układ nerwowy Flashcards
części układu nerwowego (3)
- ośrodkowy układ nerwowy
- obwodowy układ nerwowy
- autonomiczny układ nerwowy
składowe mózgowia i rdzenia kręgowego (2)
- istota szara
- istota biała
charakterystyka istoty szarej (5)
- zawiera ciała kom nerwowych, dendryty, niezmielinizowane odcinki początkowe aksonów i kom glejowe
- zrąb: astrocyty protoplazmatyczne i włókniste, oligodendrocyty, kom mikrogleju
- wypustki astrocytów + aksony + dendryty = PILŚŃ NERWOWA (gęsta, zbita sieć)
- blaszkowate zakończenia wypustek astrocytów tworzą na pow WARSTWĘ GRANICZNĄ WEW oddzielającą od opony miękkiej i naczyń krwionośnych
- szare zabarwienie, bo brak osłonek mielinowych
charakterystyka istoty białej (3)
- to skupisko wypustek kom nerwowych i oligodendrocytów
- zrąb: astrocyty włókniste
- pęczki włókien nerwowych (3 rodzaje)
1) projekcyjne > długie włókna, łączą odległe odc OUN
2) spoidłowe > łączące neurony symetrycznych struktur OUN
3) kojarzeniowe > łączące neurony tych samych struktur
co tworzy istota szara w mózgowiu?
korę mózgu i móżdżku (na zew)
co tworzy istota biała w mózgowiu?
tworzy warstwę wew (tu istota szara tworzy jądra)
rozmieszczenie istot białej i szarej w rdzeniu kręgowym
na zew - biała
wew - szara (kształt litery H)
co tworzy istota szara w rdzeniu kręgowym?
Parzyste zgrubienia, tzw. rogi przednie i tylne połączone cz pośrednią
co znajduje się między częściami pośrednimi?
Spoidło szare z kanałem środkowym w cz centralnej
czym jest wysłany kanał środkowy?
ependymocytami
jakie kom znajdują sie w rogach przednich rdzenia?
kom ruchowe oraz małe kom powrózkowate
co zawierają rogi tylne rdzenia?
interneurony, do których dochodzą włókna czuciowe neuronów szokowych korzeni grzbietowych
charakterystyka i budowa kom ruchowych (4)
- duże, średnica ok 100 µm
- wiele wypustek
- pęcherzykowate jądro, cytoplazma bogata w ciałka Nissla
- grube, zmielinizowane aksony dochodzą do mm szkieletowych (liczne kolateralia)
budowa kom powrózkowatych (2)
- wielokątne, wrzecionowaty kształt
- oddają liczne włókna kojarzeniowe łączące neurony ruchowe różnych jąder i poziomy rdzenia kręgowego
warstwy kom w korze mózgu (6, od góry)
warstwa:
1) drobinowa
2) ziarnista zew
3) kom piramidalnych zew
4) ziarnista wew
5) kom piramidalnych wew
6) kom różnokształtnych
warstwy kom w korze móżdżku (3)
warstwa:
1) drobinowa/splotowata
2) zwojowa/kom Purkiniego
3) ziarnista
warstwa drobinowa w korze mózgu (2)
- utworzona z tk glejowej i wrzecionowatych neuronów poziomych z wypustkami
- na pow warstwa graniczna gleju złożona z wypustek astrocytów, oddzielająca korę mózgu od opony miękkiej
warstwa ziarnista zew kory mózgu
- zawiera małe neurony piramidalne (kształt trójkątny lub okrągły) i kom ziarniste
warstwa km piramidalnych zew kory mózgu
- średniej wielkości kom piramidalne i głębiej kom większe i rzadziej rozsiane
warstwa drobinowa kory móżdżku (1)
2 pokłady kom: powierzchowny (z małymi kom gwiaździstymi) + głęboki (z dużymi kom wielowypustkowymi)
warstwa zwojowa/kom Purkiniego kory móżdżku (3)
- duże kom o gruszkowatym kształcie
- dendryty rozgałęziają się drzewkowato i sięgają do pow kory
- aksony przebiegają przez warstwę ziarnistą do istoty białej jako włókna rdzenne
warstwa ziarnista kory móżdżku (4)
- najbliżej istoty białej
- małe kom ziarniste z aksonami podążającymi do kom Purkiniego
- duże kom z dendrytami rozgałęziającymi się w warstwie drobinowej
- kom małe nadają warstwie charakteru ziarnistego, bo tworzą skupiska
Funkcje opon mózgowo-rdzeniowych (2)
- mechaniczna ochrona
- odżywianie mózgowia i rdzenia kręgowego
Rodzaje opon m-r (3)
Od zew:
1) opona twarda
2) opona pajęcza
3) opona miękka
Charakterystyka opony twardej (5)
- tk łączna właściwa zbita
- włókna kolagenowe, włókna sprężyste, fibroblasty
- 2 blaszki: zew (okostna) i wew (dobrze unaczyniona)
- jest tu dużo splotów i zakończeń nerwowych
- ochrona mechaniczna, ustala położenie mózgowia i rdzenia kręgowego
Charakterystyka opony pajęczej (6)
- włóknista bł
- cz zew + beleczki łącznotkankowe (od str opony miękkiej)
- między beleczkami przestrzeń jama podpajęczynówkowa wypełniona płynem m-r
- ziarnistości pajęczynówki = zgrubienia w postaci kosmków odpowiedzialne za odprowadzanie płynu m-r do układu żylnego
- nabłonek surowiczy na płycie pajęczynówki i beleczkach
- brak naczyń krwionośnych
Charakterystyka opony miękkiej (6)
- mocno unaczyniona
- tk łączna właściwa
- włókna kolagenowe, sprężyste, siateczkowe, niewiele fibroblastów
- 2 warstwy: zew (bogate unaczynienie, luźna) + wew (brak naczyń, zbita)
- bezpośrednio przy mózgowiu i rdzeniu kręgowym
- doprowadza naczynia krwionośne do OUN, pośredniczy w wymianie subs między płynem m-r a tk nerwową, ochrania mózg i rdzeń
Czym jest splot naczyniówkowy?
To cz opony miękkiej, zbudowany z bogato unaczynionej tk łącznej luźnej właściwej z nabłonkiem 1-warstwowym sześciennym na pow od str komór/walcowatym z mikrokosmkami na wolnej pow
Jaka jest funkcja splotu naczyniówkowego?
Wytwarzanie płynu m-r
Charakterystyka płynu m-r (4)
- wodnista, przejrzysta ciecz
- śladowe ilości białek, pojedyncze limfocyty
- mamy go ok. 120 ml
- funkcje: amortyzator wstrząsów i urazów mech w obrębie OUN, wymiana subs między krwią a OUN
Co tworzy obwodowy ukł nerwowy? (3)
- zwoje nerwowe
- nn. czaszkowe i rdzeniowe
- zakończenia nerwowe (receptory)
Charakterystyka zwojów nerwowych (4)
- owalne struktury
- skupiska kom nerwowych zwojowych otoczonych przez kom glejowe oraz włókien nerwowych
- zwój otoczony od zew torebką łącznotk
- rodzaje: czuciowe, autonomiczne
Charakterystyka zwojów czuciowych (4)
- leżą w pobliżu OUN
- w ich obrębie są kom pseudojednobiegunowe
- kom zwojowe duże przewodzą bodźce temp. i dotyku, średnie - bodźce czuciowe z narządów wew, małe - ból
- oprócz kom są tu też włókna nerwowe
Charakterystyka zwojów autonomicznych (3)
- leżą na przebiegu nn. autonomicznych
- składają się z kom wielobiegunowych w otoczeniu kom satelitarnych
- ciało kom zawiera liczne ciałka Nissla
Czym są nerwy?
To pęczki włókien (równoległe) otoczone tk łączną właściwą włóknistą
Osłonki tworzone przez tk otaczającą nerwy (3)
1) NANERWIE - otacza cały nerw, dużo naczyń i włókien: kolagenowych, sprężystych oraz fibroblastów, luźne utkanie tk
2) ONERWIE - otacza od zew poszczególne pęczki nerwowe, kilka warstw połączonych i spłaszczonych fibroblastów
3) ŚRÓDNERWIE - otacza pojedyncze włókna nerwowe, to delikatna tk łączna utworzona przez nieliczne fibroblasty, naczynia krwionośne i włókna siateczkowe
Rodzaje nerwów (3)
- ruchowe > włókna Eferentne
- czuciowe > włókna Aferentne
- mieszane > zawierają włókna czuciowe, ruchowe i włókna ukł autonomicznego
Charakterystyka zakończeń nerwowych/receptorów (4)
- najbardziej obwodowa cz ukł nerwowego
- wyspecjalizowane kom nerwowe, narządy
- odbierają bodźce zew i wew
- rodzaje: receptory czucia powierzchownego, proprioreceptory
Receptory czucia powierzchownego (4)
- w postaci wolnych zakończeń nerwowych jak i ciałek nerwowych
- wolne zakończenia mają wysoki próg pobudliwości, odp za przewodzenie bólu
- ciałka nerwowe mają torebkę łącznotk otaczającą włókna w środku, mają inną niż wolne zakończenia budowę osłonki, lokalizację i rodzaj odbieranego bodźca
- rodzaje ciałek nerwowych:
1) ciałka dotykowe - receptory dotyku
2) ciałka blaszkowate - receptory ucisku
3) ciałka Ruffiego - receptory wzrostu temp.
Proprioreceptory
- zakończenia czuciowe mm, ścięgien i stawów
- w postaci wrzecionek nerwowo-mięśniowych, nerwowo-ścięgnowych, aparatu receptorowego stawów
- odpowiedzialne za napięcie mm, napięcie ścięgien, przekazywanie info o położeniu i ruchach stawów oraz o ucisku w otaczających tk
