Kynfæri karla (Urologia)

Question 1

Fyrirferðir í pung

Answer 1

• Varicocele (æðaflækja): þandar æðar sem mynda klump
• Hydrocele (Vatnshaull): vökvafylltur poki sem getur myndast utan um eistun (ýmsar ástæður)
• Kviðslit: innihald úr kviðarholi geta farið niður í pung og getur valdið fyrirferð

Question 2

Krabbamein í eistum
- Algengi
- Orsakir

Answer 2

Algengi:
- Sjaldgæf
- um 13 tilfelli á ári á Ísl
- bilateralt (í öðru eistanu) í 3-5%
- ungir karlar (meðalaldur 34 ár)

Orsakir:
- að mestu óþekkt
- launeistu auka hættu (eistu sem eru uppi í kviðnum, fara ekki niður í pung)

Question 3

Krabbamein í eistum
- Meinafræði
- EInkenni
- Teikn

Answer 3

Meinafræði:
- seminoma
- non-seminoma

Einkenni:
- fyrirferð (oftast verkjalaus)
- einkenni meinvarpa ( bakverkir, blóðug uppköst, neurológísk einkenni)

Teikn:
- fyrirferð

Question 4

Krabbamein í eistum
- Uppvinnsla
- Meðferð
- Horfur

Answer 4

Uppvinnsla
- blóðpróf (ekki notað í skimun, frekar eftir aðgerð í follow up)
- Myndrannsóknir
> ómskoðun (næm og góð rannsókn)
> TS (til stigunar)

Meðferð:
- Radical orchiectomy
> um nára
> +/- krabbameinslyf
> +/- geislun

Horfur:
- 99% á lífi 5 árum eftir greiningu
- 90% læknast

Question 5

Hvað eru launeistu ?

Answer 5

Eista / eistu ganga ekki niður

Question 6

Hvert er algengi og meðferð launeista?

Answer 6

Algengi:
- 30% fyrirbura
- 3% fullbura
- 1% við 1 ár

Meðferð:
- Orchidopexy: ná í eistun, festa niður pung

Question 7

Hvað er Torsio Testis?

Answer 7

þá snýst upp á æðastreng til eista - bráðamál !!

Question 8

Hver eru einkenni / teikn Torsio testis?

Answer 8

• Miklir verkir: í eista / pung og neðanverðum kvið/nára, valda ógleði
• hástæðara eista
• allt eistað gríðarlega aumt

Mismunagreiningar:
- eistalyppubólga
- snúið upp á appendix testis

Question 9

Hver er meðferð við Torsio testis?

Answer 9

þarfnast bráðrar aðgerðar - innan 6 klst
- Snúið ofan af, bæði eistu fest með saumum

Question 10

Hvað er Appendix testis?

Answer 10

• Litlir útvextir á fósturfræðilegum grunni
• Getur snúist upp á (veldur verkjum og eymslum, sérstakleg hjá börnum)

Question 11

Hvað er Phimosis ?

Answer 11

þröng forhúð
- ekki hægt að draga aftur
- eðlilegt fram að 2-3 ára aldri

Question 12

Hvað er Paraphimosis?

Answer 12

Forhúð festist aftan við glans penis
- bólga, verkir

Question 13

Hvernig eru þrengsli í þvagrás?
- einkenni
- meðferð

Answer 13

Örvefur í þvagrás
- oftast eftir sýkingu eða áverka (s.s harkalega ísetningu þvagleggjar)

Einkenni
- þvagtregða, óþægindi við þvaglát

Meðferð
- víkkun, skorði á í speglun, skurðaðgerð

Question 14

Hvað er Hypospadias ?

Answer 14

Fósturfræðilegur galli - þvagrás opnast á röngum stað
- lagað með skurðaðgerð

Question 15

Hvað er Balanitis?

Answer 15

Bólga eða sýking í glans penis eða undir forhúð
- veldur verk og kláða, auk útferðar
- oftast sveppasýking
- stundum erting, t.d vegna sápu

Question 16

Hver er meðferðin við Balanitis?

Answer 16

• skola með saltvatni undir forhúð
• staðbundin meðferð með sveppalyfi og e.t.v mildu sterakremi

Question 17

Hvað er Peyronie’s sjúkdómur?

Answer 17

• Bandvefur í corpus cavernosum
  > beygja á penis í reisn
  > meðferð: Nesbit plication

Question 18

Hvað er Priapism?

Answer 18

• Viðvarandi stinning
  > hætta á thrombusmyndun –> bráðavandamál

Question 19

Hvað er Carcinoma í penis?

Answer 19

Flöguþekjukrabbamein
- sjaldgæft
- eldri menn
- sjaldnar í umskornum
- Ef sár, hnútur; hersli –> vísa til urologs !