Sjúkdómar í stoðkerfinu - hjúkrun fullorðnir (Bæklun) Flashcards
1
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
A
- Eitt af algengustu vandamálum í bæklunarlækningum
- Einkennist af niðurbroti á liðbrjóski og aflögun á beini
2
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - helstu orsakir
A
- Erfðir
- Afleiðingar slysa (collum brot, luxatio coxae)
- Afleiðingar læknismeðferðar (sterar, geislar)
- Afleiðingar barnasjúkdóma (Perthés, epifysiolysis, dysplasia)
3
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - klínísk einkenni
A
- Verkur/ hreyfisársauki: í nára og leiðir niður í innanvert hné (L-III taugaleiðni)
- Stirðleiki: minnkuð innrótation, abduction og extension
- Breytt göngulag (ant-algisk helti)
4
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - rannsóknir
A
- Venjuleg röntgen (pelvis og mjöðm), vanalegust og sýnir:
> Lækkun á liðbili
> Subchondral sclerosa í caput og acetabulum
> Osteophytamyndanir á caput og acetabulum
> Cystur í caput og acetabulum
> Subluxation á caput lateralt og upp á við) - Segulómrannsókn
5
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - meðferð
A
- Ekki aðgerð:
> Bólgueyðandi lyf: per os vs. Inj í liðinn (intraarticular sterar)
> Stoðtæki: stafur eða hækja, notað á frísku hliðinni
> Hjálpartæki: sokka- og skóífærur, framlengingatangir - Aðgerð:
> Liðskipti (heill gerviliður)
6
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - sameiginlegt mjaðmaaðgerðum
A
- Peri-operative meðferð
> Inj Keflex iv
> Inj Fragmin (low-molecular heparin) sc
> Verkja- og bólgueyðandi lyf p os
> (Sáradren)
> Koddi milli fóta - Post-operative meðferð (fyrstu 6 vikurnar)
> Hækjur + þjálfun
> Ekki setjast djúpt
> Upphækkun á klósettið
> Ekki krossa fætur
7
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - akút komplikationir
A
- Luxation á lið
- Peroneus paresis (fallfótur)
- Embolia í lungu
- Hjartainfarkt
- Thrombosis í ganglim (intima los)
8
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - seinar komplikationir
A
- Los á bolla og/eða stilk
- Brot á lærlegg um eða neðan prótesuenda (grenndarbrot) – getur einnig verið akút
9
Q
Coxarthrosis (mjaðmaslit) - meðferð við komplikationum
A
- Revision; skálarauki, skipta út biluðum hlutum
- Laga brot
- Girdlestone
10
Q
Gonarthrosis (hnéslit) - klínísk einkenni
A
- Verkur/ hreyfisársauki
- Stirðleiki / aflögun
- Breytt göngulag: ant-algisk helt
11
Q
Gonarthrosis (hnéslit) - helstu orsakir
A
- Erfðir - offita
- Afleiðingar slysa (brot á lateral tibia condyl; liðbönd: fremra krossband og/eða medial collateral)
- Afleiðingar læknismeðferðar: (meniscectomia, sterar, sýkingar)
- Afleiðingar barnasjúkdóma (osteochondritis dissecans, genu varum, genu valgum)
12
Q
Gonarthrosis (hnéslit) - rannsóknir
A
- Venjuleg röntgen vanalegust, sýnir:
> Lækkun á liðbili
> Subchondral sclerosa
> Osteophyta myndanir
> Cystur í frauðbeininu
> Subluxation - Langar myndir
- Segulómrannsókn
13
Q
Gonarthrosis (hnéslit) - meðferð
A
- Ekki aðgerð
> Bólgueyðandi lyf: per os vs. inj
> Minnka líkamsþunga
> Stoðtæki: stafur eða hækja, notað á frísku hliðinni, s spelka til að minnka hreyfingar og gefa hliðarstuðning – “unloader one”
> Hjálpartæki: sokka- og skóífærur, framlengingatangir - Extra-articular aðgerðir
> Decompression - uppborun
> Osteotomia á tibia: mínus eða plús - Intra-articular aðgerðir:
> Arthroskópía og liðtoilet
> Uni-compartmental arthroplastic (hálfur gerviliður)
> Total arthroplastic (heill gerviliður)
14
Q
Gonarthrosis (hnéslit) - post op
A
- Verkja- og NSAID p os
- (Sáradrain) í 1 dag
- Þrýstiumbúðir í 3 daga
- Inj Keflex iv
- Inj Fragmin (low-molecular heparin) sc
- Fyrstu 6 vikurnar:
> Hækjur + þjálfun
> Ekki ganga á ójöfnu
15
Q
Gonarthrosis (hnéslit) - akút komplikationir
A
- Húðnekrósa
- Sárasýking
- Thrombosis í ganglim
- Embolia í lungu
- Hjartainfarkt
