akut rinosinüzit Flashcards
Rinosinüzit
Rinosinüzit burun ve paranazal sinüs mukozasının herhangi bir etyolojiye bağlı enflamasyonudur.
akut kronik ayrımı
12 haftadan kısa süreli ise akut rinosinüzit(0-4 ,4-12 )
Viral
Bakteriyel
Nazokomiyal
12 haftadan uzun ise kronik rinosinüzit.
patogenez
Sinonazal mukozanın enflamasyonunu başlatan bir olayın hastalık formuna dönüşmesini içeren bir süreçtir.
Hasta (anatomik yapı(OMK) ve mukoza)
Çevresel etkenler
Viral ve bakteryel ajanlar(influenza A ile enfekte olmak S pneumonia süperenfeksiyouna yatkınlık sağlar)
Kış mevsimi
Aktif- pasif sigara
Başlangıçta en sık görülen olay viral bir ÜSYE yada diğer bir deyişle soğuk algınlığıdır.
OMK hastalığın en sık yerleştiği yerdir tüm diğer sinüsler bu patolojiden etkilenir
Drenaj+ventilasyon azalır ,pO2 azalır ,pCO2srtsr (anaeroplar),
sekresyon kıvamı artar,tıkanıklık
Rinosinüzit fizyopatoloji
Evre 1 viral ÜSYE
Evre 2 ostium tıkanıklığı
Evre 3 akut bakteriyel rinosinüzit
Evre 4 kronik rinosinüzit
Akut rinosinüzit
Sinonazal mukozanın 12 haftadan kısa süreli etkilendiği enflmasyonudur. 3 alt gurupta incelenir Viral Bakteriyel Nazokomiyal
En sık yol açan virüsler Rhinovirüs ve coronaviriüslerdir.
Rhinovirüsler % 50 sinden sorumludur.
AVRS te bulgular 48 saat içinde tepe noktasına ulaşır ve 7-10 gün içinde sonlanır.
Klinik:
.Üşüme,iştahsızlık,
.baş/kas ağrıları,ateş,hapşırık
.Bol sulu akıntı/tıkanıklık,anosmi,
.yüz ağrısı,kulakta basınç hissi
FM: Ödemli,hiperemik mukoza,bol serömüköz sekresyon
% 90 7-10 gün içinde kendini sınırlar
% 10 bakteriyel süperenfeksiyon/komplikasyon
(ABRS,AOM,servikal lenfadenit)
edavi:
Semptomatik tedavi yeterli
Prodromal dönemde; dekonjestanlar, antipiretikler,
Yatak istirahati,bol sıvı,nemli ortam
Öksürük:dekstrometorfan ve kodein
C vit semptomatik tedavide etkili
Komplike olmamış soğuk algınlığında antibiyotiğin yeri yok
Akut bakteriyel rinosinüzit
Viral enfeksiyon –epitel hasarı-enflamatuar yanıt- ödem ve süpernfeksiyon sonucu ABRS oluşur.
Viral hastalık süresi 7-10 günün somuna doğru kötüleşmesi veya belirtilerin 10 günü geçmesi enfeksiyona bakterilerin süperpoze olduğunu düşündürür.
S.pneumonae (en sık)
H.influenzae
M.catarrhalis
Klinik ve tanı
Öykü+FM+endoskopi ile %70-90 tanı konur.) (2 major yada 1major+2 minör) Majör bulgu/belirti Fasiyal ağrı/basınç hissi Burun tıkanıklığı Pürülan burun akıntısı/renksiz postnazal akıntı Hiposmi/anosmi Anterior nazal muayenede pürülan akıntı
Minör bulgu/belirti Başağrısı Halitozis Yorgunluk Diş ağrısı Öksürük Kulak ağrısı/basınç/dolgunluk
ABRS tanısı için radyolojik inceleme gerekmez.tedaviya yanıt alınamaması yada kompliksyondan şüphe edilirse BT kullanılabilir
Tedavi
Akut rinosinüzit tedavisinde en önemli nokta bakteriyel –viral ayrımının yapılmasıdır.
Gereksiz antibiyotik kullanımın önne geçer
Genel olarak 10 gün içinde düzelmeyen veya 5-7 günde daha kötü hale gelen viral USY enfeksiyonları olan ve sinüzit semptom ve bulgularının tamamı ve birkısmı bulunan hastalarda ABRS düşünülür.
Tedavi
Akut rinosinüzit tedavisinde en önemli nokta bakteriyel –viral ayrımının yapılmasıdır.
Gereksiz antibiyotik kullanımın önne geçer
Genel olarak 10 gün içinde düzelmeyen veya 5-7 günde daha kötü hale gelen viral USY enfeksiyonları olan ve sinüzit semptom ve bulgularının tamamı ve birkısmı bulunan hastalarda ABRS düşünülür.
ABRS Tedavi
Antibiyotikler (tedavinin temeli)
Steroidler
(topikal/sistemik)
Dekonjestanlar(sistemik topikal)
Nazal/antral irrigasyon
Antihistaminikler
(KULLANMA)
Güncel rehberler hafif-orta derecede komplike olmayan ABRS te tedavi başlangıcında antibiyotik önermemektedirler. (VAS 0-3 ,3-7 ,7-10)
Topikal kortikosteroidler, nazal yıkama ve semptomatik tedavi 15 gün önerilir.
Ancak ateş, genel durum bozukluğu, komplikasyo şüphesi varsa yada şiddetli olgularda ANTİBİYOTERAPİ başlanır.
Tedavi süresi en az 10-14 gündür.
Antibiyotiğe ek olarak
NSAİİ ,
DEKONJESTAN
NAZAL YIKAMA
TOPİKAL STEROİD önerilir.
Sinüzit komplikasyonları
Olağan hastalık seyrinde ağırlaşma ,antibiyotiğe yanıt olarak düşmüş ateşin tekrar yükselmesi veya lokalize progresif baş ağrısı aksi kanıtlanıncaya kaar ABRS kompliksyonu olarak değerlendirlir.
Ve görüntüleme olarak BT (kontrastlı) ve MRG kullnılır.
sin. kom. sınıflandırma
Genel olarak üç ana gruba ayrılır
Lokal – kemik (Mukosel(en sık frontal sinüste ), Osteomyelit ve Pott’s Puffy tümör)
Orbital
İntrakraniyal
lokal komp.
mukosel
primer mukus retraksiyon kistleri
(en sık maksiller sşnu)
sekonder en sık fronta ethmoid maksiller sfenoid sıralaması aazalıyor sıra
Mukosel- osteomyelit
Kemik komplikasyonlar sinüs içinde yer alan enfeksiyonun doğrudan yayılım ile kemik dokuya ulaşması ile olur.
Frontal kemiğin anterior tabulasında gelişen osteomyelit ve buna ikincil cilt altı ödemi Pott’s puffy tümör olarak adlandırılır.
Posterior tabulada bulunan valfsiz venler nedeniyle meenjit ve apse gibi komplikasyonlara yol açabilir yada eşlik edebilir.
Orbital komplikasyonlar
Preseptal (periorbital) sellülit Orbital sellülit Subperiostal apse Orbital apse Kavernöz sinüs trombozu
Etken M.O lar Streptokoklar Anaeroblar Stafilokoklar Oluşum mekanizmaları Direkt yayılım Retrograt venöz tromboflebit
