epistaksis Flashcards

1
Q

Anterior epistaksis çocuk ve genç erişkinlerde; posterior epistaksis daha çok yaşlılarda görülür.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Burnun Vasküler Anatomisi

A

Burnun anatomik yapıları karotid arterin eksternal ve internal dalları tarafından kanlanmaktadır.

İnternal karotid arter

         - Oftalmik arter
               * Anterior etmoidal arter
               * Posterior etmoidal arter

Eksternal karotid arter

         - İnternal maksiller arter
                 * Desenden palatin arter
                 * Sfenopalatin arter
                          # Posterior septal dal
                          # Posterior lateral dal
         - Fasial arter
                 * Superior labial arter
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Posterior etmoid arter (3) üst konkanın ve ona bakan septal bölgenin kanlanmasını sağlar.

Anterior etmoidal arter medial ve lateral nazal duvarların 1/3 lük ön kısmına kan sağlar. Septal dalı Kiesselbach pleksusuna katılır.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Burun kanaması tipleri

A

Lokalizasyona göre :

  1. Anterior burun kanaması
  2. Posterior burun kanamsı

Ayrım maksiller sinüs ostiumu ön ve arka
Aktivasyonuna göre

  1. Aktif burun kanaması (şu an kanayan)
  2. Pasif burun kanaması (kanamış durmuş)
  3. Rekürren burun kanaması (tekrar eden)

Anterior burun kanamaları

Genellikle Kisselbach Pleksusundan kaynaklanırlar.

Tüm epistaksisilerin % 90 ını oluştururlar.

Daha kolay ulaşım, daha kolay müdahale

Posterior kanamalar Epistaksislerin % 10 dur

Ulaşım ve müdahale zor

Yaşlı, ht ve ats kalp hastalığı olanlarda daha sık

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kanama bölgeleri

A
ANTERİOR EPİSTAKSİS  
	(% 80 – 90)
Kiesselbach Pleksusu 
	( Little Bölgesi )
1.	Sfenopalatin arter
2.	Major palatin arter 
3.	Anterior etmoid arter 
Superior labial arter

POSTERİOR EPİSTAKSİS Woodruff Pleksusu
1. Posterior nazal arter
2. Sfenopalatin arter
Asendan faringeal arter

SÜPERİOR EPİSTAKSİS
Anterior etmoid arter
Posterior etmoid arter

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ETİYOLOJİ

A

n sık neden idiopatiktir.

Bunu travmatik ve iatrojenik sebepler takip eder .

Çocuklarda dijital travma , erişkinlerde hipertansiyona bağlı kanama sık

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Travma

A

Epistaksis’ in sık sebebidir.
Nazal kemik veya diğer yüz kemik-lerinde fraktürler yol açabilir.
Burun karıştırma veya burna yabancı cisim sokmada travma sayılabilir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

septal patolojilr

A
Septum deviasyonu ve septumdaki spurlar
Septal perforasyon 
          -Septal cerrahi
          -Travma
          -Kokain kullanımı 
          -Granülomatöz hastalıklar

Deviye tarafta damarlarda incelme, gerginlik artışı🡪 kanamaya eğilim

travma, malignite, granülomatöz hastalıklar septal perforasyon nedeni olabilir. Mutlaka perforasyon kenarlarından biyopsi almak gerekir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Tek taraflı pis kokulu akıntı + kanama 🡪 yabancı cisim

Erişkinde 🡪 malignite(Yaşlı hastada tek taraflı burun kanaması, iltihaplı akıntı akla malignite getirmeli)

A

Tek taraflı pis kokulu akıntı + kanama 🡪 yabancı cisim

Erişkinde 🡪 malignite(Yaşlı hastada tek taraflı burun kanaması, iltihaplı akıntı akla malignite getirmeli)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

İnflamasyon

A

Üst solunum yollarındaki infeksiyöz veya alerjik durumlarda burun mukozasının kan akımı artar.
Hassaslaşan mukoza üzerine uygulanan travma ( burun temizleme) veya irritasyon kanamaya yol açabilir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Tümörler

A

Burun ve paranasal sinüs benign ve malign tümörleri epistaksisin önemli sebeplerinden biridir.
Özellikle bir sebep bulunamayan tekrarlayan epistaksislerde mutlaka araştırılmalıdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Biyopsi Alınmayacak Kitleler;

A

Çocuk, tek taraflı kitle
-Ensefalosel, gliom, dermoid 🡪 beyinle ilişki??
-Nuvenil Nazofaringeal Anjiyofibrom (sadece erkeklerde) masif kanama riski mevcut
Bu tür vakalar öncelikle görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmeli
-

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Weegener

A

Burun içerisinde krutlanmalar ile kendini gösterebilir.
C-Anca +
Damar duvarından fibrinoid nekroz +
Böbrek veya nazal kaviteden biyopsi alınması ile tanı.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hasta değerlendirilimesi

A

Öncelikle kanamanın şiddeti değerlendirlmelidir.
-Hasta ve hasta yakınları(kanamadan etkilenip fenalaşabilir ve HEKİME ŞİDDET !!!) ,
sakin güvenli müdahaleye uygun donanımlı ortam
ve yarduımcı sağlık personeli
-Hafif aralıklı bir kanamadan hayatı tehdit eden şiddetli kanamaya kadar değişebilir.

-Şiddetli durumlarda hava yolu açıklığı,vital bulgular (özellikle TA, Nabız)
Şok durumu ve mental durum değerlendirilmedir.

İkinci aşama epistaksisin nedeni ve lokalizasyonu (sistemik, lokal ,odağı neresi )
yküde ne zaman başladığı , ile kez olup olmadığı , travma, ek hastalık (HT)
kullanılan ilaç (kan sulandırıcı vb) ,geçirilmiş cerrahi,alkolizim,KC hastalığı
-hastanın kardiyovasküler yada solunum sistemi hastalığı sorgulanmalı.
-müdahale esnasnda bile MI geçirebilir.

HEKİM KANLA BULAŞAN HASTALIKLAR AÇISINDAN DİKKAT ETMELİ
KIRIM KONGO ? HEPATİT? HIV?
ELDİVEN ,MASKE , GÖZLÜK , STERİL VE TEMİZ ALET.
Gerekirse sıvı replasmanı
Laboratuar incelemeleri
Tam kan sayımı,kan grubu tayini, PT, PTT, trombosit sayımı,kanama zamanı, pıhtılaşma zamanı, serum faktör VIII düzeyi
Öncelikle Ta bakılır. Zaman kazanmak , sukuneti sağlamak, donanımı hazırlamak için

  • Soğuk suyla yıkama / aspratör ile temizleme ile burun içi pıhtılar temizlenir.
  • Jetokain (lidokain + adrenalin ) içeren klavuz tampon konur.
  • (10 DK) beklenir.
  • Beklerken hastanın başının öne eğilmesi , burun uç kısmının sıkılması sağlanmalıdır.
  • Vazokontrüktif etki ile kanamayı durdurur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

TANISAL YAKLAŞIM

A

KANAMA YERİ SAPTANMASI
1. Anterior rinoskopi

  1. Nazal endoskopi
  2. Nazal anjiografi

LABORATUAR TETKİKLERİ

  1. Hemogram, PT, aPTT, İNR, Kanama zamanı
  2. Radyolojik tetkikler (Nazal grafi,BT,MR)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Angiografi

A

Rutin muayene metodlarında saptanamayan kanama odakları için endikedir.

Görüntüleme sırasında tedavi amaçlı olarak embolizasyona olanak sağlar.

İnvaziv bir metod olduğundan az da olsa mortalite riski bulunmaktadır.

17
Q

LABORATUAR TETKİKLERİ

A

Kanamaya yol açabilecek sistemik hastalıkların veya lokal lezyonların teşhisinde kullanılırlar.

Kan tetkiklerinde koagulopati veya trombositopeniye yol açan hastalıkların ayırıcı tanısına gidilebilir.

Radyolojik tetkiklerde nazal fraktür veya nazal, paranazal sinüslerdeki yer kaplayan lezyonlar saptanabilir.

18
Q

Tedavi

A

1-Koterizasyon

2-Anterior tampon

3-Posterior tampon

4-Damar ligasyonu

5-Embolizasyon

Hastanın oturtularak sakinleştirilmesi
Nazal kavitedeki pıhtıların temizlenmesi
Trotter pozisyonunda burnun sıkılması
Vazokonstrüktör+anestezikli pamuklu tampon
Burun köküne ve enseye soğuk uygulama
Kanama noktasının lokalizasyonu
Kimyasal veya elektrokoterizasyon
Kılavuz tampon uygulama ile kanamanın yeri hakkında fikir edinilebilir.
Gene de kanama durmazsa kalıcı tampon (mutlaka proflaktik antibiyotik – antihistaminik)
Kimyasal koterizasyon tek taraflı yapılır. Perforasyon komplikasyonundan kaçınmak için.
Yapılışı; lateral kenarlardan merkeze doğru.

19
Q

Anterior Tampon

A

Anterior kanamalarda konulur.

Bayonet ile uzun şeritler halindeki gaz tamponlar,burun spekulumunun arasından direkt görüş altında nazal tabandan yukarıya doğru akordeon tarzında tabaka tabaka yerleştirilir

Heriki nazal kaviteye uygulanmalıdır
Genellikle 48 saat burunda kalır
Proflaktik antibioterapi başlanmalıdır
Antihistaminik verilir. Antihistaminik olası anaflaktik reaksiyonun ve aksırık/hapşırma önlenmesinde faydalıdır

20
Q

Anterior nazal tamponun komplikasyonları

A

1- Sinüs drenajının obstrüksiyonu ile birlikte nazal obstrüksiyon
2- Nazolakrimal kanal obstrüksiyonuna sekonder epifora
3- İntranazal yapışıklık
4- Kartilaj yapılarını içeren basınç nekrozu
5- Nazal kavite stenozu
6- Hipoventilasyon
7- Hipoksi

21
Q

Kanama diatezi olan hastalarda absorbabl tampon tatbiki tercih. Tampon çıkarılırken tekrar kanama olmaması için.

A
22
Q

Posterior Nazal Tampon

A

Kanamanın posterior kökenli olduğu durumlarda konulur.
Kullanılabilecek birkaç yöntem vardır
-Foley kateter
-Nazal balon kateter
-Posterior + anterior tampon
Posterior tampon konulan hasta muhakkak hospitalize edilmeli ve gözleme alınmalıdır
Yerleştirildikten 48-72 saat sonra çıkartılır

23
Q

Kartilaj nekrozundan kaçınmak açısından 48 saatten uzun tampon bırakılmamalı

A
24
Q

Posterior-Anterior Tampon Komplikasyonları

A
Östaki disfonksiyonu
 Ağrı
 Yutkunma zorluğu
 Nazal ve sinüs obstrüksiyonu
 Kafa tabanı osteomyeliti
 Nazolakrimal kanal obstrüksiyonuna sekonder epifore
 Kolimellanın basınç nekrozu
 İntranazal yapışıklıklar
 Aspirasyon
 Bakteriyemi
 Septisemi
 Uyku apnesi
 Hipoventilasyonun artışıyla hipoksi ve hiperkapni gelişimi
25
Q

Koterizasyon

A
Tampon Bakımı
Antibiotik,analjezik, antihistaminik
Nemli ve loş oda
Sulu gıdalar
Sedasyon
Etyolojik araştırma ve tedavi
26
Q

Arter Ligasyonu veya Koterizasyonu

A
Endikasyon;
  Konservatif yöntemlerin başarısızlığı
  Posterior nazal tamponun riskli olduğu     
     durumlarda       
  Pulmoner veya kardiyovasküler sorunu  
      olanlarda 
  Transfüzyon sorunu olanlarda
27
Q

Arter Ligasyonu veya Koterizasyonu

A

Günümüzde en popüler ligasyon lokalizasyonun ,sfenopalatin arterin
nazal kaviteye girdiği Sfenopalatin foramendir.

28
Q

Endoskopik Koterizasyon

A

Anjiografi- embolizasyon

29
Q

Epistaksiste Hospitalizasyon Gerektiren Durumlar

A
Posterior nazal tampon yerleştirilen bütün hastalar 
İleri yaştaki hastalar 
Genel durum bozukluğu 
Hipovolemi ve şiddetli anemi 
Kronik alkolizm ve karaciğer hastalığı 
Kanama diatezi 
Kontrolsuz hipertansiyon 
Riskli sistemik hastalıklar