Tkanka mięśniowa Flashcards
Jak układają się i z czego złożone są włókna mięśnia sercowego?
Tworzą przestrzenną sieć tzn. wzajemnie się przeplatają, łączą i rozdzielają
Każde włókno złożone jest z wielu szeregowo ułożonych komórek
Za pomocą czego można uwidocznić wstawki w mikroskopie optycznym?
Jedynie za pomocą specjalnych barwień np. solami srebra
Jak nazywają się komórki mięśnia sercowego
Kardiomiocyty
Charakterystyka kardiomiocytów (komórek mięśnia sercowego)
- mają około 100 μm długości
- są poprzecznie prążkowane
- posiadają jedno lub dwa centralnie położone jądra
Co otacza włókna mięśnia sercowego
Tkanka łączna, tworząc dobrze unaczynioną, delikatną śródmięsną
Struktura komórek mięśnia sercowego
Podobna do struktury włókien mięśni szkieletowych z małymi różnicami:
- dłuższe kanaliki T przebiegające na wysokości linii Z
- siateczka sarkoplazmatyczna słabiej rozwinięta , a obok kanalików T najczęściej wytwarza tylko jedną cysternę końcową
Co to jest diada mięśniowa?
Jest to układ złożony z kanalika T i jednego zbiornika gładkiej siateczki sarkoplazmatycznej występujący w komórkach mięśnia poprzecznie prążkowanego sercowego
Co to są dystrofie mięśniowe
To wrodzona grupa chorób mięśniowych prowadząca do destrukcji mięśni szkieletowych, a w konsekwencji często do śmierci, wskutek zaniku mięśni oddechowych
Przyczyna - nieprawidłowa struktura kompleksu DAP (kompleks białek związanych z dystrofiną)
Najczęstsza choroba - dystrofia mięśniowa Duchenne’a ( mutacja w genie dystrofiny, cecha recesywna w chromosomie X)
Podstawowym materiałem energetycznym dla mięśnia sercowego są
Trójglicerydy, które często obserwuje się w postaci drobnych kropli lipidowych
Gdzie występują i co zawierają ziarna wydzielnicze
Występują w komórkach prawego przedsionka i zawierają przedsionkowy czynnik natriuretyczny (ANF)
Jaka jest rola przedsionkowego czynnika natriuretycznego (ANF)
Zwiększa wydalanie sodu i wody w nerkach
Działa antagonistycznie w odniesieniu do aldosteronu i hormonu antydiuretycznego (ADH)
Co to są wstawki?
Najbardziej charakterystyczne struktury mięśnia sercowego.
Są złożonymi połączeniami międzykomórkowymi wiążącymi komórki we włókna.
Jakie części wyróżnia się we wstawkach?
- część poprzeczna - biegnie poprzecznie do przebiegu miofibryli, zawsze w linii Z
- część podłużna - biegnie równolegle do miofibryli
Części poprzeczne wstawek
Występują w nich połączenia będące mechanicznym zespoleniem komórek, stanowią je:
• plamki przylegania ( desmosomy)
• strefy przylegania ( łączące miofibryle sąsiednich komórek)
Części podłużne wstawek
Występują w nich głównie połączenia typu nexus umożliwiające przekazywanie jonow między komórkami. ( ma to duże znaczenie dla jednoczesnego skurczu wszystkich komórek we włóknie)
Czy mięsień serocowy może sam generować skurcze?
Tak, dzięki obecności wyspecjalizowanych komórek układu bodźcowo-przewodzacego.
Z którego typu miozyny są zbudowane miofilamenty grube ?
z miozyny typu II
Gdzie występują główki miozyny w miofilamencie grubym?
Na jednym z końców filamentu
Przez jaki proces i jaki enzym ZAPOCZĄTKOWANY jest skurcz miofilamentów w mm. gładkich?
Przez fosforylację łańcuchów lekkich miozyny za pomocą kinazy miozynowej
Przez co może być aktywowana kinaza miozynowa?
- przez kalmodulinę
- przez cAMP
Co powoduje fosforylacja łańcuchów lekkich w DALSZYM etapie skurczu?
Powoduje zmiany w strukturze całej cząsteczki i główki miozyny zaczynają przemieszczać się po aktynie = skrócenie całej komórki
Czy kom. mięśni szkieletowych mogą się regenerować? W jaki sposób?
Tak, dzięki obecności komórek SATELITARNYCH (ekspresja genów MyoD i c-Met), które mają cechy kom. progenitorowych - mogą się odnawiać, dzielić i wbudowywać do istniejących włókien mięśniowych.
Kom. satelitarne mają zdolność TYLKO do REGENEROWANIA włókien, a nie ich wytwarzania.
Struktury komórek układu bodzcowo-przewodzacego ?
Komorki te tworzą:
• węzeł zatokowo-przedsionkowy
• węzeł przedsionkowo-komorowy
Odchodzą od niego komórki w postaci pęczków rozgałęziających się dalej w pęczki Hisa przechodzące do mięśnia komór.
Pęczki Hisa
Zbudowane z zespołu komórek tworzących włókna Purkiniego.
Jaka struktura generuje impulsy w sercu?
Jest to węzeł zatokowo przedsionkowy.
Dzięki jakim strukturom pobudzenie rozchodzi się po całym sercu?
Dzięki włóknom Purkiniego
Czy układ wegetatywny unerwiajacy serce ma wpływ na jego rytm ?
Nie może go generować, ale może go przyspieszać lub hamować.
Włókna Purkiniego
Zbudowane z komórek podobnych do włókien mięśnia sercowego.
Komorki mają jednak większą średnicę, zawierają dużo ziaren glikogenu ( są jaśniejsze w mikroskopie swietlnym), zawierają niewiele obwodowo ułożonych miofibryli.
Budowa komórek mięśni gładkich (6)
- wrzecionowate,
- nie mają poprzecznego prążkowania,
- otoczone blaszka zewnętrzną i siecią włókien retikulinowych (odgrywają istotną rolę podczas rozkurczu komórek)
- centralnie jest położone jądro
- nie tworzą triad tylko wyspecjalizowany system błon gładkich pod sarkolemą
- występują w nich kaweole
Co charakterystycznego występuje w budowie m. gładkich? Z czego są zbudowane?
- ciałka gęste (w cytoplazmie)
- płytki mocujące (przyłączone do sarkolemy)
Zbudowane z α-aktyniny.
Jaka jest czynność ciałek gęstych/płytek mocujących?
Są miejscem przyczepu miofilamentów cienkich i filamentów pośrednich desminowych»_space;> taki układ umożliwia skracanie długości komórki podczas skurczu (MECHANIZM NOŻYCOWY)
Odmiany kom. mięśniowych gładkich (4)
- kom. mioidalne — utraciły właściwości kurczliwe, występują, np. w tętniczkach doprowadzających ciałek nerkowych
- kom. mioepitelialne — mają silne właściwości kurczliwe, pochodzenie ektodermalne, występują w odc. wydzielniczych gruczołów
- miofibroblasty — właściowści kurczliwe, występują w bliznach łącznotkankowych
- pericyty — właściwości kurczliwe, w ścianie drobnych naczyń krwionośnych
Właściwości komórek mięśni gładkich
Obok cech kurczliwości komórki te mają właściwości fibroblastów - mogą wytwarzać kolagen, elastynę, proteoglikany itp.
Występowanie komórek mięśni gładkich
mogą występować pojedynczo, ale najczęściej tworzą zwarte błony w ścianach, np. naczyń, przewodów, macicy
Jakie połączenia wytwarzają komórki mięśni gładkich
• wytwarzają połączenia typu nexus
Unerwienie i skurcze komórek mięśni gładkich
- są słabo unerwione przez włókna wegetatywne
- uważa się, że kurczą się spontanicznie, a siła skurczu zależy od hormonów lub układu nerwowego
• bogato unerwione i precyzyjne w skurczu są tylko nieliczne mięśnie gładkie, np. tęczówki oka
Czy kom. mięśnia sercowego regenerują się? W jaki sposób?
Nie, po uszkodzeniu tworzy się blizna łącznotkankowa
Czy kom. mięśni szkieletowych mogą się regenerować? W jaki sposób?
Tak, dzięki obecności komórek SATELITARNYCH (ekspresja genów MyoD i c-Met), które mają cechy kom. progenitorowych - mogą się odnawiać, dzielić i wbudowywać do istniejących włókien mięśniowych.
Kom. satelitarne mają zdolność TYLKO do REGENEROWANIA włókien, a nie ich wytwarzania
Czy kom. mięśni gładkich mogą się regenerować? W jaki sposób?
Tak, bo pozostałe nieuszkodzone komórki mogą dzielić się mitotycznie.
Z czego wynikają różnice w budowie i czynnościach typów tk. mięśniowej?
Z niejednakowego ułożenia tzw. białek kurczliwych (czyli aktyny i miozyny)
Co to są kaweole komórek mięśniowych gładkich?
Pęcherzykowate zagłębienia, które powstają w wyniku wpuklenia tratw lipidowych. Są uważane za prymitywny system kanalików T.
Jak ułożone są miofilamemty komorek mięśni gładkich ?
Krzyżują się tworząc sieć pęczków, w których sklad wchodzą miololamenty cienkie i nieliczne miofilamenty grube.
Z czego zbudowane są miofilamenty cienkie komórek mięśni gładkich?
Z aktyny i tropomiozyny
Co przejmuje rolę troponiny w komórkach mięśni gładkich?
Kalmodulina rozproszona w cytoplazmie
Z czym łączy się troponina i co powoduje to połączenie?
Troponina łączy się z JONAMI WAPNIA, co powoduje zmianę położenia tropomiozyny w aktynie - skutkuje to odsłonięciem na aktynie miejsc wiążących miozynę.
Z czego zbudowany jest miofilament gruby?
Z białka białka fibrylarnego - MIOZYNY oraz białka C, którego funkcją jest spajanie cząsteczek miozyny.
Co buduje cząsteczkę miozyny?
Cząsteczkę miozyny budują 2 łańcuchy ciężkie, które tworzą silnie wydłużone ogonki i główki posiadające na jednym końcu po 2 łańcuchy l e k k i e.
Jaka jest funkcja miomezyny?
Utrzymuje uporządkowanie miofilamentów grubych w sarkomerze, ponadto tworzy linie M.
Jakie struktury odpowiedzialne są za automatyczny rozkurcz miofibryli?
Linie Z oraz sieć desminowa
Na co składa się triada mięśniowa?
Kanalik T oraz dwie cysterny brzeżne
Co to kanalik T?
Kanalik T to rurkowate wpuklenia sarkolemy przebiegające poprzecznie w stosunku do miofilamentów każdego prążka A oraz I
Jaka jest rola filamentów pośrednich desminowych?
Utrzymują miofibryle na równej wysokości i przytwierdzają je do błony komórkowej. Pełnią ważną role w utrzymaniu spoistości miofibryli i ich ułożenia.
Jakie trzy typy włókien mięśni szkieletowych wyróżniamy?
Włókna czerwone, włókna białe oraz pośrednie.
Cechy włókien CZERWONYCH
- Zawierają dużo mioglobiny (stąd barwa) i mitochondriów
- Zawierają mniej miofibryli.
- Są zaopatrzone w dobrze rozwinięty system wytwarzania energii - są przygotowane do DŁUŻSZEJ PRACY.
Cechy włókien BIAŁYCH
- Mają mniej mioglobiny niż włókna czerwone, mniej mitochondriów niż włókna czerwone.
- Kurczą się szybko i efektywnie.
- Szybko się męczą ze względu na słabiej rozwinięty mechanizm pozyskiwania energii.
Czy w mięśniach jest możliwość magazynowania ATP?
Nie.
Skąd pochodzi energia potrzebna do pracy mięśni?
Podstawowa cześć energii wytwarzana jest w mitochondriach i pochodzi z FOSFORYLACJI TLENOWEJ dzięki wykorzystaniu metabolitów oraz tlenu krążących we krwi.
Gdzie w mięśniach występuje mioglobina i jaka jest jej funkcja?
W sarkoplazmie, jest podobna w budowie do hemoglobiny która wiąże tlen.
Funkcją mioglobiny jest magazynowanie tlenu.
Mioglobina umożliwia komórce zdeponowanie tlenu do szybkiego wykorzystania.
Tworzenie ATP z ADP może następować szybciej dzięki….
Kinazie kreatynowej
Mechanizm skurczu
- Acetylocholina powoduje depolaryzację sarkolemy, w tym wszystkich kanalików T
- Otwarcie kanałów wapniowych cystern brzeżnych - 1000x wzrost stężenia jonów wapnia w cytoplazmie
- Jony wapnia łączą się z TROPONINĄ, która przesuwa tropomiozynę i tym samym odsłania miejsca wiążące na aktynie
- Główki miozyny rozkładają ATP, co powoduje ruch kroczący główek po aktynie
- W efekcie miofilamenty cienkie wnikają pod miofilamenty grube - następuje SKRACANIE prazka I oraz H - SKRACANIE SARKOMEROW
Z jakiego listka zarodkowego wywodzi się tkanka mięśniowa?
Z mezodermy
Nazwij poniższe struktury w tkance mięśniowej:
- błona komórkowa
- cytoplazma
- mitochondrium
- siateczka śródplazmatyczna
- sarkolema
- sarkoplazma
- sarkosom
- siateczka sarkoplazmatyczna
Co jest podstawową jednostką strukturalną mięśnia szkieletowego?
Włókno mięśniowe
Jak nazywa się tkanka łączna otaczająca cały mięsień?
Namięsna
Jak nazywa się tkanka łączna otaczająca pęczki włókien mięśniowych?
Omięsna
Jak nazywa się tkanka łączna otaczająca pojedyncze włókna mięśniowe?
Śródmięsna (blaszka zewnętrzna)
Jaką rolę pełni tkanka łączna w mięśniu?
Łączy włókna mięśniowe, prowadzi naczynia oraz nerwy, wiąże mięsień z kością przy pomocy ścięgien
Z czego głównie są budowane ścięgna?
Z włókien kolagenowych
Jak nazywa się zakończenie włókna nerwu ruchowego, łączące się z włóknem mięśniowym?
Płytka motoryczna (połączenie nerwowo-mięśniowe)
Co jest neuroprzekaźnikiem w połączeniu nerwowo-mięśniowym?
Acetylocholina
Jak nazywa się grupa włókien mięśniowych unerwianych przez jedno włókno nerwowe?
Jednostka motoryczna (jedno włókno nerwowe może unerwiać od 1 do ok. 160 włókien mięśniowych)
W jakiej postaci występują włókna mięśni szkieletowych?
Syncytialnej, wielojądrzastej, powstałej w wyniku fuzji wielu mioblastów
W którym miejscu włókna mięśnia szkieletowego znajdują się jądra komórkowe?
Obwodowo
Co stanowi prawie całą objętość włókien mięśnia szkieletowego?
Miofibryle z leżącą pomiędzy cytoplazmą i organellami komórkowymi
Z czego wynika poprzeczne prążkowanie włókien mięśnia szkieletowego?
Z uporządkowanego układu prążkowanych miofibryli. Naprzemiennie występują prążki ciemne oraz jasne
Jak inaczej nazwiemy prążek jasny?
Prążek I, izotropowy
Jak inaczej nazwiemy prążek ciemny?
Prążek A, anizotropowy
Czym jest sarkomer?
Jest to jednostka strukturalna miofibryli, czyli odcinek miofibryli między dwiema liniami Z
Przez środek którego prążka przebiega linia Z?
Prążka jasnego, izotropowego, I
Co wchodzi w skład sarkomeru?
- Linia Z
- połowa prążka I
- Prążek A
- połowa prążka I
- Linia Z
W prążku A występuje przejaśnienie, czym jest ono wywołane?
Prążkiem H z linią M pośrodku
Podaj dwa rodzaje miofilamentów
Miofilament cienki, miofilament gruby
Z jakich białek zbudowany jest miofilament cienki w mm. szkieletowych?
Aktyny, tropomiozyny i troponiny
Z czego zbudowana jest aktyna?
Z białka globularnego - aktyny G, która łącząc się tworzy aktynę fibrylarną - aktynę F
Rdzeń miofilamentu cienkiego tworzą …(ile?)… aktyny F skręcone …(jak?)…
2 aktyny F, skręcone spiralnie
Co jest nawinięte na miofilamenty cienkie?
Fibryle tropomiozyny z przyczepioną w pewnych odstępach troponiną
Czym jest troponina C?
Podjednostką troponiny zdolną do wiązania jonów wapnia
Co powoduje związanie jonów wapnia przez troponinę?
Zmianę położenia tropomiozyny na aktynie, odsłaniającej miejsca wiążące miozynę
Z jakich białek (i jakiego rodzaju) zbudowany jest miofilament gruby?
Miozyny - białko fibrylarne
białko C
Jaka jest funkcja białka C w miofilamencie grubym?
Spaja ono cząsteczki miozyny
Z czego zbudowana jest miozyna?
Z dwóch łańcuchów ciężkich, tworzących silnie wydłużone ogonki i zakończone na jednym z końców dwoma główkami. Pomiędzy główką a ogonkiem występuje tzw. szyjka
Co przyłącza się do każdej z główek miozyny?
Dwa łańcuchy lekkie
Wymień miejsca istotne, jakie znajdują się na główce miozyny (3)
- miejsce wiązania aktyny
- miejsce wiązania ATP
- miejsce łączenia się z wolnym końcem łańcucha lekkiego
Co utrzymuje uporządkowane położenie miofilamentów grubych i w jakiej linii?
Miomezyna, tworzy ona linię M
W jakich prążkach występują miofilamenty cienkie?
W prążku I oraz A
W jakich prążkach występują miofilamenty grube?
Tylko w prążku A
Czym jest linia Z?
Miejscem zakotwiczenia miofilamentów cienkich
Co stabilizuje zakotwiczenie miofilamentów cienkich w linii Z?
α-aktynina, winkulina, nebulina
Czy miofilamenty grube mają połączenie z linią Z? Jeśli tak to jakie?
Miofilamenty grube łączą się z linią Z za pomocą delikatnych włókienek zbudowanych z białka titiny
Jakie inne filamenty (poza cienkimi i grubymi) występują w mięśniach?
Filamenty pośrednie desminowe
Jaka jest funkcja filamentów pośrednich desminowych?
Pełnią ważną rolę w utrzymaniu spoistości miofibryli i ich ułożeniu, wraz z plektyną oplatają miofibryle, tworzą gęstą sieć na wysokości linii Z, która utrzymuje miofibryle na równej wysokości oraz przytwierdza je do błony komórkowej
Czym kończy się z jednej i drugiej strony każda miofibryla?
Linią Z, połączoną z integrynami sarkolemy, które łączą się z kolei z włóknami kolagenowymi ścięgien
Jaką właściwość mają cysterny brzeżne?
Mają zdolność do gromadzenia jonów wapnia dzięki POMPIE WAPNIOWEJ.
Jony wewnątrz cystern są wiązane przez białko kalsekwestrynę. Mogą być uwalniane do sarkoplazmy przez kanały wapniowe.
Mechanizm skurczu mięśnia
- bodziec nerwowy (acetylocholina)
- depolaryzacja sarkolemy, kanalików T
- otwarcie kanałów wapniowych cystern brzeżnych
- wzrost stęż. jonów wapnia w cytoplazmie
- jony wapnia + troponina
- tropomiozyna przemieszcza się po aktynie
- odsłonięte miejsca wiążące miozynę na aktynie
- główki miozyny “kroczą” po aktynie
- skracanie/zanikanie prążka I oraz H = skrócenie sarkomerów
Mechanizm rozkurczu mięśnia
- repolaryzacja sarkolemy, kanalików T
- zamknięcie kanałów wapniowych
- pompa wapniowa wypompowuje jony wapnia z sarkoplazmy do wnętrza cystern
- spadek stęż. jonów wapnia w sarkoplazmie
- tropomiozyna wraca na swoje miejsce
- miozyna traci kontakt z aktyną
Tworzenie ATP z ADP
- szybko — dzięki KINAZIE KREATYNOWEJ, która przenosi grupy PO4 3- z fosfokreatyny
- wolno — beztlenowa glikoliza glikogenu w mitochondriach
