany oskrzeli w mniejszych rozgałęzieniach obwodowych? (4)

A
  • nabłonek wielorzędowy migawkowy&raquo_space;> 1warstwowy walcowaty
  • blaszka właściwa bł śluzowej cieńsza
  • zanika bł podśluzowa
  • mniej płytek chrzęstnych i gruczołów oskrzelowych
29
Q

Budowa oskrzelików (6)

A
  • brak płytek chrzęstnych i gruczołów
  • nabłonek + blaszka właściwa + bł mm + przydanka
  • początkowo nabłonek 1 warstwowy walcowaty z migawkami i kom kubkowymi, potem traci migawki i kom kubkowe, na końcu jest już sześcienny
  • w msc kom kubkowych&raquo_space;> kom oskrzelikowe (nieurzęsione)
  • blaszka właściwa b cienka
  • bł mm traci swoją ciągłość i poprzeplatana jest tk łączną
30
Q

Budowa oskrzelików końcowych (6)

A
  • nabłonek 1warstwowy sześcienny
  • 80% to kom oskrzelikowe/oskrzelikowe kom egzokrynne (chronią one nabłonek poprzez wydzielanie specyficznych zw)
  • cz szczytowe tych kom uwypuklają się kopułkowato do światła oskrzelików końcowych
  • ich cytoplazma jest bogata w mitochondria, SER i RER
  • w strefie nadjądrowej wiele gęstych ziarnistości
  • wydzielane zw: surfaktantopodobny materiał (redukcja napięcia pow, utrzymanie drożności), białkowy inhibitor elastazy, cytochrom P-450
31
Q

Cz oddechowa (2)

A
  • OSKRZELIKI ODDECHOWE są granicą między cz przewodzącą a oddechową
  • oskrzeliki oddechowe pochodzą z oskrzelików końcowych
32
Q

Budowa oskrzelików oddechowych (3)

A
  • nabłonek 1warstwowy sześcienny
  • w ścianie pęcherzyki płucne (w przewodach pęcherzykowych pęcherzyki płucne stanowią 100% ściany)
  • ślepe rozszerzenia przewodów pęcherzykowych to woreczki pęcherzykowe
33
Q

Rola pęcherzyków płucnych

A
  • wymiana O2 i CO2 między powietrzem a krwią

- udział bariery powietrze-krew

34
Q

Organizacja pęcherzyków płucnych (3)

A
  • są od siebie oddzielone PRZEGRODAMI MIĘDZYPĘCHERZYKOWYMI (tk łączna luźna, fibroblasty, makrofagi, włókna kolagenowe i sprężyste; również makrofagi śródmiąższowe)
  • pod nabłonkiem liczne naczynia
  • pęcherzyki kontaktują się ze sobą otworkami tzw. porami międzypęcherzykowymi/porami Kohna (oboczne oddychanie w przypadku niedrożności)
35
Q

Budowa pęcherzyków płucnych (7)

A
  • nabłonek oddechowy
  • 3 rodzaje kom: pneumocyty typu I, II, III
  • PNEUMOCYTY TYPU I:
    • 40% wszystkich kom
    • wyścielają 90% wew pow pęcherzyków
    • łączą się ze sobą połączeniami zamykającymi
    • silnie spłaszczona cytoplazma, wypukła jedynie okolica z jądrem i skupionymi organellami
    • rola: szybki transport gazów
  • PNEUMOCYTY TYPU II:
    • 60%
    • kom zaokrąglone, kuliste jądro, liczne mitoch, SER, RER
    • swoiste ziarna wydzielnicze = ciałka blaszkowate, są wypełnione blaszkami fosfolipidowo-białkowymi
    • z c blaszkowatych uwalniany jest SURFAKTANT PŁUCNY (czynnik akt pow) = fosfolipidy + apoproteiny surfaktantowe
    • utrzymują, naprawiają nabłonek w razie uszkodzenia
  • PNEUMOCYTY TYPU III:
    • bardzo rzadkie
    • chemoreceptory
  • makrofagi płucne obecne
  • wew i na pow nabłonka płucnego są makrofagi pęcherzykowe
36
Q

Losy surfaktanktu (4)

A
  • po wydzieleniu drogą egzocytozy na pow nabłonka rozdziela się na 2 warstwy
    1) b cienką - na kontaktującej się z powietrzem pow pęcherzyków (fosfolipidy)
    2) wodnistą/hipofazę - pomiędzy pneumocytami a filmem fosfolipidowym (białka)
  • właściwości detergentu = zmniejsza napięcie pow, obniża tendencję pęcherzyków do zapadania się pod koniec wydechu
  • bakteriostatyk
  • niedobór&raquo_space;> NIEDODMA = zapadanie się pęcherzyków, a to upośledza wymianę gazową
37
Q

Bariera powietrze-krew

A
  • od wew pęcherzyka pierwsza warstwa to surfaktant > wypustka cytoplazmy pneumocytu typu I > bł podst nabłonka pęcherzyka > bł podst śródbłonka naczynia
  • od zew: wypustka cytoplazmy kom środbłonka
38
Q

Budowa opłucnej (5)

A
  • opłucna płucna + jama opłucnej + opłucna ścienna
  • opłucna płucna pokrywa płaty płucne, wnika między płaty oraz płaciki płucne
  • opłucna ścienna wyściela klatkę piersiową
  • obie płucne: tk łączna, nabłonek 1warstwowy płaski
  • w jamie opłucnej cienka warstwa płynu surowiczego (ułatwia ruchy oddechowe)
39
Q

Patologie w obrębie opłucnej

A
  • powietrze w jamie&raquo_space;> odma opłucnowa
  • dużo płynu w jamie&raquo_space;> puchlina płucna
  • może dojść do duszności wywołanej uciskiem na płuca
40
Q

Unaczynienie płuc (2)

A
  • KREW ODŻYWCZA: tt. oskrzelowe, żż. płucne
  • KREW CZYNNOŚCIOWA: prawa komora > t. płucna > 2 gg > tt. wzdłuż drzewa oskrzelowego > sieć naczyń wokół pęcherzyków > wymiana gazowa > żyłki wzdłuż drzewa > pnie żylne > żż. płucne > lewy przedsionek
41
Q

Transport gazów w płucach

A
  • O2 i CO2 przenikają przez barierę powietrze-krew drogą dyfuzji, czyli w kierunku spadku ciśnienia parcjalnego
  • O2 z pęcherzyków do krwi
  • CO2 (w postaci jonu dwuwęglanowego) z tkanek do płuc
  • anhydraza węglanowa erytrocytów przekształca w płucach jon na CO2, który zostaje usunięty z wydychanym powietrzem