tükrük bezleri Flashcards
Majör tükürük bezleri Parotis Submanibuler Sublingual Minör tükürük bezleri Oral ve farengeal mukozada 700-1000 adet
.
PAROTİS BEZİ
Önde ramus mandibulanın ön kenarı, altta skm adalesinin ön kenarı ve digastrik kasın arka karnı, üstte arcus zygomaticus, arkada mastoid kemik STENON KANALI masseteri çaprazlar bucinatorü deler *****parotis bezi 2. maxillar molara açılır.
---------Parotis
Pregangliyonik lifler n. Petrosus profundus minör (9)
Otik gangliyon
Postgangliyonik n. Aurikulotemporalis
*****Submandibuler ve sublingual
Chorda timpani (7)
--Günlük tükürük salgısı 1000-1500 cc
Parotis pür seröz diğerleri serömüköz
Lizozim , Ig A ile koruma,
Besinleri ıslatma ve parçalama,
Konuşmayı kolaylaştırma,
Dişlerin korunması,
Papillaların yıkanması
salgılama bozuklukları
Kserostomi: Yetersiz salgı En sık neden hormonal değişiklikler Romatizmal hast: sjögren Sistemik hast: Dm,kby Baş boyuna rt,
Siyalore
Aşırı tükürük salgısı
Nörolojik hast: Parkinson, myastenia gravis
Küçük çocuklarda diş çıkarma
Tedavi : antihistaminikler, düşük doz rt, cerrahi
Sialolitiazis
Genellikle major tükürük bezlerinde unilateral
Submandibuler bez % 83, Parotis bezi %10, Sublingual bez % 7
Belirtiler ve yakınmalar yemek yerken ve sekretuar uyarıların arttığı dönemde belirginleşir.
Çene ve dil altında, kulak memesi önünde ve altında ani şişmeler ve çok şiddetli ağrılar
Tanı klinik, usg
Tedavi: takip, cerrahi
Sialoadenozis
Tükürük bezlerinin ve özellikle parotisin non-inflamatuar, non-neoplastik büyümesi
Şişliğin yemek yeme ile ilgisi yok
Parotis büyümesi asemptomatik, bilateral ve ağrısız
40-70 yaş arasında sık
DM, hamilelik, puberte, menopoz, adrenal disfonksiyon
Tanı: bx
Tdv: kozmetik amaçlı cerrahi
TÜKÜRÜK BEZI ENFEKSIYONLARI
SIYALOADENITLER
-Bakteriyel siyaloadenitler Akut pürülan parotidis Kronik rekürren parotidis --Viral siyaloadenitler Epidemik parotidis“kabakulak” HIV, CMV, koksackie, parainfluenza -Radyasyon siyaloadenitisi -Myoepitelyal siyaloadenitis(sjögren sendromu) -Epiteloid hücreli siyaloadenit (heerfords’s sendromu)
Akut pürülan parotidis
Ens ık parotis Oral kaviteden retrograd yayılım 60 yaş ↑ Oral hijyeni bozuk mayi alımı kıstlı dehidrate hastalar En sık etken S.aureus Ağrı, şişlik, ateş, ağız kuruluğu Akut postoperatif parotidis Antibiyotik ve semptomatik tedaviler, masaj, sıcak pansuman
Kronik rekürren parotidis
Parotisin Tekrarlayan ağrılı şişlikleri Etken sın sık s. Aureus Puberte öncesi sık Şişlik haftalar sürebilir Tedavide ek olarak cerrahi
Epidemik parotidis “kabakulak”
Paramiksovirüs ailesinden mumps virüs
%85 2-14 yaş
Enf geçirenlerde iyi bağışıklık
Grip benzeri semptomlar parotiste şişlik ve hassasiyet
Lökopeni, PY da lenfositoz
Serum amilazı ↑
Orşit,oofarit, tek taraflı 8. sinir lezyonları,meningoensefalit,pankreatit
10 y ve üstü orşit %10-30
Semptomatik tedavi: istirahat, sıvı desteği, parasetamol
Parotis şişliği olduğu müddetçe izolasyon yapılmalıdır.
Anneden geçen antikorlar 9 aya kadar korur
12-15 aylarda mmr aşısı
sjogren sendrom
Ekzokrin gland destrüksiyonu yapan otoimmün hastalık
Keratokonjuktivitis sikka
Kserostomi
Yarısı primer
diğer yarısı sekonder: RA veya PAN,SLE,skleroderma,polimiyozit, juvenil kronik poliartrit
Postmenopozal kadınlarda 10 kat fazla
Parotiste bilateral şişme sert düzensiz
Kesin tanı alt dudak biopsi Biyopside gland dokusunu infiltre eden t lenfositler izlenir Başarılı tedavi yok Romatizmal hastalıkların tedavisi Yapay salya Estetik cerrahi
Heerfordt’s sendromu Sarkoidozlu hastada üveit fasiyal paralizi parotiste şişlik Mikulicz hastalığı Lakrimal ve tükrük bezleri Simetrik 20-30 y sık Granülomatöz hastalıklar Tbc, aktinomikoz, kedi tırmığı hastalığı, tularemi, toksoplazma
tükürük bezleri kistleri
Ranula
Submandibuler, sublingual kanallar retansiyon kisti
tukruk bezi tm
Baş boyun bölesi tümörlerinin %3-12
%80 parotis, %80 benign
Tüm tükürük bezi tümörlerinin en sık görüleni
Pleomorfik adenom(benign mixt tümör) Tüm tükürük bezi tümörlerinin en sık görüleni: yarısından fazlası %80 parotiste %3 malign dejenerasyon Fasial paralizi malinite kriteri Tanı radyoloji, iiab Tedavi cerrahi
Whartin tümörü
Benign Adenolenfoma, papiller kistadenomalenfomatozum Sıklıkla parotiste Erkekte sık, Tc99 sintigrafide sıcak nodül Bilateralite Tedavi cerrahi
Malign tümörler
Tüm tükürük bez tm lerinin %10-20 i malign
%80 parotiste
En sık malign tükürük bezi tm
Mukoepidermoid karsinom
En sık malign tükürük bezi tm
En sık parotiste
Minör tükürük bezi tm lerinin en sık malign
perinoral perivasküler invazyon
Adenoid kistik karsinom
Minör tükürük bezi tm lerinin en sık malign
%70 damakta
Perinöral ve perivasküler invazyon, lokal invaziv
Asinik hücreli karsinom
uzak metastaz
