Tkanka łączna właściwa (do 66 strony) Flashcards
Czy komórki w tkance łącznej ściśle do siebie przylegają?
Nie, występuje między nimi substancja międzykomórkowa (ECM)
W której tkance łącznej jest mniejsza liczba fibroblastów, w LUŹNEJ czy ZWARTEJ?
W tkance łącznej zwartej
Gdzie zachodzi synteza kolagenu?
W siateczce szorstkiej, gdzie powstają pojedyncze łańcuchy PROKOLAGENU - łańcuchy alfa, posiadające na obu końcach dodatkowe sekwencje aminowkwasowe - PROPEPTYDY (telopeptydy).
Modyfikacja potranslacyjna cząsteczek prokolagenu
(1) odcięcie sekwencji sygnałowej;
(2) hydroksylacja prolin i lizyn (proces ten jest katalizowany przez hydroksylazę, a w jego wyniku powstają cząsteczki hydroksyproliny i hydroksylizyny);
(3) glikozylacja wybranych cząsteczek hydroksylizyny (przyłączenie glukozy lub galaktozy).
Prokolagen jest następnie wydzielany do przestrzeni zewnątrzkomórkowej, w której enzymy proteolityczne (peptydazy prokolagenu) odcinają telopeptydy z obu końców cząsteczki i powstaje…
Tropokolagen
W jaki sposób wzmacniane są włókna kolagenu?
Włókna kolagenu są wzmacniane wiązaniami kowalencyjnymi pomiędzy cząsteczkami lizyny i hydroksylizyny sąsiadujących cząsteczek tropokolagenu.
Z czego zbudowane są włókna siateczkowe (=retikulinowe, =srebrnochłonne)?
Z kolagenu III
Przez co wytwarzane są włókna siateczkowe?
Przez fibroblasty i ich odpowiedniki, np. komórki siateczki.
Gdzie występują włókna siateczkowe?
- błony podstawne
- wokół komórek nabłonkowych wątroby i narządów dokrewnych
- narządy limfatyczne
- skóra
- błona śluzowa żołądka i jelit
Jak wybarwiają się włókna sprężyste?
Orceiną na brązowo
Rezorcyną-fuksyną na stalowoniebiesko
Nie wybarwiaja się metoda H-E
Przez co syntezowane są włókna sprężyste?
Przez fibroblasty i komórki mięśni gładkich
Z czego składają się włókna sprężyste?
Składają się z rdzenia - zbudowanego z elastyny - i otaczającej rdzeń warstwy mikrofibryli - złożonych z glikoproteiny fibryliny.
Elastyna jest białkiem bogatym w…
glicynę, lizynę, alaninę, walinę i prolinę
Dezmozynowe połączenia krzyżowe + jaki enzym
Łańcuchy elastyny łączą się ze sobą za pomocą wiązań kowalencyjnych pomiędzy czterema lizynami każdego z łańcuchów.
enzym indukujący: oksydaza lizynowa
O czym decydują reszty dezmozynowe?
O elastyczności włókien sprężystych.
Gdzie występują włókna sprężyste?
- skóra
- chrząstka sprężysta
- duże sprężyste naczynia krwionośne (aorta)
- niektóre więzadła
- ściany oskrzeli i pęcherzyków płucnych
komórki tkanki łącznej
fibroblasty i fibrocyty oraz ich odpowiedniki swoiste dla poszczególnych rodzajów tkanek łącznych (osteocyty, chondrocyty, adipocyty)
Fibroblasty - formy, rola, liczebność (4)
- najliczniej w tkance łącznej luźnej
- w tk ł. zwartej o utkaniu regularnym - komórki ścięgniste
- w tk siateczkowej - komórki siateczki
- wytwarzają składniki substancji międzykomórkowej
jakie biologicznie czynne substancje wydzielają makrofagi?
hydrolazy lizosomalne, kolagenaza, elastaza, interferon, interleukiny, lizozym, czynnik martwicy nowotworów
co znajduje się w cytoplazmie mastocytów?
zasadochłonne ziarnistości zawierające:
- histaminę
- heparynę
- czynniki chemoaktywne dla granulocytów obojętno- i zasadochłonnych
- chymazę lub tryptazę
- arylsulfatazę A
co mogą wytwarzać mastocyty?
prostaglandyny, leukotrieny, czynnik aktywujący płytki
sumaryczne działanie tych substancji (mediatorów anafilaksji) prowadzi do wywołania reakcji alergicznych
komórki plazmatyczne
- powstają z limfocytów B w procesie transformacji blastycznej
- wytwarzają przeciwciała
pericyty (2)
- cechy komórek mezenchymalnych i mięśniowych gładkich
- w okolicy naczyń krwionośnych
substancja międzykomórkowa tkanki łącznej składa się z:
substancji podstawowej (część nieupostaciowana) i włókien (część upostaciowana)
skład substancji/istoty podstawowej
GLIKOZAMINOGLIKANY (GAG)
PROTEOGLIKANY
GLIKOPROTEINY
GAG podział
siarczany (siarczan keratanu, heparanu, chondroityny, dermatanu i heparyna)
oraz kwas hialuronowy
proteoglikany skład
białko rdzenne połączone kowalencyjnie z licznymi cząsteczkami siarczanów GAG
za co odpowiedzialne są proteoglikany?
- nadawanie tkankom odporności na zgniatanie
- zapobiegają szybkiemu rozprzestrzenianiu się mikroorganizmów czy migrujących komórek nowotworowych
za co odpowiedzialne są glikoproteiny?
za powstawanie połączeń pomiędzy komórkami a substancją międzykomórkową
co decyduje o właściwościach poszczególnych typów tkanki łącznej?
substancja międzykomórkowa
Podział tkanki łącznej embrionalnej
Tkanka łączna embrionalna:
• tkanka łączna mezenchymalna (galaretowata niedojrzała);
• tkanka łączna śluzowa (galaretowata dojrzała).
Podział tkanki łącznej właściwej
Tkanka łączna właściwa: • tkanka łączna luźna (wiotka); • tkanka łączna zwarta: o utkaniu nieregularnymi, o utkaniu regularnymi (typ kolagenowy, typ elastyczny); • tkanka siateczkowa • tkanka tłuszczowa żółta i brunatna.
Tkanka łączna wyspecjalizowana (podział)
Tkanka łączna wyspecjalizowana:
• tkanka chrzęstna;
• tkanka kostna;
• krew.
tkanka łączna mezenchymalna
- tylko w życiu płodowym
- zbudowana z komórek mezenchymalnych o kształcie gwiaździstym, łączących się ze sobą wypustkami i tworzących sieć
- różnicuje się w inne rodzaje tkanek łącznych
gdzie występuje tkanka łączna śluzowa?
w sznurze pępowinowym (galareta Whartona)
w dojrzałym organizmie w miazdze zęba
miejsca występowania tkanki łącznej luźnej (wiotkiej)
- tkanka podskórna
- między włóknami mięśniowymi
- w otoczeniu naczyń krwionośnych, limfatycznych i nerwów
- składnik blaszki właściwej błon śluzowych i podśluzowych ukł. oddechowego i przewodu pokarmowego
- błona surowicza
- zrąb wielu narządów
Z czego składa się substancja międzykomórkowa?
istota podstawowa + włókna
Podział tkanki łącznej na grupy (3)
Tk. łączna:
- embrionalna
- właściwa
- wyspecjalizowana (chrzęstna, kostna, krew)
Główne funkcje tkanki łącznej (7)
> rusztowanie dla narządów, nadawanie im kształtu
materiał zapasowy
ochrona przed urazami mech
ochrona przed utratą ciepła
udział w gospodarce mineralnej organizmu
wymiana substancji odżywczych i metabolitów
udział w reakcjach obronnych
Jakie mamy komórki tkanki łącznej? (6)
- fibroblasty i fibrocyty (i ich odpowiedniki, np. osteocyty) — JEDYNY STAŁY ELEMENT W KAŻDYM RODZAJU TK. ŁĄCZNEJ
- makrofagi
- kom. tuczne/mastocyty
- kom. plazmatyczne/plazmocyty
- pericyty/kom. przydanki
- kom. krwi (neutrofile, eozynofile. limfocyty, monocyty)
Które komórki tk. łącznej są zdolne do tworzenia substancji międzykomórkowej?
fibroblasty, fibrocyty i ich odpowiedniki
Fibroblasty - charakterystyka
> najliczniejsze
wrzecionowaty kształt
eliptyczne jądro z kilkoma jąderkami
bardzo dobrze wykształcona siateczka szorstka, AG i wakuole wydzielnicze
liczne mitochondria
w cytoplazmie liczne włókienka pośrednie WIMENTYNOWE oraz MIKROTUBULE — utrzymanie wrzecionowatego kształtu
Jakie włókna wytwarzają fibroblasty?
Włókna kolagenowe, elastyczne i siateczkowe + wszystkie składniki istoty podstawowej
Jak barwi się cytoplazma fibroblastów i o czym to świadczy?
Zasadochłonnie
Świadczy to o aktywnej syntezie białka
————–
Po zakończeniu syntezy składników ECM cytoplazma staje się kwasochłonna, słabo barwliwa
Czym są fibrocyty?
To spoczynkowe formy fibroblastów (nie syntezują białek)
Do jakiego systemu należą makrofagi?
Do systemu fagocytów jednojądrzastych
Skąd pochodzą monocyty?
Z kom. macierzystej szpiku
Jaka jest wspólna cecha budowy makrofagów (niezależna od miejsca pobytu, typu tkanki)?
Obecność dobrze rozwiniętego aparatu lizosomalnego, AG i pofałdowanej błony kom.
Czym są histiocyty?
Makrofagami osiadłymi w tk. łącznej właściwej
> nieregularny kształt
> często z wypustkami
> liczne lizosomy, wakuole, AG
Z czego powstają komórki plazmatyczne (PLAZMOCYTY)?
Z limfocytów B w procesie transformacji blastycznej
Etapy transformacji blastycznej
- Makrofag wchłania antygen, który przechowywany jest w pęcherzyku fagocytarnym
- Pęcherzyk łączy się z lizosomem i powstaje fagosom
- W kwaśnym środowisku aktywowane lizosomalne enzymy hydrolityczne, antygen jest rozbijany do małych peptydów
- Peptydy wiązane są przez cząsteczki MHC, które prezentują antygeny na powierzchni makrofagów
- Kompleks MHC-antygen prezentowany jest limfocytom T
- Połączenie limfocytu T z antygenem skutkuje wydzieleniem cytokin (interleukin)
- INTERLEUKINY wiążą się z limfocytami B, pobudzając je do podziałów mitotycznych
- Limfocyty B różnicują się w PLAZMOCYTY, które wytwarzają konkretne przeciwciała
Gdzie występuje duża ilość plazmocytów?
- narządy limfatyczne
- błony śluzowe, głównie przewodu pokarmowego
Cechy plazmocytów (5)
- duże komórki
- owalny kształt
- okrągłe jądro położone ekscentrycznie
- skondensowana chromatyna nadaje jądru szprychowatego kształtu
- cytoplazma wyraźnie zasadochłonna (synteza białek na eksport- IMMUNOGLOBULIN): silnie rozbudowana RER i AG, dużo mitochondriów
Jak powstają pericyty?
Z niezróżnicowanych komórek mezenchymalnych
Cechy pericytów
- kształt wrzecionowaty (cechy trochę jak komórki śródbłonka lub mięśni gładkich)
- właściwości kurczliwe