non alerjik rinitler Flashcards
Rinit – iki yada daha fazla nazal semptom:
Burun tıkanıklığı /Nazal konjesyon
Rinore
Hapşırma /kaşıntı
Rinit – iki yada daha fazla nazal semptom:
Burun tıkanıklığı /Nazal konjesyon
Rinore
Hapşırma /kaşıntı
Non- allerjik rinit ,tanımlanabilen bir allerji,yapısal anormallik, sinüs hastalığı yada enfeksiyon olmaksızın rinit semptomlarının olmasıdır.
NAR genellikle aralıklı burun akıntısı,burunda dolgunluk ve allerjiden bağımsız burun tıkanıklığına neden olan tabloyu göstermektedir.
Non-allerjik rinit(NAR) sinüzit gelişimi,östaki tüp disfonksiyonu,kronik otitis media,anozmi gibi problemler ortaya çıkarır.
Bu sorunlarda sık doktora gitme ve iş gücü kaybına yol açar.
Ayrıca NAR tedavisinde kullanılan ilaçlar uyku hali,burun kanaması ve burun kuruluğu gibi istenmeyen yan etkilere de neden olabilirler.
Nedenler- Sınıflama
Mesleki
İlaçla ilişkili
Rinitis medikomentoza
NARES(eozinofili ile birlikte olan NAR)
Hormonal
İdiopatik yada vazomotor
Rinite neden olan ilaçlar
Kokain
Topikal nazal dekonjestanlar
Fosfodiesteraz 5 inhb. (PDE-5)–Sildenafi
Angiotensin-converting enzyme inhibitors
Beta-blokers
Oral kontraseptifler
Non steroidal anti-inflamatuar ilaçlar
Aspirin
Psikotropik ajanlar
İlaçla indüklenen rinit
Aspirin veya NSAİİ lara intolerans önceden tahmin edilemez.
Genellikle rinoreye sebep olur ancak nazal polip,hiperplastik rinosinüzit ve astımı içeren ASA triadının bir parçası da olabilir.
Rinitis Medikomentoza
Rinitis medikomentoza (RM) uzun süre topikal nazal dekonjestan kullanımına bağlı oluşan non-allerjik rinittir.
Sempatomimetik aminler(fenilefrin) ve imidazol deriveleri(oksimetazolin) endojen NE salgılatarak vazokonstrüksiyona yol açarlar. Uzun süre kullanımı presinaptik NE üretiminde ve alfa reseptör sensitivitesinde azalmaya neden olur.Bu durum da aynı etki süresi için daha yüksek dozların kullanımına ihtiyaç doğurur.(yani taşifilaksi ve rebound nazal konjesyon) Bu da semptomların kötüleşmesine neden olacak şekilde kısır döngüye neden olur.
RM riski 5-10 günden daha uzun süre kullanımdan sonra artar.
Tedavi aşamalı olarak dekonjestanın bırakılması ve nazal topikal kortikosteroidin başlanması ile olur
Hastalar semptomların geçici olarak kötüleşebileceği konusunda uyarılmalıdır. Nazal problemlerle ilgili başka bir medikal yada cerrahi tedaviye başlamadan önceki 3 ay boyunca hasta nazal dekonjestan kullanmamış olmalıdır.
NARES(Non alerjik rinit eozinofili sendromu)
ARES, eozinofili ile birlikte olan NAR i tanımlar.
NAR li hastaların yaklaşık % 15 ini etkileyen ayrı bir klnik sendrom olarak kabul edilmiştir.
Su gibi sürekli burun akıntısı,burun tıkanıklığı ,kaşıntı ve hapşırık yakınmaları(yani AR yakınmaları olan) olan, ancak deri testleri ve spesifik Ig E için yapılan ın vitro testlerde alerji saptanmayan ve nazal yaymada % 20 den fazla eozinofil bulunan klinik tabloyu tanımlar
Etyolojisi bilinmemekle beraber,ASA triadıyla(aspirin duyarlılığı,astım , nazal polipozis.) ilgili olabileceği düşünülmektedir.
Böyle düşünülmesinin sebebi bu hastalarda sıklıkla yaşamın bir döneminde nazal polip ve astım gelişiyor olmasıdır.
NARES te nazal kortikosteroidlere cevap,diğer non-allerjik rinitlerden daha iyidir.
İR için ekartasyon kriterleri
Pozitif allerji testi Sigara kullanımı Nazal polip Gebelik Nazal mukozayı etkileyen ilaç kullnımı Nazal steroide iyi yanıt(NARES)
Tanı
Anamnezde bulunan rinit bulgularının alerjiye ait özelliklerle desteklenmediği ve alerji testlerinin negatif çıktığı durumlarda NAR tanısı konur.
Göze ait alerji bulgularının olamamsı önemli bir ipucudur.(gözde yaşarma.kızarma,kaşıntı).
Burun kaşıntısı AR e göre çok çok azdır.
FM bulguları nerdeyse tamamen AR ile aynıdır.
Oral antihistaminikten AR e göre daha az yarar görürler.
Hiçbir ek tanısal metot NAR için ayırıcı veya gerçek tanıda tam olarak yararlı olmamaktadır.
Bazı hastalarda AR ve NAR birklikteliği olabilir.
Anamnez çok önemlidir
Anamnez
Burun şikayetleriniz nelerdir? Hangileri vardır? Burun akıntısı Burun tıkanıklığı Postnazal akıntı Hapşırma nöbetleri Burun kaşıntısı Gözlerde kaşıntı Göz yaşarması
Çevresel allerjenlere duyarlılığınız var mı?
Allerji testi yaptırdınız mı?
Allerji için tedavi aldınız mı?
Şikayetlerinizi artıran yada azaltan nedenler veya çevresl faktörler var mı? Örneğin ev ,iş yeri ,açık alanlar v.b .
Şikayetlerinizin arttığı yada azaldığı belirli zamanlar var mı?
Şikayetleriniz başlamadan önce çevresel değişliklikler oluyor mu?
Ne tür bir işte çalışıyorsunuz?
Mesleksel kimyasallara maruz kalıyormusunuz?
Şikayetlerinizin belirli ilaçları aldıktan sonra mı başlar?
Hangi tedavilerle rahatlıyorsunuz?
Kronik sinüzit öykünüz var mı?
Nazal polip öykünüz var mı?
Aspirin duyarlılığı yada allerjiniz var mı?
Sinüs cerrahisi geçirdiniz mi?
Astımınız var mı?
Tanı
Nazal endoskopiyi de içeren tam KBB muaynesi yapılmalıdır.
Şeffaf mukoid sekresyonla birlikte kalın ve ödemli bir nazal mukoza NAR destekler.
Orta mea daki inflamasyon ve pürülan akıntı aktif enfeksiyonu destekler.
Kimyasal irritasyonda belirginleşmiş damarsal yapıyı saran soluk bir mukoza vardır.
Atrofik mukoza yaşlanma , geçirilmiş nazal cerrahi yada ilaç kötüye kullanımını gösterir.
tfvi
Şikayetleri artıran faktörlerden kaçınma, çevrese değişiklikler yapma,eğer iş ve çevre değişimi mümkün değilse maske kullanma.
İlgili olduğu düşünülen ilaçların kesilmesi yada değiştirilmesi.
Neden olabilecek ilaçlar kesilemiyorsa yada çevresel etkenler kontrol altına alınamıyorsa medikal tedavi verilmelidir.
Topikal nazal steroidler(antiinflamatuar etkiye sahip) NAR tedavisinde en çok kullanılan ilaçlardandır.
Nazal mukozadaki ödem ve inflamasyonu azaltırlar.
Nazal steroidlerin etki etmesi için burun mukozasına iyi penetre olması gerekmektedir.
Flutikazon propionat , budesonid ve beklometazon NAR te kullanılabilen FDA onayı almış topikal steroidlerdir.
Gebelik rinitinde tercih B katagorisinde plan Budesonid olmalıdır.
NARES hariç tutulduğunda topikal steroidler allerjik rinitte olduğu kadar bir rahatlama sağlamazlar.
Antihistaminikler tedavide zayıf bir seçenek olmasına rağmen,topikal bir antihistaminik olan Azelastin hem AR hemde NAR tedavisinde kullanılmaktadır.
Azelastin bir H1 reseptör antagonistidir. Aynı zamanda lokotrien, kinin,sitokin ve serbest radikal sentezini önler.(antienflamatuar).
Antienflamatuar etkisinden dolayı NARES ve vazomotor rinitte belirgin düzelme sağlar
İrritanların burundan mekanik olarak yıkanarak uzaklaştırılması gibi amaçlarla tuzlu yıkama solusyonları lokal olarak kullnılabilir.
Mast hücre stabilizatörü olan kromolin NAR da etkili değildir. Sadece AR te etkilidir.
Kapsaisinin İR te faydalı olduğu gösterilmiştir.
Nazal kapsaisin C-lifleri (ağrı reseptörleri)yoluyla burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve hapşırmaya neden olurlar.
Tekrarlayan kapsaisin uygulamaları c-liflerinde desentisizasyana ve dejenerasyona yol açar.
Non allerjik rinit tanısı IgE aracılı hastalıkların dışlanmasıyla konur.
Tanıda öykü ve fizik muayene bulguları allerji testi kadar önemlidir.
İrritatif maddelerden kaçınma,ilaç değişiklikleri ve hormonal durumun düzenlenmesi tedavinin başlangıç aşamasında önemlidir.
Topikal nazal steroidler ve topikal H-1 reseptör antagonisti olan azelastin NAR tedavisinde FDA onayı almış ilaçlardır.
Antikolinerjik tedavi ve kapsaisinin de tedavide yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Ancak mast hücre stabilizatörleri ve lokotrien düzenleyicilerin tedavide etkisi kanıtlanmamıştır.
