Narząd zębowy Flashcards

1
Q

Co tworzy narząd zębowy?

A

ząb + przyzębie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Przez co utworzone jest przyzębie?

A

ozębna + dziąsło + wyrostki zębodołowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Ile mamy zębów

a) mlecznych
b) stałych?

A

a) 20

b) 32

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Budowa anatomiczna zęba (3)

A
  • korona
  • szyjka
  • korzeń
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co znajduje się w obrębie korony i korzenia zęba?

A

korona: jama/komora zęba&raquo_space; korzeń: kanał korzeniowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Co wypełnia jamę i kanał korzeniowy?

A

Miazga zęba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Co należy do tk miękkich narządu zębowego? (2)

A

Ozębna i miazga zęba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co należy do subs twardych w narządzie zębowym? (3)

A

Zębina, szkliwo i cement

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Gdzie znajduje się zębina? (4)

A
  • zajmuje większą część korony i korzenia
  • nadaje kształt zębom
  • ogranicza jamę zęba i kanał korzeniowy
  • stanowi podkład dla szkliwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co pokrywa zębinę w cz. korzeniowej?

A

Cement

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Co wytwarza zębinę? (2)

A

Odontoblasty:

  • leżą na pow miazgi
  • wysyłają do zębiny wypustki cytoplazmatyczne/zębinowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym jest prezębina?

A

To cienka warstwa świeżo wytworzonej, niezmineralizowanej zębiny. Leży nad odontoblastami.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Z czego składa się zębina? (2)

A
  • zw. org: włókna kolagenowe = włókna Ebnera 90%, fosfoproteiny = fosforyny, glikoproteiny, proteoglikany
  • zw. nieorg: fosforany wapniowe 95%, węglany, jony Mg, K, Na, Fe, Cl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

W jakiej postaci są odkładane hydroksyapatyty podczas wapnienia zębiny?

A

W postaci łączących się ze sobą kulistych obszarów = kalkosferytów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Czym są przestrzenie/zębina międzykulista?

A

To miejsca, gdzie kalkosferyty nie zlewają się całkowicie = strefy subs org niezmineralizowanej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wapnienie zębiny - charakterystyka (4)

A
  • zachodzi okresowo
  • proces rytmiczny
  • można zaobserwować linie przyrostowe/apozycyjne/Ebnera
  • poszerzone linie = linie konturowe Owena
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jaka linia jest widoczna w zębinie zębów mlecznych?

A

Linia urodzeniowa, która oddziela warstwy zębiny płodowej od tej pourodzeniowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Czym są kanaliki zębinowe? (6)

A
  • rozciągają się do granicy szkliwno-zębinowej
  • w korzeniu rzadko dochodzą do granicy cementowo-zębinowej
  • korona: kształt “S”, korzeń: równoległe do sb
  • łączą się licznymi bocznymi odgałęzieniami
  • w nich: wypustki zębinowe odontoblastów = włókna Tomesa + włókna nerwowe bezrdzenne
  • przestrzeń między nimi wypełnia płyn tkankowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jak są połączone wypustki włókien Tomesa?

A

Połączeniami neksus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jak nazywa się zębina wyścielająca kanaliki zębinowe?

A

Zębina okołokanalikowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jak nazywa się zębina między kanalikami zębinowymi, stanowiąca główną masę zębiny?

A

Zębina międzykanalikowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Czym są wyścielone kanaliki w warstwie zębiny wew?

A

Cienką warstwą subs niezmineralizowanej = osłonką Neumanna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Szkliwo - ogólnie (4)

A
  • pokrywa koronę
  • najmniej w okolicy szyjki zęba
  • najtwardsza subs w organizmie
  • działa jak bł półprzepuszczalna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie subs przepuszcza szkliwo? (5)

A
  • woda
  • mocznik
  • barwniki
  • jod
  • fluor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jakie kom wytwarzają szkliwo?

A

Ameloblasty = adamantoblasty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Czy dojrzałe szkliwo zawiera elementy komórkowe?

A

Nie, nie może być też odnawiane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Skład chemiczny szkliwa

A
  • zw nieorg (94-96%): fosforany wapnia, węglany, fluorki*, jony Mg
  • zw org: fosfoproteiny, glikoproteiny, GAG, aa, lipidy, fosfataza zasadowa
  • np. w postaci hydroksyfluoroapatytów
28
Q

Jak nazywają się białka występujące w dojrzałym szkliwie?

A

Enameliny

29
Q

Struktura szkliwa

A

pryzmaty/słupki szkliwne + subs międzypryzmatyczna

30
Q

Ułożenie i skład pryzmatów szkliwnych (4)

A
  • przylegają do siebie ściśle
  • równoległe do siebie, prostopadłe do pow zęba
  • utworzone z hydroksyapatytów w postaci śrubowo skręconych płytek
  • spojone subs międzypryzmatyczną
31
Q

Czym są linie konturowe Retziusa/przyrostowe?

A

Ciemne, łukowate, równoległe do pow szkliwa linie (w warstwie szkliwa). Ich obecność świadczy o fizjologicznych zmianach odkładania i mineralizacji szkliwa. Na liniach jest obniżona wytrzymałość mech.

32
Q

Co jest zewnętrznym objawem linii Retziusa?

A

Fryzy na pow szkliwa = drobne zagłębienia okrężne wokół korony

33
Q

Czym są linie Huntera-Schregera?

A

Na szlifie podłużnym zęba, jasne i ciemne linie - są wynikiem odmiennego sposobu załamywania światła

34
Q

Co znajduje się na pow szkliwa?

A

Oszkliwie/zredukowany nabłonek szkliwa/bł Nasmytha

35
Q

Rola oszkliwia (3)

A
  • odporna na kwasy i zasady
  • chroni przed próchnicą
  • bariera mech dla bakterii
36
Q

Gdzie znajdziemy cement?

A
  • pokrywa zębinę korzeniową

- najwięcej w okolicy wierzchołka

37
Q

Rola cementu (2)

A
  • chroni zębinę korzeniową

- łączy ząb z zębodołem

38
Q

Budowa cementu (6)

A
  • podobna do kości
  • brak naczyń
  • nie podlega remodelowaniu
  • hydroksyapatyt
  • zw org: włókna kolagenowe 90%
  • istota podstawowa: fosfoproteiny, glikoproteiny, proteoglikany
39
Q

Co wytwarza cement?

A

Cementoblasty&raquo_space; cementocyty

40
Q

Typy cementu (2)

A
  • bezkomórkowy (pierwotny)

- komórkowy (wtórny)

41
Q

charakterystyka cementu bezkomórkowego (4)

A
  • odkładany przed wyrznięciem zęba
  • tworzy cienką warstwę na pow zębiny korzeniowej
  • skład: zwapniała istota podst + gęste włókna kolagenowe
  • zamurowane włókna kolagenowe to WŁÓKNA SHARPEYA (przebiegają przez całą grubość cementu)
42
Q

Charakterystyka cementu komórkowego (4)

A
  • zaczyna powstawać w okresie wyrzynania zęba
  • zawiera nieregularnie rozmieszczone cementocyty
  • subs odżywcze od ozębnej drogą dyfuzji]
  • włókna kolagenowe = WŁÓKNA WŁASNE
43
Q

Co znajduje się na pow cementu?

A

Odontoklasty - resorbują cement, zębinę korzeniową

Ich akt wzrasta w czasie zastępowania zębów mlecznych stałymi.

44
Q

Rola miazgi (3)

A
  • wytwarzanie zębiny
  • odżywianie zębiny
  • naprawa zębiny
45
Q

Gdzie znajdziemy miazgę zęba? (2)

A
  • w komorze zęba

- w kanale korzeniowym

46
Q

Budowa miazgi (5)

A
  • podobna do tk łącznej śluzowej
  • dużo istoty podst (bogatej w proteoglikany)
  • sieć luźnych włókien kolagenowych
  • kom gwiaździste
  • grube włókna srebrochłonne na obwodzie = włókna spiralne Korffa
47
Q

Warstwy miazgi (3)

A
  • warstwa odontoblastów
  • warstwa pododontoblastyczna ubogokomórkowa Weila (pas jasny)
  • warstwa bogatokomórkowa = miazga właściwa
48
Q

Gdzie leżą odontoblasty w miazdze?

A

W najbardziej obwodowej części, układają się palisadowo w 2-3 szeregi w koronie i 1 szereg w korzeniu

49
Q

Rodzaje wypustek odontoblastów (3)

A
  • długa wypustka zębinowa = włókno Tomesa
  • wypustka miazgowa/pulpalna
  • krótkie wypustki boczne
50
Q

Rodzaje połączeń między odontoblastami i innymi kom miazgi (3)

A
  • neksus
  • desmosomy
  • zamykające
51
Q

Co zawiera ubogokomórkowa warstwa jasna miazgi? (5)

A
  • wypustki pulpalne
  • wypustki fibroblastów
  • włókna spiralne Korffa
  • włókna nerwowe bezrdzenne
  • splot kapilarny
52
Q

Co zawiera miazga bogatokomórkowa? (4)

A
  • liczne fibroblasty
  • kom gwiaździste (właściwości kom macierzystych)
  • limfocyty, makrofagi, kom tuczne, APCs
  • liczne naczynia i nerwy (przez otwór wierzchołkowy)
53
Q

Gdzie znajdziemy ozębną?

A

Między ścianą zębodołu a korzeniem zęba

54
Q

Funkcje ozębnej (2)

A
  • mechaniczna/mocuje ząb w zębodole (dzięki aparatowi wieszadłowemu zęba)
  • metaboliczna (naczynia, nerwy)
55
Q

Aparat wieszadłowy zęba (3)

A
  • włókna kolagenowe (uporządkowane)
  • włókna te jako włókna Sharpeya wchodzą do cementu z 1 strony, do okostnej wyrostka z 2 strony
  • 4 rodzaje więzadeł
56
Q

Więzadła aparatu wieszadłowego zęba (4)

A
  1. włókna poziome = więzadło pierścieniowe zęba (łączą szczyt wyrostka z cementem)
  2. w. skośne (na całej dł. korzenia, zapobiega wtłoczeniu zęba w głąb zębodołu)
  3. w. wierzchołkowe (wierzchołek zęba z dnem zębodołu)
  4. w. promieniste (w zębach wielokorzeniowych, między korzeniami)
57
Q

Co, oprócz włókien kolagenowych, występuje w ozębnej? (5)

A
  • fibroblasty
  • metaloproteinazy (czyli kolagenazy uczestniczące w modelowaniu aparatu)
  • kom macierzyste (osteoblasty, osteoklasty, cementoblasty, cementoklasty)
  • kom tuczne, plazmatyczne, limfocyty, histiocyty
  • nabłonkowe kom Malasseza
58
Q

Co robią nabłonkowe kom Malasseza?

A

Mogą proliferować i tworzyć tzw. perły szkliwne, torbiele lub guzy.

59
Q

Czy ozębna jest unaczyniona i unerwiona?

A

Tak

60
Q

Co to dziąsło?

A

Część bł śluzowej jamy ustnej otaczająca szyjki zębów i pokrywająca wyrostki zębodołowe szczęk

61
Q

Budowa blaszki właściwej bł śluzowej dziąsła

A

Tk łączna włóknista zwarta z włóknami kolagenowymi

62
Q

Więzadła w obrębie dziąsła (2)

A
  • w cementowo-dziąsłowe

- w szczękowo-dziąsłowe

63
Q

Co leży między włóknami kolagenowymi w dziąśle? (5)

A
  • fibroblasty
  • mastocyty
  • makrofagi
  • limfocyty
  • kom dendrytyczne APCs
64
Q

Połączenia między nabłonkiem dziąsła a pow zęba

A
  • liczne półdesmosomy
  • ZŁĄCZE NABŁONKOWE/NABŁONEK ŁĄCZĄCY
  • funkcja: I linia obrony
  • przyczep nabłonkowy stanowi dno kieszonki dziąsłowej
65
Q

Budowa wyrostków zębodołowych (4)

A
  • obwodowo kość zbita
  • wnętrze kość gąbczasta
  • blaszka wew kości zbitej posiada liczne kanały odżywcze (Volkmanna)
  • do blaszki wbudowują się włókna Sharpeya