Tkanka mięśniowa Flashcards

1
Q

Jak układają się i z czego złożone są włókna mięśnia sercowego?

A

Tworzą przestrzenną sieć tzn. wzajemnie się przeplatają, łączą i rozdzielają

Każde włókno złożone jest z wielu szeregowo ułożonych komórek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Za pomocą czego można uwidocznić wstawki w mikroskopie optycznym?

A

Jedynie za pomocą specjalnych barwień np. solami srebra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jak nazywają się komórki mięśnia sercowego

A

Kardiomiocyty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Charakterystyka kardiomiocytów (komórek mięśnia sercowego)

A
  • mają około 100 μm długości
  • są poprzecznie prążkowane
  • posiadają jedno lub dwa centralnie położone jądra
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co otacza włókna mięśnia sercowego

A

Tkanka łączna, tworząc dobrze unaczynioną, delikatną śródmięsną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Struktura komórek mięśnia sercowego

A

Podobna do struktury włókien mięśni szkieletowych z małymi różnicami:

  • dłuższe kanaliki T przebiegające na wysokości linii Z
  • siateczka sarkoplazmatyczna słabiej rozwinięta , a obok kanalików T najczęściej wytwarza tylko jedną cysternę końcową
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Co to jest diada mięśniowa?

A

Jest to układ złożony z kanalika T i jednego zbiornika gładkiej siateczki sarkoplazmatycznej występujący w komórkach mięśnia poprzecznie prążkowanego sercowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co to są dystrofie mięśniowe

A

To wrodzona grupa chorób mięśniowych prowadząca do destrukcji mięśni szkieletowych, a w konsekwencji często do śmierci, wskutek zaniku mięśni oddechowych

Przyczyna - nieprawidłowa struktura kompleksu DAP (kompleks białek związanych z dystrofiną)

Najczęstsza choroba - dystrofia mięśniowa Duchenne’a ( mutacja w genie dystrofiny, cecha recesywna w chromosomie X)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Podstawowym materiałem energetycznym dla mięśnia sercowego są

A

Trójglicerydy, które często obserwuje się w postaci drobnych kropli lipidowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Gdzie występują i co zawierają ziarna wydzielnicze

A

Występują w komórkach prawego przedsionka i zawierają przedsionkowy czynnik natriuretyczny (ANF)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jaka jest rola przedsionkowego czynnika natriuretycznego (ANF)

A

Zwiększa wydalanie sodu i wody w nerkach

Działa antagonistycznie w odniesieniu do aldosteronu i hormonu antydiuretycznego (ADH)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Co to są wstawki?

A

Najbardziej charakterystyczne struktury mięśnia sercowego.

Są złożonymi połączeniami międzykomórkowymi wiążącymi komórki we włókna.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie części wyróżnia się we wstawkach?

A
  • część poprzeczna - biegnie poprzecznie do przebiegu miofibryli, zawsze w linii Z
  • część podłużna - biegnie równolegle do miofibryli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Części poprzeczne wstawek

A

Występują w nich połączenia będące mechanicznym zespoleniem komórek, stanowią je:
• plamki przylegania ( desmosomy)
• strefy przylegania ( łączące miofibryle sąsiednich komórek)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Części podłużne wstawek

A

Występują w nich głównie połączenia typu nexus umożliwiające przekazywanie jonow między komórkami. ( ma to duże znaczenie dla jednoczesnego skurczu wszystkich komórek we włóknie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Czy mięsień serocowy może sam generować skurcze?

A

Tak, dzięki obecności wyspecjalizowanych komórek układu bodźcowo-przewodzacego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Z którego typu miozyny są zbudowane miofilamenty grube ?

A

z miozyny typu II

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Gdzie występują główki miozyny w miofilamencie grubym?

A

Na jednym z końców filamentu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Przez jaki proces i jaki enzym ZAPOCZĄTKOWANY jest skurcz miofilamentów w mm. gładkich?

A

Przez fosforylację łańcuchów lekkich miozyny za pomocą kinazy miozynowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Przez co może być aktywowana kinaza miozynowa?

A
  • przez kalmodulinę

- przez cAMP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Co powoduje fosforylacja łańcuchów lekkich w DALSZYM etapie skurczu?

A

Powoduje zmiany w strukturze całej cząsteczki i główki miozyny zaczynają przemieszczać się po aktynie = skrócenie całej komórki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Czy kom. mięśni szkieletowych mogą się regenerować? W jaki sposób?

A

Tak, dzięki obecności komórek SATELITARNYCH (ekspresja genów MyoD i c-Met), które mają cechy kom. progenitorowych - mogą się odnawiać, dzielić i wbudowywać do istniejących włókien mięśniowych.
Kom. satelitarne mają zdolność TYLKO do REGENEROWANIA włókien, a nie ich wytwarzania.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Struktury komórek układu bodzcowo-przewodzacego ?

A

Komorki te tworzą:
• węzeł zatokowo-przedsionkowy
• węzeł przedsionkowo-komorowy

Odchodzą od niego komórki w postaci pęczków rozgałęziających się dalej w pęczki Hisa przechodzące do mięśnia komór.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Pęczki Hisa

A

Zbudowane z zespołu komórek tworzących włókna Purkiniego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jaka struktura generuje impulsy w sercu?

A

Jest to węzeł zatokowo przedsionkowy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Dzięki jakim strukturom pobudzenie rozchodzi się po całym sercu?

A

Dzięki włóknom Purkiniego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Czy układ wegetatywny unerwiajacy serce ma wpływ na jego rytm ?

A

Nie może go generować, ale może go przyspieszać lub hamować.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Włókna Purkiniego

A

Zbudowane z komórek podobnych do włókien mięśnia sercowego.
Komorki mają jednak większą średnicę, zawierają dużo ziaren glikogenu ( są jaśniejsze w mikroskopie swietlnym), zawierają niewiele obwodowo ułożonych miofibryli.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Budowa komórek mięśni gładkich (6)

A
  • wrzecionowate,
  • nie mają poprzecznego prążkowania,
  • otoczone blaszka zewnętrzną i siecią włókien retikulinowych (odgrywają istotną rolę podczas rozkurczu komórek)
  • centralnie jest położone jądro
  • nie tworzą triad tylko wyspecjalizowany system błon gładkich pod sarkolemą
  • występują w nich kaweole
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Co charakterystycznego występuje w budowie m. gładkich? Z czego są zbudowane?

A
  • ciałka gęste (w cytoplazmie)
  • płytki mocujące (przyłączone do sarkolemy)
    Zbudowane z α-aktyniny.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jaka jest czynność ciałek gęstych/płytek mocujących?

A

Są miejscem przyczepu miofilamentów cienkich i filamentów pośrednich desminowych&raquo_space;> taki układ umożliwia skracanie długości komórki podczas skurczu (MECHANIZM NOŻYCOWY)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Odmiany kom. mięśniowych gładkich (4)

A
  • kom. mioidalne — utraciły właściwości kurczliwe, występują, np. w tętniczkach doprowadzających ciałek nerkowych
  • kom. mioepitelialne — mają silne właściwości kurczliwe, pochodzenie ektodermalne, występują w odc. wydzielniczych gruczołów
  • miofibroblasty — właściowści kurczliwe, występują w bliznach łącznotkankowych
  • pericyty — właściwości kurczliwe, w ścianie drobnych naczyń krwionośnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Właściwości komórek mięśni gładkich

A

Obok cech kurczliwości komórki te mają właściwości fibroblastów - mogą wytwarzać kolagen, elastynę, proteoglikany itp.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Występowanie komórek mięśni gładkich

A

mogą występować pojedynczo, ale najczęściej tworzą zwarte błony w ścianach, np. naczyń, przewodów, macicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Jakie połączenia wytwarzają komórki mięśni gładkich

A

• wytwarzają połączenia typu nexus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Unerwienie i skurcze komórek mięśni gładkich

A
  • są słabo unerwione przez włókna wegetatywne
  • uważa się, że kurczą się spontanicznie, a siła skurczu zależy od hormonów lub układu nerwowego

• bogato unerwione i precyzyjne w skurczu są tylko nieliczne mięśnie gładkie, np. tęczówki oka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Czy kom. mięśnia sercowego regenerują się? W jaki sposób?

A

Nie, po uszkodzeniu tworzy się blizna łącznotkankowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Czy kom. mięśni szkieletowych mogą się regenerować? W jaki sposób?

A

Tak, dzięki obecności komórek SATELITARNYCH (ekspresja genów MyoD i c-Met), które mają cechy kom. progenitorowych - mogą się odnawiać, dzielić i wbudowywać do istniejących włókien mięśniowych.
Kom. satelitarne mają zdolność TYLKO do REGENEROWANIA włókien, a nie ich wytwarzania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Czy kom. mięśni gładkich mogą się regenerować? W jaki sposób?

A

Tak, bo pozostałe nieuszkodzone komórki mogą dzielić się mitotycznie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Z czego wynikają różnice w budowie i czynnościach typów tk. mięśniowej?

A

Z niejednakowego ułożenia tzw. białek kurczliwych (czyli aktyny i miozyny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Co to są kaweole komórek mięśniowych gładkich?

A

Pęcherzykowate zagłębienia, które powstają w wyniku wpuklenia tratw lipidowych. Są uważane za prymitywny system kanalików T.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Jak ułożone są miofilamemty komorek mięśni gładkich ?

A

Krzyżują się tworząc sieć pęczków, w których sklad wchodzą miololamenty cienkie i nieliczne miofilamenty grube.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Z czego zbudowane są miofilamenty cienkie komórek mięśni gładkich?

A

Z aktyny i tropomiozyny

44
Q

Co przejmuje rolę troponiny w komórkach mięśni gładkich?

A

Kalmodulina rozproszona w cytoplazmie

45
Q

Z czym łączy się troponina i co powoduje to połączenie?

A

Troponina łączy się z JONAMI WAPNIA, co powoduje zmianę położenia tropomiozyny w aktynie - skutkuje to odsłonięciem na aktynie miejsc wiążących miozynę.

46
Q

Z czego zbudowany jest miofilament gruby?

A

Z białka białka fibrylarnego - MIOZYNY oraz białka C, którego funkcją jest spajanie cząsteczek miozyny.

47
Q

Co buduje cząsteczkę miozyny?

A

Cząsteczkę miozyny budują 2 łańcuchy ciężkie, które tworzą silnie wydłużone ogonki i główki posiadające na jednym końcu po 2 łańcuchy l e k k i e.

48
Q

Jaka jest funkcja miomezyny?

A

Utrzymuje uporządkowanie miofilamentów grubych w sarkomerze, ponadto tworzy linie M.

49
Q

Jakie struktury odpowiedzialne są za automatyczny rozkurcz miofibryli?

A

Linie Z oraz sieć desminowa

50
Q

Na co składa się triada mięśniowa?

A

Kanalik T oraz dwie cysterny brzeżne

51
Q

Co to kanalik T?

A

Kanalik T to rurkowate wpuklenia sarkolemy przebiegające poprzecznie w stosunku do miofilamentów każdego prążka A oraz I

52
Q

Jaka jest rola filamentów pośrednich desminowych?

A

Utrzymują miofibryle na równej wysokości i przytwierdzają je do błony komórkowej. Pełnią ważną role w utrzymaniu spoistości miofibryli i ich ułożenia.

53
Q

Jakie trzy typy włókien mięśni szkieletowych wyróżniamy?

A

Włókna czerwone, włókna białe oraz pośrednie.

54
Q

Cechy włókien CZERWONYCH

A
  1. Zawierają dużo mioglobiny (stąd barwa) i mitochondriów
  2. Zawierają mniej miofibryli.
  3. Są zaopatrzone w dobrze rozwinięty system wytwarzania energii - są przygotowane do DŁUŻSZEJ PRACY.
55
Q

Cechy włókien BIAŁYCH

A
  1. Mają mniej mioglobiny niż włókna czerwone, mniej mitochondriów niż włókna czerwone.
  2. Kurczą się szybko i efektywnie.
  3. Szybko się męczą ze względu na słabiej rozwinięty mechanizm pozyskiwania energii.
56
Q

Czy w mięśniach jest możliwość magazynowania ATP?

A

Nie.

57
Q

Skąd pochodzi energia potrzebna do pracy mięśni?

A

Podstawowa cześć energii wytwarzana jest w mitochondriach i pochodzi z FOSFORYLACJI TLENOWEJ dzięki wykorzystaniu metabolitów oraz tlenu krążących we krwi.

58
Q

Gdzie w mięśniach występuje mioglobina i jaka jest jej funkcja?

A

W sarkoplazmie, jest podobna w budowie do hemoglobiny która wiąże tlen.
Funkcją mioglobiny jest magazynowanie tlenu.
Mioglobina umożliwia komórce zdeponowanie tlenu do szybkiego wykorzystania.

59
Q

Tworzenie ATP z ADP może następować szybciej dzięki….

A

Kinazie kreatynowej

60
Q

Mechanizm skurczu

A
  1. Acetylocholina powoduje depolaryzację sarkolemy, w tym wszystkich kanalików T
  2. Otwarcie kanałów wapniowych cystern brzeżnych - 1000x wzrost stężenia jonów wapnia w cytoplazmie
  3. Jony wapnia łączą się z TROPONINĄ, która przesuwa tropomiozynę i tym samym odsłania miejsca wiążące na aktynie
  4. Główki miozyny rozkładają ATP, co powoduje ruch kroczący główek po aktynie
  5. W efekcie miofilamenty cienkie wnikają pod miofilamenty grube - następuje SKRACANIE prazka I oraz H - SKRACANIE SARKOMEROW
61
Q

Z jakiego listka zarodkowego wywodzi się tkanka mięśniowa?

A

Z mezodermy

62
Q

Nazwij poniższe struktury w tkance mięśniowej:

  • błona komórkowa
  • cytoplazma
  • mitochondrium
  • siateczka śródplazmatyczna
A
  • sarkolema
  • sarkoplazma
  • sarkosom
  • siateczka sarkoplazmatyczna
63
Q

Co jest podstawową jednostką strukturalną mięśnia szkieletowego?

A

Włókno mięśniowe

64
Q

Jak nazywa się tkanka łączna otaczająca cały mięsień?

A

Namięsna

65
Q

Jak nazywa się tkanka łączna otaczająca pęczki włókien mięśniowych?

A

Omięsna

66
Q

Jak nazywa się tkanka łączna otaczająca pojedyncze włókna mięśniowe?

A

Śródmięsna (blaszka zewnętrzna)

67
Q

Jaką rolę pełni tkanka łączna w mięśniu?

A

Łączy włókna mięśniowe, prowadzi naczynia oraz nerwy, wiąże mięsień z kością przy pomocy ścięgien

68
Q

Z czego głównie są budowane ścięgna?

A

Z włókien kolagenowych

69
Q

Jak nazywa się zakończenie włókna nerwu ruchowego, łączące się z włóknem mięśniowym?

A

Płytka motoryczna (połączenie nerwowo-mięśniowe)

70
Q

Co jest neuroprzekaźnikiem w połączeniu nerwowo-mięśniowym?

A

Acetylocholina

71
Q

Jak nazywa się grupa włókien mięśniowych unerwianych przez jedno włókno nerwowe?

A

Jednostka motoryczna (jedno włókno nerwowe może unerwiać od 1 do ok. 160 włókien mięśniowych)

72
Q

W jakiej postaci występują włókna mięśni szkieletowych?

A

Syncytialnej, wielojądrzastej, powstałej w wyniku fuzji wielu mioblastów

73
Q

W którym miejscu włókna mięśnia szkieletowego znajdują się jądra komórkowe?

A

Obwodowo

74
Q

Co stanowi prawie całą objętość włókien mięśnia szkieletowego?

A

Miofibryle z leżącą pomiędzy cytoplazmą i organellami komórkowymi

75
Q

Z czego wynika poprzeczne prążkowanie włókien mięśnia szkieletowego?

A

Z uporządkowanego układu prążkowanych miofibryli. Naprzemiennie występują prążki ciemne oraz jasne

76
Q

Jak inaczej nazwiemy prążek jasny?

A

Prążek I, izotropowy

77
Q

Jak inaczej nazwiemy prążek ciemny?

A

Prążek A, anizotropowy

78
Q

Czym jest sarkomer?

A

Jest to jednostka strukturalna miofibryli, czyli odcinek miofibryli między dwiema liniami Z

79
Q

Przez środek którego prążka przebiega linia Z?

A

Prążka jasnego, izotropowego, I

80
Q

Co wchodzi w skład sarkomeru?

A
  • Linia Z
  • połowa prążka I
  • Prążek A
  • połowa prążka I
  • Linia Z
81
Q

W prążku A występuje przejaśnienie, czym jest ono wywołane?

A

Prążkiem H z linią M pośrodku

82
Q

Podaj dwa rodzaje miofilamentów

A

Miofilament cienki, miofilament gruby

83
Q

Z jakich białek zbudowany jest miofilament cienki w mm. szkieletowych?

A

Aktyny, tropomiozyny i troponiny

84
Q

Z czego zbudowana jest aktyna?

A

Z białka globularnego - aktyny G, która łącząc się tworzy aktynę fibrylarną - aktynę F

85
Q

Rdzeń miofilamentu cienkiego tworzą …(ile?)… aktyny F skręcone …(jak?)…

A

2 aktyny F, skręcone spiralnie

86
Q

Co jest nawinięte na miofilamenty cienkie?

A

Fibryle tropomiozyny z przyczepioną w pewnych odstępach troponiną

87
Q

Czym jest troponina C?

A

Podjednostką troponiny zdolną do wiązania jonów wapnia

88
Q

Co powoduje związanie jonów wapnia przez troponinę?

A

Zmianę położenia tropomiozyny na aktynie, odsłaniającej miejsca wiążące miozynę

89
Q

Z jakich białek (i jakiego rodzaju) zbudowany jest miofilament gruby?

A

Miozyny - białko fibrylarne

białko C

90
Q

Jaka jest funkcja białka C w miofilamencie grubym?

A

Spaja ono cząsteczki miozyny

91
Q

Z czego zbudowana jest miozyna?

A

Z dwóch łańcuchów ciężkich, tworzących silnie wydłużone ogonki i zakończone na jednym z końców dwoma główkami. Pomiędzy główką a ogonkiem występuje tzw. szyjka

92
Q

Co przyłącza się do każdej z główek miozyny?

A

Dwa łańcuchy lekkie

93
Q

Wymień miejsca istotne, jakie znajdują się na główce miozyny (3)

A
  • miejsce wiązania aktyny
  • miejsce wiązania ATP
  • miejsce łączenia się z wolnym końcem łańcucha lekkiego
94
Q

Co utrzymuje uporządkowane położenie miofilamentów grubych i w jakiej linii?

A

Miomezyna, tworzy ona linię M

95
Q

W jakich prążkach występują miofilamenty cienkie?

A

W prążku I oraz A

96
Q

W jakich prążkach występują miofilamenty grube?

A

Tylko w prążku A

97
Q

Czym jest linia Z?

A

Miejscem zakotwiczenia miofilamentów cienkich

98
Q

Co stabilizuje zakotwiczenie miofilamentów cienkich w linii Z?

A

α-aktynina, winkulina, nebulina

99
Q

Czy miofilamenty grube mają połączenie z linią Z? Jeśli tak to jakie?

A

Miofilamenty grube łączą się z linią Z za pomocą delikatnych włókienek zbudowanych z białka titiny

100
Q

Jakie inne filamenty (poza cienkimi i grubymi) występują w mięśniach?

A

Filamenty pośrednie desminowe

101
Q

Jaka jest funkcja filamentów pośrednich desminowych?

A

Pełnią ważną rolę w utrzymaniu spoistości miofibryli i ich ułożeniu, wraz z plektyną oplatają miofibryle, tworzą gęstą sieć na wysokości linii Z, która utrzymuje miofibryle na równej wysokości oraz przytwierdza je do błony komórkowej

102
Q

Czym kończy się z jednej i drugiej strony każda miofibryla?

A

Linią Z, połączoną z integrynami sarkolemy, które łączą się z kolei z włóknami kolagenowymi ścięgien

103
Q

Jaką właściwość mają cysterny brzeżne?

A

Mają zdolność do gromadzenia jonów wapnia dzięki POMPIE WAPNIOWEJ.
Jony wewnątrz cystern są wiązane przez białko kalsekwestrynę. Mogą być uwalniane do sarkoplazmy przez kanały wapniowe.

104
Q

Mechanizm skurczu mięśnia

A
  1. bodziec nerwowy (acetylocholina)
  2. depolaryzacja sarkolemy, kanalików T
  3. otwarcie kanałów wapniowych cystern brzeżnych
  4. wzrost stęż. jonów wapnia w cytoplazmie
  5. jony wapnia + troponina
  6. tropomiozyna przemieszcza się po aktynie
  7. odsłonięte miejsca wiążące miozynę na aktynie
  8. główki miozyny “kroczą” po aktynie
  9. skracanie/zanikanie prążka I oraz H = skrócenie sarkomerów
105
Q

Mechanizm rozkurczu mięśnia

A
  1. repolaryzacja sarkolemy, kanalików T
  2. zamknięcie kanałów wapniowych
  3. pompa wapniowa wypompowuje jony wapnia z sarkoplazmy do wnętrza cystern
  4. spadek stęż. jonów wapnia w sarkoplazmie
  5. tropomiozyna wraca na swoje miejsce
  6. miozyna traci kontakt z aktyną
106
Q

Tworzenie ATP z ADP

A
  • szybko — dzięki KINAZIE KREATYNOWEJ, która przenosi grupy PO4 3- z fosfokreatyny
  • wolno — beztlenowa glikoliza glikogenu w mitochondriach