Heila- og taugaskurðlækningar

Question 1

Hvert er hlutverk BBB (Blood Brain Barrier) ?

Answer 1

Hann hamlar flutningi ýmissa agna milli æða og heilavefs

Question 2

Hvað eru heilameinvörp?

Answer 2

• Algengasta form æxla í CNS
• Oftast frá: lungu, brjóstum, nýrum, ristli, melanoma

Question 3

Hvað er Glioma?

Answer 3

• Algengasta primary æxlið í CNS
• 4 flokkar I-IV ( lág gráðu vs há gráðu)
• Glioblastastoma multiforme IV°

Question 4

Hvað er Meningioma ?

Answer 4

• Vaxið frá heilahimnum
• Oftast góðkynja
• Horfur: 5 ára lifun >90%

Question 5

Heiladingulsæxli

Answer 5

• Góðkynja
• Flokkast í endocrine virk eða óvirk

Question 6

Vestibularis Schwannoma

Answer 6

• Góðkynja
• Flokkanir: sporadic, Neurofibroma, Type II

Question 7

Hver er algengasta dánarorsök hjá ungu fólki?

Answer 7

áverkar

Question 8

Hvernig er meðhöndlun við smávægilega höfuðáverka?
- GCS 15 og rotast ekki

Answer 8

Útskrift með leiðbeiningum

Question 9

Hvernig er meðhöndlun við milda höfuðáverka ?
- GCS 13-15 og/eða rotast í <5 mín og engin staðbundin brottfallseinkenni

Answer 9

• Innlögn til skoðunar / eftirlits. Eftirlit í > 12klst
• Tölvusneiðmynd (ráðlög)
  > ef TS eðlileg = útskrift með leiðbeiningum
  > ef TS óeðlileg = innlögn til skoðunar / athugunar. Ráðgjöf í heilaskurðlæknis. Eftirlit í >12 klst

Question 10

Hvernig er meðhöndlun við meðalsæma höfuðáverka?
- GCS 9-12 eða rotast í >5 mín eða staðbundin brotfallseinkenni

Answer 10

• Tölvusneiðmynd (áskilin)
  > ef eðlileg = Innlögn til skoðunar / athugunar. Ráðgjöf í heilaskurðlæknis. Eftirlit í >12klst
  > ef óeðlileg = innlögn til skoðunar / athugunar. Ráðgjöf í heilaskurðlæknis. Eftirlit í >12 klst

Question 11

Hvernig geta höfuðkúpubrot litið út?

Answer 11

• sprungur
• Basis fracturu
• Innkýld brot

Question 12

Hvað er heilamar / heilaáverkablæðing

Answer 12

Staðsett þar sem heilinn skellur á innanverða höfuðkúpuna
- Coup-contra coup
- MOrtalitet 25-60%

Question 13

Hvað er Epidural Haematoma?

Answer 13

• Linsulaga
• Oft yngra fólk
• Oftast frá a.meningea media
• '’lucid interval’’
• Mortaliet um 10%

Question 14

Hvað er Subdural Haematoma?

Answer 14

• Hálfmána-laga
• Acute vs Chronic
• Háorkuáveri í yngra fólki - byltur í eldri
• Oftar í orkumeiru áverka en EDH
• Mortalitet um 35-50%

Question 15

Hvað er Diffuse axonal injury?

Answer 15

• Verður við mikla hröðunar krafta
• Skaði á small axonal pathways
• Oftast í djúpu hlutum heilans
• Oftast meðvitundarlausir í lengri tíma
• CT sakleysislegt
• MR notað til greiningar

Question 16

Hver er helsta ástæða Subarachnoidal blæðingar?

Answer 16

Algengasta ástæðan er heilaáverki en einnig án áverka (spontant)

Question 17

Hver er meðferð við höfuðáverka?

Answer 17

• ATLS (Advanced Trauma Life Support ) ABCDE
• Fylgjast vel með sjúkling - GG oftast
• GCS ef vakandi
• Pupillur

Question 18

Hver á innankúpuþrýstingur að vera hjá fullorðnum ?

Answer 18

Eðlilegur 10-15 mmHg í fullorðnum
- Mælingar á ICP (intraventriculer, Intraparenchymal)
- Hættumerki ef > 20-25

Question 19

Monro - Kellie

skil ekkert í þessari glæru eins og flest öllum í þessum pakka:)

Answer 19

• Höfuðkúpan er óeftirgefanlegt rými og innihaldið innan þess er fasti
• Við massaaukningu getur ICP (þrýstingurinn) haldist nær óbreyttur með breytingu á massahlutföllum

Question 20

Einkenni Herniation / heilaklemma

Answer 20

1. Minnkuð meðvitund
2. Víkkun sjáaldurs (öðru megin?)
3. Helftarlömun
4. BP upp
5. Púls niður
6. Öndunarstopp

Question 21

Hver eru einkenni Subarachnoidal blæðingar? (innanskúmsblæðing)

Answer 21

• Skyndilegur höfuðverkur, eins og sleginn í höfuðið
• Ógleði, uppköst
• Ljósfælni, hljóðfælni
• Hnakkastífleiki
• Minnkuð meðvitund
• 15% deyja skyndidauða
• 45% mortalitet fyrstu 2 vikur e. blæðingu

Question 22

Hvernig er greining og meðferð Subarchnoidal blæðingar?

Answer 22

Greining
- CT
- CT-angio
- Mænustunga
- Æðaþræðing

Meðferð
- Clips vc coiling
- Vandamál

Question 23

Vatnshöfuð

Answer 23

• Flokkar
  > Obstructívur
  > Communicerandi
• Meðfætt eða síðkomið
• Ventriculo-peritoneal shunt eða Ventriculo-cysternostomi